رشد زبانی کودک، چه مراحلی دارد؟

فرزند شما در زمان رشد به فراگیری کلمات جدید می پردازد ، این فراگیری با یادگیری زمزمه ها مانند " دَ دَ " و "ما ما " در کودک شروع می شود. این مرحله از رشد کودک یکی از مراحل جذاب برای کودک است که والدین از آن لذت می برند.

کودک و یادگیری زبان
کودکان در سنین ۱۲ ماه ابتدای عمر خود با یادگیری زبان درگیر می باشند.البته این یادگیری زبان در کودکان برای اینکه به تکامل نسبی برسند و بتوانند صحبت کنند ۳ سال زمان می برد. کودکان آموزش این مهارت ها را در محیطی سرشار از تصاویر، صداها و در زمان هایی که با دیگران صحبت می کنند می آموزند و زبان آنها کامل مبی شود.یادگیری زبان در کودکان زیر ۳ سال بهتر انجام می شود ، بنابراین لازم است کودک در ۳ سال ابتدای زندگی خود بیشتر درگیر شنیدن و یادگیری زبان باشد.

یادگیری زبان د کودک چه مراحلی دارد ؟
- مرحله اول : یادگیری زبان به روش پیش زبانی
مرحله پیش زبانی مرحله ای از آموزش زبان در کودک است که وی نحوه تعامل با والدین خود یا پرستار نوزاد را فرا می گیرد.عموماً کودک در زمانی که در سن ۱۲ ماهگی قرار دارد تعامل را آغاز می کند.بعد از ۱۲ ماهگی نوزادان گفته های اطرافیان را متوجه می شوند و همچنین می توانند با روش اشاره کردن به چیزهای خاص نیاززهای خو را تا قسمتی برآورده کنند.البته توجه داشته باشید که کودکان در ارتباط گیری و آموزش زبان متفاوت می باشند.
- مرحله دوم : یادگیری زبان در کودکان ۳ تا ۴ سال
نحوه آموزش زبان در کودکان ۳ تا ۴ ساله نیز احتیاج به خلاقیت دارد والدین کودک و پرستار کودک در زمان بحث های هیجان انگیز ، کوتاه و مرتبط با سن کودک او را به چالش بکشند تا کلمات جدید را یاد بگیرد.کودک در طول این مکالمات دامنه لغات وسیع تری پیدا می کند از کلمات والدین و پرستارش استفاده می کند و به طور آهسته شروع به یادگیری دستور زبان مادری خود می کند و چون بحث چالشی است از گفتگو کردن با پرستار یا پدر و مادر خود لذت می برد.
این مرحله تحول سریع زبان کودک اتفاق می افتد و نشانه های آن موارد زیر است :
۱- کودک شروع به یادگیری لغات جدید می کند
۲- کودک دستور زبان را یاد می گیرد و شروع به استفاده از کلمات جمع و فعل ها می کند هرچند ممکن است این قواعد را نتواند به درستی اجر کند.
۳- یکی دیگر از ویژگی های زبانی کودکان ۳ ساله استفاده از جملات ۳ تا ۴ کلمه ای ، یادگیری اشعار کودکانه و استفاده درست از ضمائر می باشد .
۴- کودکی که به سن ۴ سالگی رسیده است می تواند به درستی صحبت بکند. کودک ۴ ساله در استفاده از قید مکان مشکل دارد. این کودکان اغلب با استفاده از جملا بلندتر و پیچیده تری صحبت می کنند. کودکان ۴ ساله می توانند در مورد خودشان داستان های طولانی تری روایت کنند.
۵- کودکان ۴ ساله قادرند سوالات زیادی بپرسند و هوشمندانه صحبت بکنند بدون اینکه در صحبت های خود اشتباهات یادی داشته باشند .
مرحله سوم : یادگیری زیان در کودکان ۵ تا ۸ سال
اغلب کودکان در آغاز سنین ۵ تا ۸ سالگی شروع به استفاده از جملات بلندتر با گرامر صحیح برای برقراری ارتباط با اطرافیان می کنند. کودکان در این سنین می توانند به کمک والدین و پرستار کودک دامنه لغات خود را گسترده تر بکنند. این آموزش از طریق مکالمه اتفاق می افتد.
جملات کودکان در سنین ۵ سالگی اغلب صحیح است و ممکن است برخی اشتباهات کوچک دستوری داشته باشند. کودکان در این سنین قادرند در بحث های که بوجود می آید با مادر و پدر یا پرستار کودک اظهار نطر بکنند. کودکان در این سن از دامنه لغات خوبی برخوردارند.کودکان در سنین ۶ سالگی قادرند حدود ۱۳۰۰۰ هزار کلمه را بفهمند . ترکیب صداها را درک می کنند و اینکه چگونه از ترکیب صداها کلمات جدید ساخته می شوند، کودکان می فهمند که چگونه داستان های کوتاه بنویسند.
کودکان در این سنین می توانند از ضمیر ها به درستی استفاده کنند و قادرند که معنا و مفهوم کلماتی که متضاد می باشند را درک کنند.کودکانی که به سن ۷ سالگی می رسند توانایی فهم حدود ۲۰ تا ۲۶ هزار کلمه را دارند و همچنین اشتباهات گفتاری والدین خود و پرستار کودک را تشخیص می دهند.کودک در سن ۸ سالگی دیگر به درستی می تواند از دستور زبان مادری خود استفاده بکند ، توانایی بحث کردن با والدین خود یا پرستار کودک یا دیگر بزرگسالان اطراف خود را دارد.
برای یادگیری زبان به تکرار کمتری احتیاج دارد و قادر است ار جملات با قواعد گرامری پیچیده تری استفاده کند.کودک در سن ۸ سالگی می تواند متن های ساده را که متناسب با سنش است را بخواند یا حتی بنویسد.کودک در حال رشد در این نقاط با دیگر کودکان متفاوت است. حال ممکن است برخی کودکان کمی زودتر یا کمی دیرتر به این مرحله از رشد زبانی برسند.اگر کودکی نتواند کلام دیگران را بدرستی درک کند و یا برای بیان خودش مشکل دارد ممکن است دچار نوعی اختلال زبانی باشد.در هر سنی اختلالات زبانی در کودک می تواند نگران کننده باشد اما خوشبختانه قابل درمان است.
اختلالات زبانی کودک به چه چیزی گفته می شود:
کودکان برای اینکه بتوانند زبانی را آموزش ببینند باید برخی از مهارت ها را دارا باشند:
- مهارت های شنیداری
- مهارت های ادراکی
- مهارت حافظه یا به خاطر سپردن
- مهارت های کلامی
کودک در کنار داشتن مهارت های بالا باید قادر باشد کلام خود را به خوبی سازماندهی کند.هر کدام از این مهارت ها در کودک ضعیف باشد می تواند یک اختلال زبانی اتفاق بیفتد. از هر ۲۰ کودک ۱ نفر ممکن است درگیر اختلالات زبانی بشود.

