درمان ناآرامی کودکان، مراجعه به پزشک الزامیه؟

کنترل کردن یک بچه ناآرام به‌سختی به دام انداختن یک آهو با نخ خیاطی است. والدین کودک ناآرام وقتی به پزشک مراجعه می‌کنند که کاسهٔ صبرشان لبریز شده و دیگر نمی‌توانند رفتار او را تحمل کنند.

خیلی چیزها می‌توانند باعث ناآرامی کودک گردند؛ از جمله، گرفتاری‌های شنوائی یا بینائی، بیماری تیروئید، ناتوانی یادگیری، کسالت، افسردگی، اضطراب، مسمومیت با سرب، انحراف جنسی، بیماری روانی، و عوارض جانبی برخی داروها.

اما اگر کودکتان ناآرام است، محتمل‌ترین علت چیزی است که ناآرامی کمبود توجه نام دارد. این اختلالی است که تمرکز، آرام نشستن، و حرف گوش کردن را برای بچه‌ مشکل می‌کند. برآورد شده است که ۵ درصد کودکان به این اختلال مبتلا هستند.

پسران ۵ برابر دختران مستعد ابتلا به این ناراحتی هستند. ناآرامی کمبود توجه ممکن است حتی پیش از راه افتادن بچه دیده شود و تا بزرگسالی ادامه یابد. علت ناآرامی کمبود توجه به درستی مشخص نیست، ولی برخی محققان معتقدند بخشی از مغز که قشر پیشانی نام دارد و با همکاری قسمت‌های دیگر مغز حرکت و توجه را کنترل می‌کند به درستی کار خود را انجام نمی‌دهد.

درمان ناآرامی کودکان
اگر فکر می‌کنید کودکتان ناآرام است، به یک پزشک متخصص کودکان مراجعه کنید. ممکن است چیزی به سادگی تهیه عینک نمره‌ای یا تعویض یک دارو آن را برطرف کند. اما اگر مشکوک به ناآرامی کمبود توجه هستید، کارهای زیادی می‌توانید بکنید. کودک مبتلائی که به درستی درمان شده باشد در آینده مشکلی نخواهد داشت. این کودکان محصلات خوبی شده و در بزرگسالی هم رفتار مناسب دارند.

دارو استفاده کنید. پزشک ممکن است چند دارو، شامل داروهای ضد افسردگی و محرک تجویز کند. (برخی داروها که در بزرگسالان اثر تحریکی دارد ممکن است تمرکز توجه را در کودکان تقویت کرده و به آرام شدن آنها منجر می‌شود). البته تمام این داروها دارای عوارض جانبی هستند.

برخی از آنها عوارض خفیفی مثل بی‌اشتهائی و بدخوابی دارند، ولی در موارد نادر، این عوارض جانبی ممکن است به پرش صورت، بیماری قلبی، یا آسیب کبدی منجر شود. از پزشک دربارهٔ تمام عوارض داروهای مصرفی سؤال کنید.

مشاورهٔ چند پزشک و روان‌پزشک کودکان در مورد تجویز این داروهای قوی بهتر است. اگر به کودکتان دارو می‌دهید، بهبود نسبی را بسته به نوع دارو بین یک تا سه هفته مشاهده می‌کنید. اگر عارضهٔ جانبی دیدید یا پیشرفتی احساس نکردید، ممکن است تعویض دارو لازم شود.

جایزه بدهید. دادن جایزهٔ خوش رفتاری یا انجام کار به کودک ناآرام راه خوبی برای تغییر رفتار اوست. فراموش نکنید که انجام کار باید در توان کودک باشد و جایزه هم فوراً داده شود. اگر جایزه‌اش تا سه هفته داده نشود، کودک فراموش می‌کند که برای چه رفتارش را عوض کرده است.

او را تنها بگذارید. کودک ناآرام بسیار زود نحس می‌شود. در این وقت بهتر است او را تنها بگذارید. اگر به دنبالتان آمد به دستشوئی یا حمام بروید تا او نتواند شما را دنبال کند. وقتی ببینید که شنونده‌ای ندارد، نحسی را کنار می‌گذارد. همچنین این کار او را متوجه می‌کند که مسئول رفتار خودش است و شما هم می‌بینید که او می‌تواند خودش را کنترل کند.

او را تشویق کنید. اگر کودک کاری را درست انجام نمی‌دهد، سعی کنید راهی برای تشویق او بیابید. مثلاً اگر نیم ساعت صرف پوشیدن کفش‌هایش می‌کند، نگوئید: 'ببین چه‌قدر وقت هدر داده‌ای؟' در عوض بگوئید: 'خوب! بالاخره کفش‌هایت را پوشیدی. حالا ببینم می‌توانی دفعه دیگر سریع‌تر بپوشی. حتی اگر دفعه دیگر یک ساعت آن را طول بدهد، باز او را سرکوفت نزنید.

تند نروید. بسیاری از کودکان ناآرام مفهوم سرعت و زمان را نمی‌فهمند. اگر به کودک بگوئید که طول اتاق را به سرعت برود و به ‌آهستگی برگردد، تفاوت چندانی نخواهید دید. ورزش‌های آرام‌بخش مثل تنفس عمیق و یوگا می‌تواند مفید باشد.

بازی‌هائی که کودک را ودار به گوش دادن و انجام کاری بکند آرام گرفتن و توجه کردن را به او آموزش می‌دهد.

وظائف را کوچک کنید. میدان توجه کودک ناآرام محدود است و دستورات پیچیده را نمی‌فهمد. بنابراین، باید وظائفی را که به عهدهٔ او می‌گذارید به قسمت‌های کوچک تقسیم کنید.

اگر ۲۵ مسئله ریاضی دارد، هر چند وقت به او بگوئید ۵ تای آنها را حل کند. به‌علاوه، دستوراتی را که به او می‌دهید کوتاه و واضح بگوئید. این کودکان دستور بیش از یک جمله را مشکل می‌فهمند.