علائم سنگ کلیه در کودکان، گریه میکنه

یک اورولوژیست با هشدار اینکه گرچه شایع‌ترین علائم سنگ کلیه در اطفال شامل درد در شکم یا پهلوها، تهوع و استفراغ، وجود خون در ادرار و احساس نیاز فوری به دستشویی رفتن است (وقتی سنگ به نزدیک مثانه می‌رسد)، گفت: «ولی بااین‌حال گاهی شاهد هستیم بسیاری از کودکان مبتلا به سنگ کلیه، فاقد علائم هستند و سنگ آن‌ها به طور اتفاقی کشف می‌شود.»

دکتر محمدرضا صفری‌نژاد اظهار داشت: «در کشورهایی که منبع اصلی پروتئین غذایی کودکان از گیاهان و سبزیجات است (مثل کشورهای آسیای جنوب شرقی، هندوستان، خاورمیانه و اروپای شرقی) میزان سنگ کلیه در اطفال بیشتر است.»

وی در ادامه با اشاره به اینکه دانستن اینکه سنگ از چه موادی تشکیل شده است، برای مشخص کردن نوع درمان اهمیت دارد، گفت: «مواد ابتدا باعث تشکیل کریستال می‌شوند، این کریستال‌ها به کلیه چسبیده و کم‌کم بزرگ می‌شوند و تشکیل سنگ را می‌دهند. اگر اندازه سنگ کمتر از ۵ میلی‌متر باشد، معمولاً خودبخود دفع می‌شود ولی سنگ‌های بزرگ‌تر، نیازمند مداخله درمانی هستند و در این شرایط دفع سنگ همراه با دردهای فوق‌العاده شدید است.»

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سؤال که عوامل مؤثر در بروز سنگ کلیه در کودکان چیست، گفت: «وجود انسداد در مسیر ادرار مثل تنگی محل اتصال حالب به لگنچه کلیه، عوامل ژنتیک (بعضی از سنگ‌ها ارثی هستند) و پیروی از رژیم غذایی ناسالم مثل مصرف آب کم و مایعات مضر مثل نوشابه و همچنین مصرف زیاد نمک و چاقی کودک را مستعد ابتلا به سنگ کلیه می‌کند. البته عفونت دستگاه ادراری و وجود اختلالات متابولیک نیز در بروز این عارضه نقش دارند. بعضی از سنگ‌ها مختص ادرار عفونی هستند و در ادرار عفونی رشد می‌کنند.»

وی در ادامه با اشاره به اینکه شایع‌ترین اختلال متابولیک هم که در کودکان باعث تشکیل سنگ کلیه می‌شود، دفع بیش از حد کلسیم از طریق ادرار است، تصریح کرد: «از سایر اختلالات متابولیک در کودکان که آن‌ها را مستعد ابتلا به سنگ کلیه می‌کنند می‌توان به نقص آنزیمی در شکستن اگزالات و دفع بیش از حد سیستئین از ادرار اشاره کرد. از خصوصیات کودکان دارای این دو نوع اختلال متابولیک سنگ‌سازی سریع و وسیع است.»

صفری‌نژاد با اشاره به اینکه سنگ کلیه در کودکان انواع مختلفی دارد، گفت: «شایع‌ترین نوع سنگ در اطفال سنگ‌های کلسیمی است که به دو شکل اگزالات کلسیم و فسفات کلسیم دیده می‌شود. اگزالات کلسیم شایع‌تر از فسفات کلسیم بوده و ۳ علت مؤثر در ایجاد آن، دفع بیش از حد کلسیم از طریق ادرار، دفع بیش از حد اگزالات از طریق ادرار و ادرار اسیدی است. با توجه به اینکه اهمیت اگزالات در تشکیل سنگ‌های اگزالات کلسیمی ۳۰ برابر کلسیم است، بیمار باید از مواد حاوی اگزالات پرهیز کند نه مواد حاوی کلسیم مثل لبنیات.»

وی در ادامه با اشاره به اینکه نوع دیگر سنگ کلیه در کودکان سنگ‌های اسیداوریکی است، گفت:‌ «این نوع سنگ‌ها وقتی تشکیل می‌شوند که ادرار اسیدی باشد. غذاهای سرشار از پورین مثل انواع گوشت، ماهی و حلزون باعث اسیدی شدن ادرار می‌شوند. وقتی اسیداوریک در ادرار اسیدی تغلیظ شد، به تنهایی یا همراه با ترکیب با کلسیم باعث تشکیل سنگ کلیه می‌شود. سنگ‌های استروویتی هم در ادرار عفونی ایجاد می‌شوند که درمان عفونت ادراری و عاری از عفونت کردن ادرار، در پیشگیری از تشکیل این نوع سنگ‌ها بسیار کمک‌کننده است. سنگ‌های سیستینی نیز ناشی از اختلال ژنتیکی در متابولیسم سیستئین به وجود می‌آید که در آن مقادیر زیادی سیستین وارد ادرار می‌شود. کلیه این کودکان به سرعت و در مقادیر زیاد سنگ می‌سازد.»

این اورولوژیست در پایان با اشاره به اینکه باید حداکثر تلاش را کرد که علت سنگ‌سازی مشخص شود، گفت: «وقتی علت مشخص شود، درمان راحت‌تر است مثلاً اگر تنگی حالب علت سنگ‌سازی باشد، باید آن را جراحی کرد. اگر هم از راه ادرار، کلسیم یا سیستئین زیادی دفع می‌شود، می‌توان با تجویز دارو دفع آن‌ها را از طریق ادرار کاهش داد. درصورتی هم که کودک دچار سنگ اگزالات کلسیم است، با آنکه محدودیت مصرف لبنیات ندارد ولی باید مصرف غذاهای حاوی اگزالات (شکلات، نوشابه و آجیل را کم کند و کمتر نمک بخورد. گاهی استفاده از برخی داروهای مدر در رفع مشکل این کودکان مفید است. اگر هم کودکی دارای سنگ‌های اسید اوریکی و سیستئینی است باید ادرار وی را قلیایی کرد. قلیایی کردن ادرار در این کودکان خیلی مؤثر است و ضمن پیشگیری از تشکیل سنگ جدید، حتی در برخی موارد، می‌تواند سنگ‌های موجود را نیز حل کند.»