آموزش شنا به کودکان، پاسخ به سوالات متداول

آموزش شنا به کودکان از چه سنی آغاز شود؟ چند جلسه در هفته و به چه مدت باید ادامه داشته باشد؟ چگونه خیالمان راحت باشد که در استخر برای فرزندمان مشکلی پیش نمی‌آید؟ شاید خیلی از ما دوست داریم فرزندمان شنا یاد بگیرد، اما ممکن است سوالات و نگرانی‌های زیادی در ذهن داشته باشیم. در ادامه بعضی از این سوالات و راه‌کارهای احتمالی را با هم بررسی می‌کنیم.
چه شناگر حرفه‌ای باشیم، و چه خودمان هنوز به‌حد مرگ از آب بترسیم، توقع داریم فرزندمان بعد از چهاردست‌‌وپارفتن، راه رفتن و دویدن، شنا کردن را یاد بگیرد. فقط چند مهارت‌ دیگر در زندگی هستند که به اندازه توانایی زنده ماندن در آب مهم‌اند. و کلاس شنا جایی است که همه چیز از یادگیری شناور ماندن روی آب، دوچرخه زدن در آب تا شنای آزاد پنجاه متر در 23 ثانیه و بردن مدال طلا، همه از آن‌جا شروع می‌شوند.
اما نحوه آموزش شنا و تشخیص بهترین سن آموزش شنا برای کودکان به سادگی آموزش راه رفتن به آنها نیست. آیا شروع آموزش شنا به کودکان از نه ماهگی مناسب است ؟ کلاس شنا برای کودکان چند جلسه در هفته باید برگزار شود؟ چه زمانی دیگر نیازی نیست به کلاس برود؟ به‌عنوان پدر و مادر، هنگام ثبت نام فرزندمان برای کلاس شنا، با گزینه‌های زیادی روبه‌رو می‌شویم که باعث سردرگمی‌مان می‌شوند و هم اینکه سوالات زیادی برایمان مطرح می‌شود.
در اینجا، پانزده سوال متداولی را که در مورد آموزش شنا به کودکان برای ما به‌عنوان والدین پیش می‌آید، با هم بررسی می‌کنیم. همچنین توصیه‌های مفیدی در مورد نحوه آموزش شنا به کودکان ارائه خواهیم کرد.

۱. آموزش شنا به کودکان از چه سنی آغاز شود؟
می‌توانیم هر زمانی که بخواهیم فرزندمان را با آب آشنا کنیم، هرچند بیشتر دکترها توصیه می‌کنند حداقل چند ماه پس از تولد کودک صبر کنیم. شاید بعضی از ما شناگران خوبی باشیم، در این صورت آموزش شنا به فرزندانمان را خودمان می‌توانیم به عهده بگیریم. اگر اعتمادبه‌نفس کافی نداریم می‌توانیم در کلاس‌های در آغوش (نوزاد در آغوش مادر) که فعلا در مراکز محدودی ارائه می‌شود، شرکت کنیم. معمولا این نوع کلاس‌ها برای نوزادان شش ماهه قابل ارائه هستند.
تا چهار سالگی، بیشتر کودکان آمادگی لازم برای آموزش‌های رسمی و حرفه‌ای‌تر را دارند. در واقع، کودکان پیش‌دبستانی‌، روزانه آموزش‌های زیادی می‌بینند، در نتیجه اضافه کردن آموزش شنا به فعالیت‌های ورزشی‌شان منطقی به نظر می‌رسد.

۲. هزینه کلاس آموزش شنا به کودکان چقدر است؟
شهریه کلاس شنا بسته به شهر محل سکونت و سطح مربی مربوطه، متفاوت است. کلاس‌های شنا به صورت خصوصی، نیمه خصوصی و گروهی تشکیل می‌شوند. هرچقدر تعداد افراد در یک گروه بیشتر باشد هزینه کلاس‌ها کمتر می‌شود.

3- هر جلسه آموزش شنا به کودکان باید چند ساعت باشد؟
بیشتر کلاس‌های شنا یک ساعته برگزار می‌شوند. اگر کلاس طولانی باشد، ممکن است کودکان سردشان شود و تمرکزشان را از دست بدهند. علاوه بر این، اگر کودکان مبتدی باشند، تعداد تمرین‌هایی که دارند کم است و مجبور می‌شوند حرکات تکراری و کسل‌کننده انجام دهند و انگیزه‌شان را برای یادگیری شنا از دست بدهند.

