علت افسردگی در کودکان، چیست؟

علائم افسردگی در کودکان با هم تفاوت دارند. معمولا این علائم تشخیص داده نمی‌شوند چرا که اغلب آنها را جزو تغییرات طبیعی و معمولی دوران کودکی و نوجوانی تلقی می‌کنیم.

افسردگی‌های کودکان چیزی متفاوت از غمگینی و ناراحتی‌های معمولی است. وقتی که کودکی به نظرتان ناراحت و غمگین می‌رسد، به این معنی نیست که او افسردگی دارد. اگر ناراحتی و غمگینی او ادامه داشته باشد و این رفتار مانع از آن شود که او کارها و فعالیت‌های عادی روزمره‌اش را انجام دهد، می‌توان آن را نشان دهنده افسردگی کودک تلقی کرد.

از کجا مطمئن شوم که کودکم افسردگی دارد؟
علائم افسردگی در کودکان با هم تفاوت دارند. معمولا این علائم تشخیص داده نمی‌شوند چرا که اغلب آنها را جزو تغییرات طبیعی و معمولی دوران کودکی و نوجوانی تلقی می‌کنیم زیرا می‌دانیم که در دوران رشد، این تغییرات عاطفی و روانی بخش عادی از زندگی کودکان است.بیشتر روانشناسان این افسردگی را افسردگی نقابدار می‌نامند. البته اغلب کودکان به هنگام ابتلا به افسردگی علائم مشابه بزرگسالان از خود بروز می‌دهند.

علائم افسردگی در کودکان
حساسیت و زودرنجی یا خشم و عصبانیت
به طور مداوم دچار احساس ناراحتی و غم شدن
کناره‌گیری از فعالیت‌های اجتماعی
حساسیت به عدم پذیرش و مورد قبول دیگران قرار گرفتن
تغییر در اشتهای کودک (افزایش یا کاهش محسوس)
تغییر در وضعیت خواب کودک (کم‌خوابی زیاد یا خواب زیاد)
گریه کردن
مشکل در تمرکز
خستگی زیاد و کاهش میزان انرژی فیزیکی
شکایت از دردهای فیزیکی (مثل دل درد و سردرد)
کاهش توانایی برای انجام فعالیت‌ها در خانه، مدرسه، با دوستان و حتی سرگرمی‌های مورد علاقه قبلی
احساس بی‌ارزش بودن و مهم نبودن برای دیگران
افکار سردرگم و بی‌سر و ته
فکر به مرگ و خودکشی

همه کودکان افسرده این علائم را یکجا و با هم بروز نمی‌دهند در واقع این علائم در زمان‌های مختلف و موقعیت‌های متفاوت بروز می‌کنند و حتی برخی از کودکان سعی می‌کنند که در محیط‌های اجتماعی، برخورد و رفتار منطقی داشته باشند.

والدین باید مراقب تغییر رفتارها و حالات کودک خود باشند، چرا که حتی ممکن است برخی از آنها در موارد حادتر دست به خودکشی و آسیب رساندن به خودشان نیز بزنند (این مسئله در مورد کودکان کمتر از 12 سال به ندرت پیش می‌آید)

کدامیک از کودکان بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی هستند؟
افسردگی در میان پسرها بیشتر از دخترها رواج دارد، البته تا سن 10 سالگی و در سنین 16-15 سالگی این مسئله در مورد دخترها شدت می‌یابد. کودکانی که به اختلال دو قطبی، بیش‌فعالی (ADHD) و سایر اختلالات دچارند، بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به افسردگی هستند.

چه چیزی باعث بروز افسردگی در کودکان می‌شود؟
همانند بزرگسالان، افسردگی در کودکان می‌تواند در اثر عوامل ترکیبی به وجود آید و بروز کند. عواملی مثل مسائل فیزیکی، اتفاقات و رویدادهای مربوط به زندگی، محیط، مسائل ژنتیکی، برخی اختلالات روانی و... . افسردگی وضعیت و حالتی نیست که به راحتی و بدون درمان برطرف شود و نیاز به درمان و مراقبت صحیح و درست دارد.

آیا می‌توان ازافسردگی کودکان جلوگیری کرد؟
در خانواده‌هایی که سابقه بیماری افسردگی است، احتمال بیشتری وجود دارد که حتی کودکان آن خانواده نیز افسردگی را تجربه کنند. به طور ژنتیکی کودکانی که والدین افسرده دارند، تمایل بیشتری به افسردگی دارند. خانواده‌های پر تنش و خانواده‌هایی که در آنها والدین اعتیاد به مصرف مواد مخدر، الکل و.... دارند و خانواده‌هایی که در آنها طلاق و اتفاقات ناخوشایند دیگر رخ داده است، محیط مناسبی برای پرورش کودکان پر از مشکل و کودکانی که استعداد ابتلا به افسردگی دارند، را فراهم می‌کنند.

چگونه به کودکان کمک کنیم تا افسردگی‌شان درمان شود؟
ابتدا باید یک متخصص در این زمینه نظر بدهد و بیماری کودک را تشخیص دهد. برای آغاز درمان، ابتدا باید به خاطر داشته باشید که ملامت و سرزنش کردن خودتان فایده‌ای ندارد. نه شما گناهی دارید و نه فرزندتان.

معمولا روش‌های درمانی در مورد کودکان بیش از ۸۰ درصد جواب می‌دهد. کمک گرفتن از یک پزشک معالج خوب و والدین حمایت کننده، شانس بیمار را برای بهبودی بسیار افزایش می‌دهد.

سعی کنید اطلاعات و دانش خود در زمینه افسردگی را بالا ببرید. نشانه‌ها و علائم بیماری را بشناسید و علت‌ها را جستجو کنید. هر چه بیشتر بدانید، انتخاب‌های بهتری برای درمان خواهید داشت و از کودکتان بهتر حمایت خواهید کرد.

بگذارید کودکتان بداند و درک کند که افسرده بودن، اتفاق ناگواری نیست و نباید خودش را به خاطر آن ملامت و سرزنش کند. گاهی اوقات کودکان این حقایق را از والدین خود پنهان می‌کنند چرا که می‌ترسند و خجالت می‌کشند دیگران آنها را سرزنش کنند.

سعی کنید که بیشتر با کودک خود حرف بزنید. مثلا، امروز مدرسه چطور بوده؟ گاه حرف زدن و در میان گذاشتن مسائل تنها راه درمان و نجات از این شرایط روحی و روانی است.

کودک خود را به حضور بیشتر در اجتماع تشویق کنید. حضور مداوم آنها و تماس‌شان با دیگران یکی از راه‌های اساسی درمان آنها است.

کودک خود را تشویق کنید تا مراحل درمانی را شروع کند. ‌درمان گفتاری، درمان رفتاری و... به کودکتان کمک می‌کند.

صبور باشید همه چیز یک شبه حل نمی‌شود. باید با شرایط و سختی‌ها جنگید. برای درمان باید کلیه افراد خانواده مشاوره بگیرند و از افراد متخصص کمک بگیرند.

هیچ نوع آزمایش و تست پزشکی خاصی برای تشخیص افسردگی وجود ندارد. فقط سوال و جواب‌هایی که از والدین و کودک به عمل می‌آید، اطلاعاتی را در اختیار متخصصان قرار می‌دهد تا با کنار هم قرار دادن آنها، نتیجه‌گیری کنند.

اگر علائم افسردگی در کودک شما بیش از ۲ هفته ادامه داشته باشد، باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید و برای برداشتن نخستین گام‌ها برای درمان، لازم است که اطلاعات درست به پزشک بدهید.