خون دماغ کودکان، نکاتی برای پیشگیری و درمان

خون دماغ در کودکان شایع است اما معمولاً کوتاه مدت بوده و به ندرت علتی برای نگرانی محسوب می‌شود. به هر حال موارد خونریزی شدید، برگشت کننده یا مداوم نیاز به مراقبت پزشکی دارد.
پزشکان به خون دماغ زیر عنوان اپیستاکسیس اشاره می‌کنند. تقریباً 60 درصد مردم در مقطعی از زندگی خود دچار خون دماغ می‌شوند. به هر حال، این امکان وجود دارد که خون دماغ در کودکان سنین 2 تا 10 سال و نیز در مردم 50 تا 80 ساله به دفعات بیشتری رخ دهد.
اگرچه خون دماغ در برخی مواقع می‌تواند هشدار دهنده باشد فقط در حدود ۱۰ درصد موارد آن آنقدر جدی هستند که نیاز به درمان پزشکی داشته باشند.

برای توقف خون دماغ چه کنیم
مردم معمولاً می‌توانند خون دماغ کودک را در خانه درمان کنند. حفظ خونسردی مهم است زیر اغلب موارد خون دماغ کوتاه مدت هستند و نشان دهنده مشکلی جدی محسوب نمی‌شوند.

برای درمان خون دماغ کودک:
- بچه را بنشانید و او را آرام کنید. کودک را راست بنشانید و کمی به جلو خم کنید.
- کودک را به پشت نخوابانید یا به حالت دراکش درنیاورید زیرا این وضعیت می‌تواند باعث بلعیدن خون شود و به سرفه یا استفراغ منجر گردد.
- نوک بینی بچه را با استفاده از حوله تمیز یا دستمال به آرامی بین دو انگشت بگیرید و بگذارید که از راه دهان نفس بکشد.
- فشار ایجاد شده بر بینی را حتی در صورت توقف خونریزی تا حدود ده دقیقه ادامه دهید.
از پر کردن بینی بچه با گاز یا دستمال کاغذی خودداری کنید و از اسپری کردن هر چیزی به داخل بینی اجتناب نمایید.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
کودکان دچار خون دماغ معمولاً نیازی به مراقبت پزشکی ندارند. اغلب موارد خون دماغ کوتاه مدتند و به طور معمول می‌توان آنها را در محیط خانه درمان کرد.
به هر حال، مردم باید با پزشک در مورد خون دماغ مشورت کنند اگر:
- به طور مکرر بروز کند
- الگوی آشنای خونریزی به الگوی دیگری تغییر یابد
- در کنار احتقان مزمن یا دیگر نشانه‌های خونریزی یا کبودی سریع بروز کند
- پس از آغاز مصرف یک داروی تازه در کودک ایجاد شود
- نیازمند مراجعه مکرر به پزشک باشد
خون دماغ در صورت بروز موارد زیر نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد:
- علی‌رغم ادامه فشار بر بینی کودک به مدت ۲۰ کماکان ادامه داشته باشد
- خون دماغ پس از ضربه به سر، افتادن بچه از بلندی یا اصابت ضربه به صورت بروز کرده باشد
- بچه در کنار خون دماغ دچار سردرد شدید، تب، یا دیگر علایم نگران کننده باشد
- دماغ بچه تغییر شکل داده یا شکسته به نظر برسد
- در کودک نشانه‌های خونریزی زیاد مثل رنگ‌پریدگی، کمبود انرژی، احساس گیجی یا غش کردن وجود داشته باشد
- کودک شروع به بالا آوردن خون همراه سرفه یا استفراغ کرده باشد
- بچه دچار یک اختلال خونریزی دهنده بوده یا داروهای رقیق کننده خون مصرف کند

درمان پزشکی برای خون دماغ
کودکان دچار خون دماغ شدید باید به پزشک ارجاع داده شوند.
گزینه‌های درمانی برای خون دماغ شامل موارد زیر است:
- استفاده از نیترات نقره برای عایق‌بندی رگ‌های خونی
- کوتریزه کردن یا سوزاندن عروق خونی برای عایق‌بندی آنها
- استفاده از گاز طبی برای محدود کردن رگ‌های خونی
پس از توقف خونریزی پزشک بچه را برای یافتن علت خونریزی معاینه می‌کند. در برخی موارد نیاز است تا کودک برای رفع مشکلی در رگ‌های خونی بینی تحت عمل جراحی قرار گیرد.