4- آموزش شنا به کودکان - خصوصی یا گروهی؟
بهتر است این سوالات را از خودمان بپرسیم: کودکم در گروه تمرکز بیشتری دارد یا در تمرین با مربی خصوصی؟ آیا ممکن است فرزند من در گروه تمرکز بقیه بچه‌ها را هم برهم بزند؟ همچنین نگرانی‌هایی در مورد ایمنی بچه‌ها در محیط استخر هست که باید در نظر داشته باشیم. از آن‌جایی‌که یک مربی همزمان نمی‌تواند حواسش به همه بچه‌ها باشد باید ببینیم فرزند ما از مربی حرف‌شنوی دارد و به دستورات او عمل می‌کند؟ مثلا اگر مربی بگوید لبه استخر بنشیند، به جای آن در قسمت عمیق استخر نمی‌پرد.
برای بعضی بچه‌ها، کلاس گروهی باعث ایجاد حس رقابت سالم می‌شود و آنها را به یادگیری بیشتر تشویق می‌کند. برعکس، بعضی از کودکان ترجیح می‌دهند موقع تمرین کسی تماشایشان نکند.
نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم هدف ما از آموزش شنا به فرزندمان است. در صورتی که فقط می‌خواهیم فرزندمان تفریح و فعالیت آبی داشته باشد و وقتش را با هم سن و سالانش بگذراند، کلاس گروهی انتخاب مناسبی است. اگر قصد داریم فرزندمان دوره‌های فشرده‌ای را بگذارند و سریع‌تر پیشرفت کند، کلاس خصوصی انتخاب بهتری است. یا اگر فرزندمان دوست هم سن و سال و هم سطح از نظر مهارت شنا دارد، کلاس خصوصی دو نفره می‌تواند گزینه خوبی باشد. این کلاس هم از نظر اقتصادی برای خانواده‌ها مناسب است و هم بچه‌ها لذت بیشتری خواهند برد.

5- کجا فرزندمان را کلاس شنا ثبت نام کنیم؟
بستگی به جایی دارد که زندگی می‌کنیم، اما معمولا استخرهای عمومی کلاس های شنا تابستانی برگزار می کنند که جای مناسبی برای شروع شنا و آشنایی با آب هستند. شاید استخر دانشگاه‌ها به ذهن خانواده‌ها نرسد. اما استخر دانشگاه‌ها با شروع تابستان و تعطیلی دانشگاه، برای بچه‌ها کلاس‌های آموزشی شنا برگزار می‌کنند که اغلب کیفیت بالایی دارد. در صورتی‌که نزدیک چنین دانشگاهی باشیم خیلی خوش شانس هستیم.
علاوه بر این، استخرهای متعلق به سازمان‌ها گزینه دیگری هستند که معمولا برای کارمندان خود تسهیلاتی در نظر می‌گیرند. قبل از ثبت‌نام فرزندمان در استخرهای عمومی می‌توانیم از محل کار در مورد کلاس‌های تابستانه برای بچه‌ها پرس‌و جو کنیم. به این ترتیب هم در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده‌ایم و هم کودکمان به کلاس‌های شنا با کیفیت بالاتری می‌رود.

۶- آموزش شنا به کودکان تا چه مدت ادامه پیدا کند؟
برای بچه‌هایی که از قبل شنا کردن بلد هستند، بهتر است با شروع تابستان یکی دو جلسه کلاس بروند تا مهارت‌هایی را که یاد گرفته بودند دوباره به خاطر بیاورند. کودکان، به چند جلسه یادآوری نیاز دارند تا دوباره بتوانند آرامش خود را در آب حفظ کنند، دوچرخه بزنند و مهارت‌های دیگر را به یاد آورند تا ایمنی‌شان به خطر نیفتد.
یک جلسه یادآوری به آنها کمک می‌کند مهارتشان را دوباره به‌دست آورند و آماده شنا در بخش عمیق استخر شوند. اگر فرزند ما تازه‌کار است، بهتر است به او اجازه دهیم که کامل آموزش‌های مقدماتی سپری کند تا به حد مدنظرمان برسد. البته تا زمانی که از آموزش شنا لذت می‌برند و پیشرفت می‌کنند بهتر است کلاس‌ها ادامه داشته باشد.

۷- فاصله بین کلاس‌های شنا چطور باشد؟
مداومت، کلید یادگیری شناست. استخر بردن منظم کودک (مثلا یک بار در هفته در طول چند ماه) خیلی بهتر است از اینکه یک هفته کلاس فشرده برود و هفته بعد اصلا شنا نکند، یا اینکه کلا هرازگاهی شنا کند. معمولا کلاس‌های دو تا سه جلسه در هفته به مدت یک تا دو ماه و گاهی در سراسر تابستان برگزار می‌شوند. و مسلما هرقدر هم که کودک در یک جلسه پیشرفت کرده باشد، هرچقدر فاصله‌ جلسات بیشتر باشد، احتمال فراموشی بیشتر می‌شود.

