دلیل بی انگیزگی کودکان، چگونه به آن کودکم پی ببرم؟

انگیزه در کودکان و بزرگسالان به عنوان موتوری برای اقدام و عمل شناخته می شود. بی انگیزگی کودکان باعث می شود که دست به عملی نزده و یا شروع به کاری نکنند. داشتن انگیزه قدم اول برای شروع کار و یا یک رفتار است. از سوی دیگر حتی اگر کودک کاری را انجام دهد اما انگیزه کافی نداشته باشد؛ نتیجه کار مطلوب نخواهد بود. دلایل بسیار زیادی وجود دارد که بی انگیزگی را در کودک تشدید می کند. معمولا والدین انتظار دارند که بچه ها به موقع و با جدیت وظایف خود را انجام دهند. بسیاری از والدین نسبت به روش هایی که باعث ایجاد انگیزه در کودک می شوند، بی اطلاع هستند. برای ایجاد انگیزه در کودک ابتدا باید علت بی انگیزگی کودک خود را شناسایی کنید. در ادامه این مطلب به برخی از علل بی انگیزگی کودکان و راه های رفع آن ها اشاره کرده ایم.

چگونه به بی انگیزگی کودکم پی ببرم؟

از آن جا که کارکردهای شناختی در کودکان شکل نگرفته است، آن ها قادر به بیان بسیاری از مشکلات خود نیستند، اما مراقبان کودک می توانند با مشاهده و بررسی شواهد به وجود مشکل پی ببرند. بی انگیزگی کودکان از جمله موضوعاتی است که کودکان آن را در قالب رفتار از خود بروز می دهند. شما می توانید با شناسایی این نشانه ها در موقعیت های مختلف به وجود آن ها پی ببرید.

انجام تکالیف مدرسه

یکی از موقعیت هایی که کودک در آن اظهار بی انگیزگی می کند، انجام تکالیف مدرسه است. کودک با انجام ندادن، نصفه و نیمه رها کردن، به تعویق انداختن تکالیف بی انگیزگی خود را بروز می دهد. معمولا کودک در این مواقع حوصلۀ انجام کارهای مدرسه را نداشته و به جای آن دنبال تفریح و لذت های دیگر می رود.

به بازی های مورد علاقه اش توجه کنید

دیگر کودکتان میلی به انجام بازی های مورد علاقه اش ندارد. این در حالی است که هیچ نوع بازی دیگری را جایگزین بازی های قبلی نکرده است. بی انگیزگی و بی میلی در انجام بازی می تواند نشانه ای از یک ناراحتی اساسی در کودک باشد.

گروه دوستان

کودکتان نسب به دوستانی که همیشه با آن ها بازی می کرد و جزء صمیمی ترین دوستان او به حساب می آیند، بی تفاوت شده است. حتی در جمع دوستانش میلی به بازی کردن با آن ها ندارد. ترجیح می دهد تنها باشد و تنهایی را به در جمع بودن ترجیح می دهد. گاهی کودک ازهمان ابتدا، بازی های فردی را به حضور درجمع ترجیح می دهد. ممکن است این مورد جزئی از رفتار طبیعی کودک بوده و نشان از ماهیت او باشد. اما اگر تغییر ناگهانی در رفتار کودک اتفاق بیفتد باید بیشتر بررسی شود.

انجام وظایف محول شده در منزل

کودک به انجام کارهایی که از او می خواهید بی تفاوت است و دائم آن ها را به عقب می اندازد. مثلا تا الان وسیله های اتاقش را خودش جمع می کرده، اما دیگر به آن بی تفاوت شده و انرژی انجام آن را ندارد. دائم بهانه می گیرد و به نحوی از زیر کارها و وظایف محوله در می رود. والدین در این گونه مواقع باید به پایین آمدن و بی انگیزگی کودک شک کرده وبیشتر موضوع را بررسی کنند.

نقش خانواده در بی انگیزگی کودکان

خانواده هستۀ اصلی رشد و نمو افراد از ابتدای تولد و کودکی تا بزرگسالی است. بسیاری از عوامل ایجاد کننده و تشدید کنندۀ بی انگیزگی در کودکان را باید در درون خانواده جستجو کرد.

کمال گرایی والدین

بعضی والدین به خاطر ناکامی های خودشان به صورت ناخودآگاه در تلاش اند کودکشان به آرزوهای دست نیافته آن ها برسند. برخی دیگر وسواس کمالگرایی خود را در مورد کودک خود نیز اعمال می کنند. اما باید توجه داشته باشید که توقعات شما فراتر از حد توان جسمی و روانی کودک نباشد. این توقعات موجب ناکامی و در نتیجه بی انگیزگی کودک می شود.

اختلاف والدین بر سر تربیت کودک

والدینی که هنوز بر سر نوع تربیت، باورها و عقاید اصلی در زندگی خود به توافق نرسیده اند، نمی توانند تربیت و آموزش درستی را بر روی کودک اعمال کنند. همین تعارضات و عدم تفاهم در نوع تربیت به مرور در کودک حس بی انگیزگی ایجاد می کند. کودک با خود فکر می کند "هر آنچه از من سربزند از نظر والدین من پذیرفتنی نیست". به مرور این حس در او موجب احساس بی کفایتی، ناکارآمدی شدید و بی انگیزگی می شود. بهتر است به عنوان والدین سعی کنید انتظاراتتان از کودک با همسرتان در یک راستا باشد.