علل خون دماغ
اغلب موارد خون دماغ از نوع خونریزی بخش قدامی بینی است، به این معنی که خونریزی در قسمت نرم جلو بینی رخ می‌دهد. این ناحیه از بینی دارای رگ‎های خونی ریز متعددی است که در صورت تحریک یا التهاب ممکن است پاره شوند و خونریزی کنند.
خونریزی عقب بینی یا خلفی در بخش عقب بینی ایجاد می‌شود و به ندرت در کودکان بروز می‌کند. این نوع خونریزی گرایشی به شدیدتر بودن از نوع قبلی از خود نشان می‌دهد و متوقف کردن خونریزی در این مورد ممکن است مشکل‌تر باشد.
آزردگی عروق خونی یک علت اصلی خون دماغ خلفی است. چندین عامل مختلف شامل موارد زیر می‌توانند باعث آزردگی و تحریک عروق خونی بینی شوند.
- هوای خشک
- گرفتن بینی
- آلرژی دماغی
- جراحت بینی یا ضربه به بینی یا صورت، برای مثال بر اثر افتادن یا اصابت توپ
- سینوزیت، سرماخوردگی، آنفولانزا، و دیگر عفونت‎های آسیب زننده به معبرهای بینی
- پولیپ بینی
- استفاده بیش از حد از اسپری بینی
علل کمتر شایع خون دماغ در کودکان شامل موارد زیر است:
- اختلالات تأثیرگذار بر خونریزی یا لخته شدن خون مثل هموفیلی
- برخی داروها شامل داروهای رقیق کننده خون
- بیماری قلبی
- هیپرتانسیون
- سرطان

نکاتی برای پیشگیری از خون دماغ در کودکان
اگرچه پیشگیری از تمامی موارد خونریزی بینی در کودکان امکان‌پذیر نیست، کارهایی شامل موارد زیر برای کمک به کاهش آن می‌توان انجام داد:
- درمان انواع آلرژی برای پیشگیری از التهاب بینی
- استفاده از اسپری بینی سالین (آبنمک) برای مرطوب نگه داشتن بینی کودک
- استفاده از دستگاه مرطوب کننده هوا یا بخور در اتاق خواب کودک برای پیشگیری از خشکی هوا
- گرفتن ناخن کودکان به شکل مناسب برای پیشگیری از جراحات ناشی از گرفتن بینی
- تشویق کودکان به استفاده از وسایل مناسب محافظتی در هنگام ورزش یا بازی برای پیشگیری از آسیب‌دیدگی بینی در حد امکان

خلاصه
خون دماغ در کودکان شایع است و به ندرت علتی برای نگرانی محسوب می‎شود. مردم می‌توانند به طور معمول خونریزی بینی کودکان را در خانه به روش تشریح شده در بالا متوقف کنند.
در صورت بروز حالت گیجی یا ضعف یا غش کردن بچه، یا شدید بودن خونریزی و عدم توقف آن پس از 20 دقیقه، یا در صورت اصابت ضربه به سر بچه، باید وی را به اورژانس انتقال داد.
اغلب موارد خون دماغ در کودکان بر اثر خشکی هوا، گرفتن بینی، آلرژی بینی یا دیگر عوامل تحریک کننده عروق خونی حساس قسمت جلو بینی رخ می‌دهد.
در صورتی که بچه مکرراً دچار خونریزی بینی می‌شود یا اخیراً مصرف داروی تازه‌ای را شروع کرده است باید با پزشک مشورت شود.