مهارت همدلی در کودکان، گام به گام

پژوهش‌های بسیاری نشان می‌دهند که کودکان رفتارهای ملایم و همدلانه را طی مراحل مختلفی می‌آموزند.

پژوهش‌های بسیاری نشان می‌دهند که کودکان رفتارهای ملایم و همدلانه را طی مراحل مختلفی می‌آموزند. البته شاید تفاوت‌های زیادی بین چگونگی و شیوۀ بیان این‌رفتارها درکودکان وجود داشته باشد، ولی تقریباً تمامی آنها این مراحل را به‌تدریج طی می‌کنند و می‌توانند این رفتارها را یاد بگیرند.

مثلاً، گروهی از کودکان ممکن‌است هنگام دیدن صحنه‌ای ناراحت کننده، جیغ بکشند و گروهی دیگر فقط چشم‌هایشان را ببندند و گریه کنند. آنچه مسلم است هر دو واکنشی یکسان دارند. در اینجا به‌چگونگی رشد همدلی در سنین مختلف می‌پردازیم.

8 تا 18 ماهگی

کودک درمی‌یابد که رفتارش موجب ناراحتی یا شادی دیگری شده است. مثلاً خندۀ او موجب شادی والدین می‌شود. در این دوره کودک می‌تواند دستورهای والدینش را برای انجام دادن رفتارهای ملاطفت‌آمیز درک کند.

۲ تا ۴ سالگی

کودک شروع به‌نشان دادن رفتارهای همدلانه می‌کند. مثلاً کودک به‌طور کاملاً غیرارادی به‌دنبال گریۀ کودکی دیگر، گریه می‌کند. کودک خواسته‌های بزرگترها را می‌پذیرد به‌ویژه تقاضایی که برای رفتارهای مسئولانه اجتماعی باشد. کودک میتواند واژگان مؤدبانه‌ای مثل لطفاً، خواهش می‌کنم و یا متشکرم را بگوید.

4 تا 6 سالگی

کودک به‌تدریج مفهوم صداقت و درستی را می‌فهمد. کودک به‌تدریج درمی‌یابد که رفتارهای خودپسندانۀ او موجب دلخوری و ناراحتی دوستانش می‌شود. کودک رفتار همدلانۀ بیشتری از خود نشان میدهد. او می‌تواند با دیگران شریک شود، آنها را تشویق کند، مهربان باشد و حمایت کند. کودک می‌تواند کاری کند که موجب شادی و رضایت کودک دیگر شود.

6 تا 12 سالگی

کودک قادر است خود را جای دیگری بگذارد و دلیل رفتارهای او را بفهمد. کودک به‌کمک بزرگترها میتواند ریشۀ اصلی بسیاری از رفتارهایش را درک کند. کودک قادر است درست را از غلط تشخیص دهد و دربارۀ کار اشتباهش فکر کند. کودک‌به تدریج یاد می‌گیرد رفتارهای محبت‌آمیز بیشتری داشته باشد.

رشد همدلی در کودکان

یکی از مسئولیت‌های مهم پدران و مادران تشویق کودکان به‌خوش رفتاری و مهربانی است. رفتارهای ملایم و ملاطفت‌آمیز را می‌توان از همان اوان خردسالی در کودکان مشاهده کرد و همزمان با رشد عاطفی‌شان، این رفتارها را در آن ها مستحکم ساخت. رایج‌ترین رفتارهای محبت‌آمیز در کودکان عبارتند از:

- گریه کردن کودک پس از شنیدن صدای گریۀ کودکی دیگر

- شریک شدن در اسباب بازیها یا خوراکی‌های دیگر

- نوازش کردن عروسک توسط کودک

- ابراز همدردی با کودکی دیگر زمانی که قسمتی از بدن او زخم شده است.

- در آغوش کشیدن خواهر یا برادر خود، هنگامی که گریه می‌کند.

والدین و مربیان می‌توانند به‌کودکان کمک کنند تا نسبت به‌دیگران خوش‌رفتار و مهربان باشند و از این طریق احساس عزت نفس، مفید بودن و همدلی را در خود تجربه کنند. کودکان از زیر یکسالگی متوجه می‌شوند که رفتارشان بر دیگران تاثیر می‌گذارد.برای رشد همدلی در کودکان می‌توان از روشهای زیر استفاده کرد.

• حس اعتماد اولیه را در کودک ایجاد کنید

کیفیت رابطۀ اولیۀ نوزاد با مادر / مراقب، تاثیری عمیق بر رشد عاطفی او می‌گذارد. اگر کودک دریابد که اطرافیانش نسبت به‌او مهربان و دلسوزند، به‌آنها اعتماد می‌کند و دنیا را مکانی امن و مطمئن می‌بیند.

زمانی مادر / مراقب می‌تواند احساس امنیت، ارزش و آرامش را در کودک رشد و پرورش دهد که نسبت به‌برآورده ساختن نیازهای اولیۀ او حساس و هوشیار باشد. هنگامی که کودک مورد محبت و علاقۀ اطرافیان قرار می‌گیرد، در حقیقت، اساس مهربانی کردن با دیگران را می‌آموزد.

منبع: کودک آنلاین