ادرار و مدفوع کودک، چرا باهاش بازی می کنه؟

برای والدین ناراحت کننده‌تر و نگران کننده‌تر از این مسأله نیست که کودکشان با ادرار یا مدفوعش بازی کند. معمولا چنین مساله‌ای را برای نخستین بار می‌توان در سن ۱۸ تا ۳۰ ماهگی مشاهده کرد و این درست زمانی است که کودک به اعمال بدن خود توجه می‌کند. اگر کودکتان هنوز توالت رفتن را نیاموخته است، ممکن است بی‌گناه باشد و به طور تصادفی دست در پوشک خود کرده و مدفوعش را محض کنجکاوی بیرون آورده باشد. دیدن کودک کنجکاوی که با انجام این کار لباس‌ها، رختخواب و محل بازی خود را کثیف می‌کند، احتمالا برای مادرش خوشایند نخواهد بود. کودکان بزرگ‌تر معمولا از مدفوع خود برای گذاشتن اثر دست و ردها و نقاشی کشیدن در توالت استفاده می‌کنند. گاهی وقتی کودک در وان آب گرم حمام می‌کند، وسوسه می‌شود که همانجا مدفوع کند و بعد آنقدر با مدفوعش بازی کند تا در آب حل شود.
ادرار کردن در مکان‌های نامناسبی مانند روی زمین، دیوار، یا حتی روی صندلی و نیمکت گاهی بین کودکان دو تا چهار ساله دیده می شود. پسر بچه‌ای که علاقه‌مند به هدف گیری است، به جای ادرار کردن در کاسه توالت ممکن است تمام توالت را آب پاشی کند. همین کودک نه چندان بی‌گناه، از روی کنجکاوی ممکن است بخواهد بداند تأثیر ادرار کردن بر دیوارهای خانه یا روی زمین و دست آخر، تأثیر این اعمال بر رفتار مادرش چگونه است. این گونه ادرار کردن‌های اکتشافی، کم‌تر در بین دخترها دیده می‌شود، ولی دیده شده که دختران در حدود 3 سالگی می‌کوشند تا ایستاده ادرار کنند. این کار ممکن است فقط برای تفریح و یا نوعی تقلید از برادر یا پدر باشد. ما تصور نمی‌کنیم این کار نشانه «تمایل به داشتن آلت مردانه» باشد؛ زیرا در این سن تقلید دخترها و پسرها از پدر و مادرشان کاملا طبیعی است. بازی کردن با مدفوع و ادرار کردن در مکان‌های نامناسب هر دو رفتارهایی طبیعی در کودکی به شمار می‌آیند. اگر شما هیچ واکنشی از خود نشان ندهید، احتمالا خود به خود این گونه عادت‌ها ترک خواهند شد. گرچه ما به ندرت کودکان هشت تا ده ساله‌ای را دیده‌ایم که فقط برای لجبازی و یا تفریح در گلدان یا کف اتاق ادرار کنند. این کار در این سنین ممکن است نشانگر یک مشکل جدی روانی باشد و باید با یک روانپزشک مشورت کنید. این‌که شما بتوانید با این اعمال و عادت‌های بد بو و کثیف کننده با خونسردی برخورد کنید به روحیه و طبیعت اخلاقی شما بستگی دارد، ولی حتی خونسردترین والدین هم نمی‌توانند به سادگی از کنار این مشکل بگذرند. به هر حال، هرگونه برخوردی که داشته باشید نباید کم‌تر از معمول یا بیش از حد واکنش نشان دهید. پیشنهادهای زیر می‌توانند به شما کمک کنند تا بهترین برخورد را داشته باشید.

کودک آموزش ندیده
اگر کودک شما که هنوز آموزش توالت رفتن را ندیده است، مدفوعش را از شلوارش بیرون می‌آورد و یا شلوارش را پایین می‌کشد و ادرار می‌کند، می‌توان چنین پنداشت که کودک شما برای آموزش توالت رفتن اعلام آمادگی می‌کند. ولی اگر می‌اندیشید کودک هنوز آمادگی آموختن توالت رفتن را ندارد، اولین باری که این اعمال را انجام داد با صدای محکم ولی خونسرد بگویید «نه !، نکن» و بکوشید به سرعت جلوی او را بگیرید و یا پس از انجام این عمل، خیلی زود خودتان را به او برسانید. برای این‌که دیگر این اتفاق نیفتد، لباس‌هایی به او بپوشانید که در آوردن آن‌ها یا دسترسی به پوشک برای کودک سخت باشد. هنگام بازی کردن او را بیشتر زیر نظر بگیرید. وقتی کودک می‌خواهد بخوابد یا چرت بزند یک اسباب‌بازی با عروسک به دست او بدهید و بگویید وقتی بیدار شد با آن بازی کند. اصلا اسم پوشک و مدفوع و شلوار را نبرید.