نپذیرفتن کودک با تمام ویژگی های مثبت و منفی رفتاری

کودک شما مانند دیگر کودکان دارای ویژگی های مثبت و منفی است که او را از دیگر کودکان مجزا می کند. توجهات و محبت والدین اگر بر اساس ویژگی های کودک نه شحصیت خود او باشد، خواه نا خواه این پیغام را به کودک می دهند که "تو دوست داشتنی نیستی مگر آن که بر اساس خواسته های ما رفتار کنی". شما باید تلاش کنید ویژگی ها را از شخصیت اصلی کودک مجزا کنید. اگر رفتار غلطی از آن ها سر زد کل شخصیت او را زیر سوال نبرید و تنها به خاطر آن یک رفتار خاص، او را مورد بازخواست قرار دهید.

شرایط محیطی موثر در بی انگیزگی کودکان

علاوه بر خانواده، محیطی که کودک در آن حضور دارد نیز در ایجاد بی انگیزگی موثر است. محیط شامل مدرسه، گروه دوستان، اقوام، و حتی فضای اینترنت از مواردی است که در ایجاد انگیزه یا بی انگیزگی کودک نقش عمده ای ایفا می کنند. در ادامه موارد موثر در بی انگیزی مرتبط با محیط را شرح می دهیم:

ناکامی و شکست مداوم کودک

کودکان به دلایل مختلف مانند تنبیه بدنی، گرفتن نمرات بد پی در پی، احساس شکست در دعوای دوستانه و ... بی انگیزه می شوند.

استفاده زیاد از اینترنت

زمانی که کودک به بازی و استفاده مداوم از اینترنت می پردازد، انگیزۀ کافی برای ایجاد و برقراری ارتباط با دیگران را از دست می دهد. همچنین اینترنت موجب استرس زیاد، افسردگی، خواب ناکافی و بی خوابی های مداوم و در طولانی مدت صدمات جدی مغزی می شود. مهمتر از همه کودک از نظر روانی و فیزیکی همیشه خسته است. در نتیجه انرژی و انگیزه کافی برای انجام فعالیت های مفید و ضروری در طول روز را از دست می دهد.

افسردگی در کودکان

افسردگی از بیماری های روانی است که با گوشه گیری کم وزنی، بی اشتهایی یا پر اشتهایی، اختلالات خواب و ... مشخص می شود. بیماری افسردگی به خاطر ویژگی های نامبرده در افزایش بی انگیزگی کودک نیز موثر است.

عوامل موثر در کاهش بی انگیزگی کودکان

به عنوان یک والد باید بتوانید در ایجاد انگیزه ی کودک موثر باشید. چون فرد موثری در زندگی کودک محسوب می شوید. کودک همواره از شما الگو برداری می کنند. مواردی را به اختصار در ادامه برای کاهش بی انگیزگی در کودکان اشاره می کنیم

توجه به ویژگی های مثبت کودک

کودکی که خود به ویژگی های مثبت خود آشنا نیست، ممکن است به این باور برسد که ویژگی مثبتی ندارد و انگیزه اش به شدت افت کند. شما به عنوان والدین تلاش کنید ویژگی های مثبت را در کودک شناسایی و آن ها را به او یادآوری کنید. با کشف و پرورش استعدادهای کودک تان به او اجازه دهید به خود حس بهتری پیدا کند در نتیجه انگیزه او بالا می رود.

عواقب بی انگیزگی را به کودک یادآوری کنید

به عنوان یک والد نگرانی شما از بی انگیزگی کودکتان امری طبیعی است. برای او شفاف و روشن توضیح دهید که اگر تکالیف اش را انجام ندهد، ممکن است در مدرسه توسط معلم تنبیه شود. یا اگر در انجام وظایفی که به او محول کرده اید، تلاش نکند، فرد موفقی در آینده نخواهد شد. تا زمانی که کودک به نتیجۀ عمل خود آگاه نباشد تغییری در رفتارش دیده نمی شود.

انتظاراتتان از کودک را متعادل تر کنید

والدینی که از کودکان خود انتظاراتی فراتر از توان آن ها دارند، به طور ناخودآگاه این حس را به او القا می کنند که "نسبت به چیزی که از تو انتظار داریم ناتوان هستی". اگر کودک نتواند در این مورد انتظارات والدین را برآورده کنند دچار بی انگیزگی می شود.

در صورتی که با کودک خود در انجام تکالیف مشکل دارید، بهتر است به دنبال دلایل بی انگیزگی کودک خود باشید. تلاش کنید علت را جویا شوید و متناسب با علت، برای افزایش انگیزه کودک به او کمک کنید. برای بررسی های دقیق تر و اتخاذ یک روش مناسب می توانید از مشاوره کودک نیز بهره ببرید.