از کجا بفهمیم کودکمان اختلال زبانی دارد؟
در صورت وجو د موارد زیر در کودک ممکن است دچار اختلال زبان باشد.
- اگر کودک در پیروی کردن از دستور زبان والدین و پرستار کودک مشکل دارد .
- اگر کودک نمی تواند افکار والدین و یا پرستارش را درک کند.
- اگر کودک قادر نیست افکار و نیازهای خود را بیان کند.
- کودکانی که با توجه به شرایط سنی خود توانایی های کم تری دارند، جملاتی که استفاده می کنند کوتاه تر است ، جملات ساده تر هستند ، ساختار جملات عجیب است، دامنه لغات آنها در مقایسه با شرایط سنی آنها کمتر است.
- کودکانی که زمان آموزش آنها طولانی تر است.
- کودکانی که عبارات خاصی را مدام تکرار می کنند.
- کودکانی که قادر نیستند زمان ها را به درستی بیان کنند.
- کودکانی که برای بیان کلماتی که قبلاً آموخته اند و در ذهن دارند تعلل زیادی می کنند و اغلب قبل از این کلمات آواهایی مانند اوووم یا آآآآ استفاده می ‌کنند.
- کودکی که دچار نقص زبانی معین می باشد یکی از ناتوانایی ‌های بزرگی که دارد دیر به حرف آمدن است . این کودکان ممکن است تا ۳ سالگی هم قادر به حرف زدن به طور واضح نباشند.
- برخی کودکان برای استفاده از افعال مشکل دارند ، آنها سوالاتی می پرسند که فعل ندارد .
- زمان افعالی که آنان به کار می برند صحیح نیست ، زمان حال را به جای افعال زمان گذشته به کار می ‌برند مثلا به جای گفتن "او غذا خورد" می‌گویند" او غذا می ‌خورد".

چرا کودکان درگیر اختلال زبانی می شوند:
در صورتی که کودکان نتوانند به هر دلیلی مهارت های شنیداری ، دیداری، مهارت ادراکی و یا مهارت به خاطر سپردن را در خود پرورش دهند ممکن است دچار اختلال زبانی بشوند.
- زمانی که کودکان در مواجه با دیگر همسالان خود قرار می گیرند با سرعت بیشتری می توانند آموزش ببینند.
- اختلال زبان دریافتی می‌ تواند به دلایل ژنتیکی باشد.
- اختلال زبان ترکیبی می ‌تواند به دلیل آسیب مغزی اتفاق بیفتد.
- کودکانی که ناشنوا هستند ، اختلال اوتیسم دارند و یا مشکلات تحولی دارند ممکن است دچار اختلال زبانی بشوند.
- اگر کودک شما حتی بعد از ۳ سالگی در صحبت کردن مشکل دارد، او را نزد پزشک ببرید تا بررسی شود.