کودک آموزش دیده
اگر کودک شما توالت رفتن را آموخته است، باید طور دیگری عمل کنید.
1- دفعات اول را تصادفی فرض کنید
اگر کودک در محل نامناسب ادرار کرد و یا با مدفوعش به بازی پرداخت، طوری رفتار کنید که انگار این بار تصادفی بوده و دیگر تکرار نمی‌شود. اولین بار که چنین اتفاقی افتاد زیاد سخت نگیرید، ولی از کودک بخواهید به شما نشان دهد برای ادرار کردن کجا باید برود.
2- توالت رفتن درست را با هم تمرین کنید
از کودک بخواهید به طور تمرینی به سوی توالت بدود و بر روی آن بنشیند.
3- برای درست توالت رفتن کودک را تشویق کنید
اگر کودک پس از چند روز آموزش به درستی از توالت استفاده کرد، او را تشویق کنید. بکوشید توالت رفتن را برای کودک، کمی جالب‌تر کنید مثلا به عنوان بازی کمی دستمال توالت را در چاهک توالت غرق کنید، به کودک اجازه دهید تا دلش می‌خواهد، با چیزهایی مثل خمیر بازی، گل کوزه گری، ماسه دریا و ... بازی کند تا نیازی به بازی با مدفوعش نداشته باشد.

کودک لجباز و نافرمان
اگر کودکتان از عصبانیت شما در اثر رفتارش لذت می‌برد، ممکن است در مکان‌های نامناسب ادرار کند یا با مدفوعش بازی کند تا واکنش شما را ارزیابی کند.
1- از نادیده گرفتن سنجیده و تشویق در مقابل رفتار درست استفاده کنید
مادری که به طور دایم کودکش به دیوار توالت ادرار می‌کرد، به ما مراجعه کرد. این مادر، کودکش را بارها به علت این رفتار بد به شدت تنبیه کرده بود، ولی نتیجه نگرفته بود. ما به او پیشنهاد کردیم که فقط برای یک هفته رفتار کودک را کاملا نادیده بگیرد. در ابتدا کودک حتی بیش از پیش این رفتار را انجام می‌داد، ولی وقتی با بی‌اعتنایی مادرش روبرو شد و دید هر بار که درست ادرار می‌کند مورد تشویق او قرار می‌گیرد، فورا رفتار بد خود را ترک کرد.
2- از روش تصحیح بیش از حد استفاده کنید
همه والدین صبر یا جرأت نادیده گرفتن چنین رفتارهایی را ندارند. اگر نمی‌توانید به خود بقبولانید که رفتار کودک را نادیده بگیرید، از روش‌های تصحیح بیش از حد و همچنین از تمرین مثبت استفاده کنید. اگر کودک شما مکانی را با مدفوع خود کثیف کرد، او را وادارید تا آنجا را تمیزتر از قبل کند. بدین معنا که نه تنها کثافت کاری خودش را تمیز کند، بلکه دور و بر آن محل را هم طوری تمیز کند که از اولش بهتر شود. خونسرد بمانید. با لحنی آرام ولی بسیار سخت و محکم به کودکتان بگویید که باید یاد بگیرد که چگونه همه جا را تمیز نگه دارد. برای مثال، اگر پسرتان به دیوار توالت ادرار می‌کند، او را مجبور کنید دیوار و زمین توالت را بشوید و بعد ماده ضد عفونی کننده به آن‌ها بزند و بعد دستش را حسابی بشوید. کودکان کم سن و سال‌تر، ممکن است برای این گونه کارها به کمک شما نیازمند باشند. در این هنگام، اگر لازم است، به کودکتان کمک کنید، ولی بگذارید خودش همه کارها را انجام دهد. اگر مقاومت می‌کند، او را به زور مجبور کنید. حالا پس از انجام تمیز کاری، حالا از او بخواهید ده بار از نقاط مختلف منزل به سوی توالت بدود و بر روی توالت بنشیند.
3- در جایزه دادن دست و دل باز باشید
در طول چند هفته بعد، برای درست استفاده کردن از توالت جوایز خوبی به کودک بدهید. ممکن است بخواهید از جدولی برای جایزه دادن تا زمان از بین رفتن عادت بد استفاده کنید.