علت خوابگردی کودکان، درمان آن

آیا تا به حال برایتان پیش آمده است که ساعتی پس از اینکه کودکتان به خواب رفته است او را در حال راه رفتن در خانه به صورت گیج و منگ ببینید؟ شاید در وهله اول زمانی که خانواده ها با این صحنه مواجه می شوند بترسند. امروزه مسئله خوابگردی در بین کودکان بسیار رایج شده است برخی از کودکان با رسیدن به سنین نوجوانی خود به خود درمان می شوند و همینطور اکثر کودکان هم این کار را به ندرت انجام می دهند. شاید بسیاری از والدین گمان کنند که برای حل این مشکل راهکاری وجود ندارد اما اینطور نیست والدین می توانند با انجام اقداماتی کودکانشان را که در هنگام خواب در خانه راه می روند را کنترل و ایمن نگاه دارند. البته باید به این نکته هم توجه داشته باشید که برخی از رفتارهای خوابگردی در کودکان می تواند خطرناک باشد مانند راه رفتن در بیرون از رخت خواب ، رفتارهای ناشایست مانند باز کردن کمدها و ادرار کردن در آن جا را شامل شود.

خوابگردی چیست؟
می توان گفت که خوابگردی به مجموعه حرکت های ناهوشیاری گفته می شود که در زمان خواب به صورت انجام اعمالی که به صورت کم و بیش هماهنگ شده است می گویند که کودک بعد از بیدار شدن هیچ خاطره ای از آن در ذهنش نمی ماند. این پدیده بیشتر در افراد هیستریک ، کودکان و نوجوانان دیده می شود. مغز ما در زمان خواب از ۵ مرحله عبور می کند که این مراحل به صورت مرحله۱، ۲ ، ۳ ، ۴ و مرحله REM (مرحله آخر که در آن حرکات چشم بسیار سریع می شود). این ۵ مرحله چرخه خواب هر فردی را تشکیل می دهد ، جالب است بدانید که یک چرخه ی کامل خواب بین ۹۰ تا ۱۰۰ دقیقه طول می کشد یعنی می توان گفت که هر کسی در زمان خواب معمولا چهار یا پنج چرخه خواب را تجربه می کند. خوابگردی در مراحل عمیق خواب یعنی مرحله ۳ و ۴ پیش می آید ، کودکان معمولا یک تا دوساعت پس از اینکه به خواب می روند شروع به راه رفتن در خواب می کنند که مدت زمان آن مشخص نیست و ممکن است از چند دقیقه تا ۳۰ دقیقه هم ادامه پیدا کند.
خوابگردی در کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر است عواملی در به وجود آمدن این مشکل تاثیر دارد که از جمله آن ها موارد ذیل می باشد.
- وجود بیماری یا تب داشتن کودک
- خوابیدن در محیط پر سرو صدا و شلوغ
- استفاده از برخی داروها
- پر بودن مثانه ، خواب ناکافی ، محرومیت از خواب و یا نداشتن برنامه منظمی برای خواب
- به ندرت پیش می آید که خوابگردی در اثر یک مشکل روانی یا هیجانی پیش بیاید ولی استرس می تواند نقش مهمی در خوابگردی داشته باشد.
- طبق عقیده ی محققان خوابگردی علت های متفاوتی دارد که از جمله آن رشد نیافتگی دستگاه های عصبی و اندامی است که این رشد نیافتگی درجات متفاوتی دارد.
- محیط و استرس روانی هم می تواند از علت های بروز خوابگردی به حساب بیاید ، از طریق مطالعات آزمایشگاهی موج نگاری مغزی (EEG) این اطلاعات به دست آمده است که خوابگردی بیشتر در زمانی اتفاق می افتد که فرد خواب نمی بیند همچنین محققان بر این باورند خوابگردی نوعی مکانیسم برای جابه جا کردن آرزوهای نهفته فرد می باشد.

توصیه به والدینی که کودکانشان خوابگرد هستند
- برای اینکه از سقوط کودک پیشگیری کنید بهتر است به او اجازه ندهید تا در یک تخت خواب مرتفع یا تاشو بخوابد.
- سعی کنید زمانی که کودکتان در خواب است او را بیدار نکنید ، زیرا این کار باعث می شود تا کودکتان بترسد در عوض می توانید ، او را به آرامی به سمت رختخوابش راهنمایی کنید.
- اشیای خطرناک را از دسترس کودکتان خارج کنید.
- تمامی درها و پنجره های اتاق کودکتان را ببندید و قفل کنید .
- توجه داشته باشید که حتی سوئیچ ماشین را هم باید خارج از دسترس این کودکان قرار داد.
- به فرزندانتان اجازه ندهید که قبل از خواب مایعات زیادی را مصرف کند.
- هیچ یک از افراد خانواده نباید کودکی را دچار این مشکل است دست بیندازند ، مسخره کنند و به او بخندند زیرا این کودک هیچ آگاهی نسبت به رفتار خود ندارد.
- والدین چنانچه کودکان خود را نیمه شب در حال راه رفتن و سرگردان دیدند نباید وحشت کنند ، تنها کاری که باید انجام دهند این است که با آرامش و امنیت کودک را به رختخوابش برگردانند.
- نخسین نشانه های خوابگردی بین سنین ۴ تا ۸ سالگی شروع می شود و در حدود ۱۲ سالگی به آخرین حد خود می رسد.

آیا خوابگردی کودکان سن خاصی دارد؟
معمولا از زمانی که کودک شروع به راه رفتن می کند خوابگردی می تواند بروز پیدا کند. اما نخسین نشانه ها و آن بین سنین ۴ تا ۸ سالگی شروع می شود و در حدود ۱۲ سالگی به آخرین حد خود می رسد. کمتر پیش می آید که خوابگردی نخستین رویداد خود را در بزرگسالی بروز دهد. اگر این چنین باشد باید به دنبال یافت علت آن باشیم که عمدا یا به دلیل وجود عارضه عصبی است و یا مصرف مواد مخدر.

آیا خوابگردی کودکان قابل درمان است؟
- والدین می توانند با انجام راهکارهای ذیل به کودکی که مبتلا به خوابگردی است کمک کنند.
- والدین باید توجه داشته باشند که اجازه ندهند کودک خیلی خسته و متشنج به خواب برود.
- برای چند روز خواب کودک خود را تحت نظر داشته باشند که چه زمانی به خواب می رود و چه زمانی خوابگردی می کند.
- پس از گذشت چند شب کودکشان را ۱۵ دقیقه قبل از خوابگردی بیدار کنند.
- زنگوله ای در اتاق کودک نصب کند تا با بیدار شدن کودک و باز شدن در خانواده متوجه آن شوند و بیدار شوند.
- کودک را به اندازه ۴ دقیقه بیدار نگه دارید و با او حرف بزنید و به او آب بدهید.
همچنین استفاده از روش روان درمانگری می تواند سبب کاهش سطح اضطراب و تنیدگی موثر باشد که با توجه به این موضوع مولفان روش دارو درمانی را نتیجه بخش تر می دانند. حال با توجه به این مسائل عده ای از عوارض ناشی از استفاده از دارو به علت عوارضی که دارد دچار تردید هستند ولی با وجود تمامی این مسائل در صورتی که روانپزشک تجویز کند به مدت یک ماه مصرف آمی نپتین به مقدار یک قرص یا نصف قرص پیش از خواب توصیه می شود و بعد از ماه دوم مصرف دارو به نصف آن تقلیل داده می شود و سپس درمان دارویی متوقف می شود.