- با بررسی سابقه خانوادگی کودک در صورتی که یکی از اعضای خانواده دچار اختلال بوده باشد.
- شنوایی سنجی نیز برای تشخیص ناشنوایی به کار می ‌رود.
- یک درمانگر که بتوانند تست های زبان بیانی و یا زبان دریافتی را در کودک بررسی کند.
راه کارهای مورد استفاده والدین و پرستار کودک بای درمان اختلال زبانی کودک
۱- گفت و گوی والدین و پرستار کودک با کودک:
صحبت کردن با کودک در مورد موضوعات کلی می تواند کمک بزرگی به کودک بکند.
والدین کودک و یا پرستار کودک این کار را می توانند مثلا در زمان هایی که کودک را برای تفریح به پارک برده اند با سوالاتی مانند:
اون پرنده های خوشگلو می بینی وسط آسمون؟
کدوم رنگ گل رو بیشتر دوست داری ؟ بوی گل ها رو دوست داری ؟
۲- کتاب خواندن والدین و پرستار کودک برای کودک
بهتر است برای کودک از همان ابتدا داستان های ساده را بخوانید ، پرستار کودک می تواند در طول مدت زمانیکه از کودک مراقبت می کند بای کودک کتاب های مصور و داستان های کوتاه بخواند.
۳- بهتر است کودک از صفحات نمایشی کمتر استفاده بکند
کودکان در ابتداری زندگی بهتر است کمتر در معرض کامپیوتر و تلویزیون قرار بگیرند. همانطور که قبلاً هم گفته شد کودکان در ابتدای آموزش احتیاج دارند بیشتر گوش بدهند و تعامل برقرار کنند هیچ یک از این دو اتفاق در طول تلویزیون تماشا کردن برای کودک اتفاق نمی افتد.از پرستار کودک هم بخواهید زمان های مشاهده تلویزیون برای کودک را محدود کنند.
۴- تفریح کردن کودک با والدین یا پرستار کودک
برای کودکان رفتن به مکان هایی مانند پارک، موزه ، سینما ، تئاتر ، کتابفروشی و … بسیار هیجان انگیز است کودکانی که بیشتر با محیط اطراف ارتباط دارند بیشتر در مورد دانستن کنجکاو می شوند.بهتر است والدین یا پرستار کودک در زمان هایی که کودک را برای تفریح بیرون می برند با سوال پرسیدن حس کنجکاوی کودک را تحریک کنند.
۵- والدین کودک و پرستار کودک باید الگوی خوبی برای کودک باشند.
لحن گفتار والدین و پرستار کودک باید شمرده و واضح باشد ، در صورتی که کودک کلمه ایی را اشتباه تلفظ کرد مقابل کودک خود قرار بگیرید و واضح و شمرده با او صحبت کنید. اگر او چیزی را اشتباه گفت، کودک را سرزنش نکنید و فقط او را اصلاح کنید. کودک از طریق اصلاح کردن شما فرم صحیح هر کلمه را یاد می گیرد.
۶- والدین و یا پرستار کودک از کلمات قابل فهم برای کودک استفاده کنند.
کلمات و عباراتی که کودک نمی ‌فهمد را به کار نبرید. اگر این از کلماتی که برای کودکتان، ناشناخته است، استفاده کردید، توضیح دهید منظورتان از این کلمه چیست.
۷- برای شروع صحبت او را تشویق کنید:
پرستار کودک و والدین کودک باید اجازه بدهند کودک شروع کننده بحث باشد و برای ادامه بحث وارد شوند و کودک را تشویق کنند.
۸- تکرار کلمات جدید در جملات
در صورتی که کودکی کلمه ای را به تازگی یاد گرفته است آن کلمه را در جملات مختلف تکرار کنید تا ملکه ذهنش شود.
۹- استفاده از کتاب های مصور
بهتر است برای کودک خود تعدادی کتاب ساده و مصور تهیه کنید و از طریق این کتاب ها به کودکان کلمات ساده را آموزش دهید تا بتوانند درست تلفظ کنند .
۱۰- استفاده از کلمات جدید برای کودک :
بهتر است والدین کودک و یا پرستار کودک هر هفته چند لغت جدید به کودک آموزش دهند و در طی بازی و تمرین این کلمات را برای کودک تکرار کنند.حتی اگر کودک چیزی نمی ‌فهمد، مساله‌ ای نیست. در نهایت آنها کاربرد درست کلمه را یاد خواهند گرفت.
۱۱- از کودک توضیح بخواهید :
والدین و یا پرستار کودک می توانند از کودک بخواهند مسائل مختلف را برای آنها شرح دهند ، اگر پارک هستید و چیزی را یافتید که برای کودک جالب است، از کودک بخواهید برای شما در مورد آن صحبت کند