سفت شدن واکسن نوزاد، جای نگرانی دارد؟

بعد از واکسیناسیون نوزاد، در برخی موارد مشاهده شده است که جای واکسن نوزاد سفت می‌شود. والدین هنگام بررسی سفت شدن جای واکسن، باید ببنند که آیا جای واکسن آبسه کرده یا قرمز رنگ شده است، و یا علائم دیگری نظیر عفونت و یا تورم دارد یا نه. بررسی این علائم مهتر از سفتی جای واکسن است.

آیا برای سفت شدن جای واکسن، باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که آسیب واکسن و سفت شدن جای واکسن، زیاد نباشد بعد از مدتی رفع می‌شود. این سفتی در برخی موارد تا یک سال نیز می‌ماند. در برخی موارد هم به دلیل تزریق واکسن سه گانه به صورت عمیق، این سفتی به وجود می‌آید. به منظور درمان سفت شدن جای واکسن، باید علت آن را پیدا کنید و سپس درمان را انجام دهید. اما اگر جای واکسن آبسه و یا قرمز رنگ شده باشد، باید توسط پزشک تخلیه گردد و بعد از آن آنتی بیوتیک مصرف شود. در صورتی هم که سفتی مختصر باشد، نیاز به اقدام خاصی ندارد و به مرور زمان خوب می‌شود.
در برخی موارد دیگر، سفت شدن جای واکسن به دلیل مواد موجود داخل واکسن است که باعث سفتی محل تزریق می‌شود. در صورتی که بعد از چند روز تزریق واکسن، علایم کبودی و قرمز در جای واکسن مشاهده شد، بهتر است نوزاد را به پزشک نشان دهید. اما توجه داشته باشید که کبودی جای واکسن به مدت یک هفته تا ده روز بهبود می‌یابد. به منظور کاهش سفت شدن جای واکسن، شما می‌توانید بعد از تزریق واکسیناسیون محل تزریق را کمپرس گرم کنید. بهتر است بعد از اینکه تزریق انجام گرفت، تمامی موارد بهداشتی پس از تزریق را انجام دهید تا به مشکلاتی نظیر عفونت و تورم برخورد نکنید.

آیا ضرورت دارد که به هر کودکی واکسن تزریق گردد؟
تزریق واکسن نه فقط کودک را در برابر بیماری‌های عفونی و واگیردار مصون می‌سازد، بلکه برنامه واکسیناسیون همه‌ی کودکان سبب می‌شود که آن بیماری در کشور و حتی در همه‌ی جهان ریشه کن گردد. بنابراین وظیفه هر پدر و مادری است که فرزند خود را در برابر بیماری‌هایی که واکسن آن‌ها ساخته شده و در اختیار است، واکسینه نمایند و با این کار هم چنین قدمی در جهت ریشه کن شدن بیماری در کشور بردارند. در موارد استثنایی ممکن است تزریق واکسن برای کودک مجاز نباشد، مانند اختلال در سیستم ایمنی کودک که در این حالت با تشخیص پزشک یا واکسن تزریق نمی‌شود یا واکسن مخصوص تزریق خواهد شد.

آیا واکسن برای کودک خطری ندارد؟
با پیشرفت‌هایی که در تهیه واکسن انجام گرفته است، واکسن هیچ گونه خطری برای نوزادان و کودکان ندارد، ولی پس از تزریق آن، بعضی از کودکان ممکن است برای مدت کوتاهی تب کنند و بی قرار گردند.
مصرف داروهای ضد تب و درد (استامینوفن) جهت کنترل تب نوزاد بعد از واکسن، موجب می‌شود که اثر واکسن حتی در واکسن آنفولانزا کم گردد، بنابراین به مادران توصیه می‌شود که به منظور کاهش درد و سفت شدن جای واکسن پس از تزریق اقدامات زیر را انجام دهند:
مادر باید شیر خود و مایعات را به دفعات به کودک بدهد.
اگر هوا گرم است لباس‌های کودک را کم کند.
پارچه یا حوله نرم خیس شده با آب سرد را به دفعات روی محل تزریق واکسن قرار دهند.
مالش دادن محل تزریق قبل از تزریق واکسن به کم شدن درد کمک می‌کند ولی مالش دادن بعد از تزریق موجب واکنش شدید محل تزریق می‌گردد و نباید انجام داد.
سر گرم کردن کودک با اسباب بازی به کاهش درد هنگام تزریق کمک می‌کند.
دادن مایعات شیرین مانند آب قند و یا آب میوه‌های شیرین قبل از تزریق به کم شدن درد کمک می‌کند.
موقعی می‌توان به کودک داروهای ضد درد و ضد تب (استامینوفن) داد که کودک دچار ناراحتی زیاد و یا تب بالا باشد.

نکات مهم در انجام واکسیناسیون کودکان
سرماخوردگی خفیف یا شل بودن مدفوع کودک، مانع انجام واکسیناسیون نخواهد بود.
اگر کودکی به هر علتی دچار ضایعات مغزی باشد، باید به جای واکسن سه گانه (دیفتری، کزاز و سیاه سرفه)، واکسن دو گانه (دیفتری و کزاز بدون واکسن سیاه سرفه) به او تزریق گردد.
اگر سن کودک، ۶ سال تمام است و واکسن‌های او به طور کامل تزریق نشده است، باید به جای واکسن سه گانه، واکسن دو گانه تزریق گردد.
به کودکانی که سن آن‌ها بین ۱ تا ۶ سال است و تا کنون هیچ واکسنی به آنها زده نشده است، در اولین نوبت می‌توان واکسن سه گانه تزریق کرد، قطره فلج اطفال داد، واکسن MMR و هپاتیت تزریق نمود و آزمایش جلدی توبرکولین انجام داد و در صورت منفی بودن آزمایش، واکسن ب. ث. ژ. تزریق کرد. سپس ۶ هفته بعد، دومین واکسن سه گانه و فلج اطفال و ۶ هفته بعد، اولین یادآوری و در ۶ سالگی تمام دومین یادآوری واکسن‌های سه گانه، ب. ث. ژ. و سرخک را تزریق نمود. پس از آن در ۱۴ تا ۱۶ سالگی باید واکسن دو گانه‌ی نوع بزرگسالان تزریق شود.
به کودکان مبتلا به اختلالات ایمنی، چه اولیه و چه اکتسابی (سرطان خون، مصرف داروها و غیره)، واکسن‌های ویروسی زنده و واکسن ب ث ژ نباید تزریق گردد.