8- اگر فرزندمان علاقه‌اش به شنا را از دست بدهد یا دیگر پیشرفت نکند، چه کار باید بکنیم؟
شنا مهارتی است که مانند چهاردست‌وپارفتن، راه رفتن و نوشتن اسم باید یاد گرفته شود. یاد گرفتن بعضی کارها بیشتر زمان می‌برد. ما نمی‌توانیم فرزندمان را مجبور کنیم که برخلاف میل خودش در آب بماند، چون این کار می‌تواند خطرناک باشد. پس نباید عجله کنیم و به آنها فشاربیاوریم.
کودکی که به بازی کردن در آب و بازی‌های آبی علاقه دارد به نسبت کسی که از آب خوشش نمی‌آید و یا از آن می‌ترسد، زودتر شنا را یاد می‌گیرد. اگر دیدیم کودکمان دارد علاقه‌اش را از دست می‌دهد، باید اجازه بدهیم در آب استخر بازی کند و کم‌کم با آب دوست شود و چیزهایی را که دوست دارد یاد بگیرد.
همین موضوع برای کودکی که پیشرفتی در کلاس‌ها نشان نمی‌دهد نیز صادق است. باید اجازه دهیم تا بازی کند. و همچنین قبل از این که واداراش کنیم چیزهای جدیدی یاد بگیرد، بگذاریم مهارت‌های کسب‌شده قبلی‌اش را با تمرین و تکرار تقویت کند.

9- چه موقع فرزندمان آماده عضویت در تیم شنا است؟
قبل از هر چیز باید به خاطر داشته باشیم هدف ما از آموزش شنا به کودکان حفظ ایمنی آن‌ها در برابر آب و البته داشتن یک تفریح و سرگرمی تابستانه است. هدف ما تبدیل کردن فرزندمان به قهرمان المپیک نیست. اما بعضی کودکان ممکن است به دلیل استعداد ذاتی‌شان در این رشته ورزشی آینده خوبی داشته باشند.
تیم‌های شنا در سطوح مختلف به رقابت می‌پردازند. در سطح مبتدی، کودکان باید شنای آزاد و کرال پشت را در طول کامل استخر بدون توقف، به راحتی طی کنند. بعضی دیگر توقع دارند که بچه‌ها حداقل کمی مهارت شنای قورباغه هم داشته باشند.این موضوع به تیمی که قرار است کودکمان در آن عضو شود بستگی دارد. ولی بیشتر تیم‌ها پذیرش خود را از سنین شش تا هشت سال شروع می‌کنند.
از طرف دیگر، در لیگ‌های تابستانی، بیشتر تیم‌ها معمولا انتظار کمتری از شرکت‌کنندگان دارند، و در فصل‌های بعدی سال و به‌تدریج آموزش‌های مرتبط با عضویت در تیم به شناگران کوچکمان داده می‌شود. جالب است بدانید در برخی لیگ‌های تابستانی حتی امکان شرکت کردن کودکان چهارساله نیز وجود دارد.

10- چگونه فرزندمان را تشویق کنیم که به شناگر بهتری تبدیل شود؟
تشویقشان کنیم! کودکمان دارد چیزی سخت و جدید یاد می‌گیرد. بعضی از ما والدین از رشوه و جایزه استفاده می‌کنیم. شاید به نظر اشکالی نداشته باشد، اما اکثر مربیان اعتقاد دارند، پدر و مادر بهتر است فقط بچه‌ها را تشویق کنند.

11- در زمان تمرین شنای کودکمان چه باید بکنیم؟
زمانی را که فرزندمان در استخر است می‎توانیم به جای سرگرم شدن با گوشی موبایل و خواندن اخبار روز، خودمان هم به استخر برویم و تنی به آب بزنیم. با این کار می‌توانیم ببینیم که مربی و فرزندمان با هم چه تمریناتی انجام می‌دهند. گوش دهیم و «زبان آموزش شنا» را یاد بگیریم. مثلا ببینیم مربی از چه کلمات و مثال‌هایی برای آموزش شنای پای دوچرخه و شناور ماندن در آب استفاده می‌کند. معمولا مربیان با استفاده از بازی حرکت دوچرخه را به کودکان یاد می‌دهند که به یادگیری فرزندمان خیلی کمک می‌کند.
اما بهتر است به یاد داشته باشیم که در استخر به فرزندمان نچسبیم و محدودش نکنیم. در کلاس درس در کنار فرزندمان نمی‌نشینیم، پس چرا در استخر مداوم در اطراف او باشیم؟ به کودکمان فضای کافی بدهیم که با مربی‌ رابطه دوستانه‌ای داشته باشد و تکنیک‌های لازم برای آموختن شنا را بدون دخالت ما یاد بگیرند.

