عوارض ختنه در کودکان، هر چه زودتر بهتر

ختنه یک عمل جراحی بسیار شایع در کودکان می‌باشد که در تمدن مصر باستان و بخش‌هایی از خاورمیانه مرسوم بوده است.

ختنه یک عمل جراحی بسیار شایع در کودکان می‌باشد که در تمدن مصر باستان و بخش‌هایی از خاورمیانه مرسوم بوده است. صرف نظر از این که این عمل جراحی به عنوان یک دستور مذهبی در کشورهای اسلامی و پیروان حضرت موسی انجام می‌شود، در ایالات متحده‌ی آمریکا نیز این روش شایع‌ترین عمل جراحی محسوب می‌گردد.

امروزه تا ۸۵% نوزادان و مردان آمریکایی ختنه شده‌اند.

انجام عمل ختنه در اروپا کمتر از آمریکا رواج دارد، بر‌اساس گزارش آکادمی طب کودکان آمریکا (AAP) ختنه‌ی نوزادان از فیموزیس (تنگی پوست ختنه‌گاه) و پارافیموزیس (حالتی که با عقب کشیدن پوست ختنه‌گاه از روی آلت بازگشت آن مشکل یا غیرممکن است که سبب احتقان وریدی و تورم و درد در سر آلت می‌شود) و بالینیت (التهاب پوست سر آلت تناسلی مردانه) پیشگیری کرده و احتمال بروز سرطان آلت تناسلی را از بین می‌برد.

جالب توجه اینکه اگر ختنه در سنین بالاتری صورت گیرد ممکن است این اثرات مثبت را نداشته باشد.

بروز سرطان دهانه‌ی رحم در همسران مردان ختنه نشده و افزایش احتمال انتقال عفونت‌های مقاربتی (STD) از جمله ایدز در این مردان بیشتر است و میزان عفونت ادراری در نوزادان ختنه شده به یک‌دهم کاهش می‌یابد.

این عمل بهتر است هرچه زودتر، پیش از ترک زایشگاه یا پیش از یک ماهگی انجام شود.

ضرورت‌های پزشکی انجام ختنه عبارتند از:

ریفلاکس ادراری دریچه پیشابراه خلفی، مثانه‌ی عصبی، فیموزیس و پارافیموزیس و بالینیت و بعضی ناهنجاری‌های مادرزادی که احتمال عفونت‌های ادراری را افزایش می‌دهند.

در نوزادان با وزن کمتر از 3 کیلو‌گرم انجام ختنه منع شده است. چون با این عمل برخی ناهنجاری‌های ارثی آلت تناسلی مخفی می‌شود. در نوزادان چاق و یا مبتلا به هیدروسل و فتق‌های بزرگ و کودکانی که اختلال انعقادی دارند پس از اصلاح و درمان این موارد ختنه انجام می‌شود.

عوارض ختنه:

خونریزی؛ اگرچه عارضه‌ی نادری می‌باشد (حدود ۱ % ) ولی شایع‌ترین عارضه است که با دقت و تجربه‌ی کافی می توان از آن جلوگیری کرد.

لازم است موارد شناخته شده از بیماری‌های خونریزی دهنده در فامیل را از قبل شناسایی و درمان کرد.

در مواردی که خونریزی، با اقدامات اولیه،‌ کنترل نشود باید تست‌های انعقادی و درمان مناسب انجام ‌گیرد.

به علت نادر بودن این عارضه، انجام PTT، PT و شمارش پلاکت غیر از مواردی که سابقه‌ی بیماری‌های انعقادی در فامیل وجود دارد اجباری نیست، اگرچه اطمینان بخش است.

برداشتن کم یا زیاد پره‌پوس (پوست ناحیه ختنه‌گاه)، عارضه‌ی دیگری است که بیشتر در روش حلقه اتفاق می‌افتد و در جراحی دیده نمی‌شود.

عارضه‌های نادر دیگر عبارتند از عفونت‌، تورسیون (پیچش) آلت، آسیب مجرای ادراری، نکروز (سیاه شدن) آلت در اثر استفاده از کوتر.

تنگی نوک مجرای ادرار و علائم آن که ممکن است به صورت جریان ادرار ضعیف و طولانی دیده شود. پیش از انجام عمل، چسبندگی‌‌های پوست از آلت تناسلی باید کاملا آزاد گردد در غیر این‌صورت احتمال بروز اشکال از نظر ظاهری وجود دارد.

با پیشرفت روش‌های بیهوشی، انجام ختنه‌ی کودکان با بیهوشی نیز قابل انجام است و طرفدارانی دارد ولی در نوزادان با بی‌حسی‌های موضعی با استفاده از تزریق بی‌حس‌کننده لیدوکائین و یا کرم Emla صورت می‌گیرد.

به طور کلی، ختنه به دو روش جراحی و استفاده از حلقه صورت می‌گیرد، که روش‌های جراحی نیز متفاوت هستند.

۳۰ دقیقه پس از انجام ختنه، کودک با کنترل خونریزی و یک دفع ادرار می‌تواند مرخص شود.

پانسمان با استفاده از گاز وازلینه بهتر است. پانسمان حداقل باید ۴۸ ساعت بماند و بعد از آن شست‌و‌شو مانعی ندارد.

تجویز آنتی‌بیوتیک لزومی ندارد و برای تسکین درد از قطره یا شیاف استامینوفن با مقدار مناسب می‌توان استفاده کرد.

لازم است در صورت خونریزی یا بروز هرگونه مشکلی در کیفیت ادرار، کودک دوباره معاینه شود.

زمان مناسب ختنه، حداقل ۶ ساعت پس از تولد و پس از معاینه‌ی اول تا پیش از ترخیص از بیمارستان و حداکثر تا پایان نوزادی (۲۸ روز اول) است مشروط بر اینکه نوزاد سالم باشد و وزن بالای ۳ کیلو‌گرم و موارد منع ذکر شده را نداشته باشد.

روش توصیه شده برای ختنه‌ی نوزادان تا ۶ ماه، حلقه است و پس از آن با روش جراحی انجام می‌شود. اگرچه از بدو تولد نیز می‌توان عمل جراحی را انجام داد.

ختنه باید توسط پزشک آموزش دیده که مهارت کافی را در این زمینه دارد انجام شود.

مراقبت‌های پس از ختنه:

-اطراف محل ختنه باید از آلودگی و مدفوع دور نگه داشته و در صورت آلودگی باید با آب و صابون تمیز شسته شود.

-استفاده از پماد تتراسایکلین یا وازلین برای حلقه و آلت روزی 3 بار یا بیشتر.

-یک هفته پس از ختنه توسط پزشک، معاینه صورت گیرد.

-در صورت بی‌قراری، تجویز قطره‌ی استامینوفن.

-تا حد امکان پوشک نوزاد باید باز بوده و در صورت لزوم شل بسته شود.

علائم خطر برای مراجعه فوری:

-خون‌ریزی یا تغییر رنگ و تیره‌شدن نوک آلت و خون‌مردگی وسیع آلت و بیضه‌ها.

-تورم شدید آلت و بیضه.

-نوزاد بایستی حداکثر تا ۲۴ ساعت پس از ختنه ادرار نماید در غیر این صورت باید به پزشک مراجعه شود.