۱۲- چه کار می‌توانیم انجام دهم که به یادگیری فرزندمان کمک کنیم؟
تمرین، تمرین، تمرین! با مربی کودکمان حرف بزنیم و از او در مورد مهارت‌هایی که فرزندمان نیاز به تمرین بیشتر دارد سوال کنیم. می‌توانیم در زمان‌های مشخصی در هفته فرزندمان را به استخر ببریم و بگذاریم که بازی کند. نیازی نیست که خودمان تمام وقت در آب باشیم که مهارت‌های شنا را به فرزندمان یاد بدهیم. کافی است که تنها ۵ تا۱۰ دقیقه برای مرور درس‌های گذشته با کودک خود وقت بگذرانیم. ممکن است این زمان کم به نظر برسد، ولی اگر تمرین‌ها مستمر باشد، بسیار مفید است.

13- «ایمنی در برابر آب» چیست؟
از لحاظ فنی چیزی به عنوان «ایمنی در برابر آب» وجود ندارد. هر اتفاقی ممکن است حتی برای با‌تجربه‌ترین شناگران نیز رخ دهد. اما چند مهارت است که همیشه برای کاهش صدمات و مرگ و میر ناشی از خفگی و غرق شدن در آب توصیه می‌شود که هر شخصی باید یاد بگیرد.
بهتر است همه بلد باشیم بر روی پشت و شکم خود روی آب شناور بمانیم و بتوانیم در جای خود شنا کنیم و به اصطلاح پای دوچرخه بزنیم. همچنین از حالت ایستاده به شناور و برعکس در آب تغییر حالت دهیم. هرکسی باید بتواند که در آب، روی شکم یا به پشت، شنا کند. کودک ما هم باید بلد باشد که همه این کار‌ها را انجام دهد و بتواند به نشانه کمک چه در حالت پای دوچرخه و چه در حالت شنا دست خود را تکان دهد.
حتی اگر کودک خود را در برابر آب ایمن می‌دانیم همیشه باید او را در استخر و یا اطراف آن زیر نظر بگیریم. همچنین هیچ کودکی هرگز و هرگز نباید به تنهایی در آب شنا کند.

14- آیا باید فرزندمان از بازوبند شنا استفاده کند؟
خیر! بازوبندهای شنا خیلی مورد اعتماد نیستند. از نظر ایمنی، اصلا با جلیقه نجات قابل مقایسه نیستند. کودک حتی زمانی که بازوبند شنا داشته باشد باز ممکن است در حالتی که بر روی شکم است و صورتش درون آب است راه تنفسش بسته شود.
علاوه بر این، بازوبند شنا مانع یادگیری کودکان می‌شود. زیرا که باعث محدودیت در حرکت بازوها می‌شود و احساسی غیرواقعی در آب به کودکان می‌دهد. درحالی‌که بازو مثل پا سنگین نیست، باز هم راحت زیر آب فرو می‌روند.

۱۵- در کلاس شنا برای کودکان چه تجهیزاتی مورد نیاز است؟
اصلی‌ترین چیزی که نیاز داریم، آب است. البته قبل از شروع آموزش شنا به کودکان ، کودکمان به یک دست مایوی راحت هم نیاز دارد. اگر فرزندمان هنوز نمی‌تواند برای دستشویی رفتن اطلاع دهد، بهتر است که پوشک مناسب استخر همراه داشته باشیم. خیلی از بچه‌ها شاید بخواهند از عینک شنا هم استفاده کنند و بعضی از آنها به عینک شنا عادت می‌کنند. اسباب بازی‌هایی مانند اردک پلاستیکی هم می‌تواند مفید باشد، هرچند که ممکن است ضروری نباشد.

سخن آخر در مورد آموزش شنا به کودکان
این روزها ما به دنبال فعالیت‌های مفرح و مهیجی هستیم تا کودکانمان را کمی از گوشی و تبلت و بازی‌های کامپیوتری دور نگاه داریم، و فرصتی برای آنها ایجاد کنیم تا در کنار هم سن و سالانشان چیزهای جدید یاد بگیرند، ماجراجویی کنند و اجتماعی‌تر شوند.
کلاس شنا برای کودکان به ویژه در فصل تابستان از مفیدترین و مفرح‌ترین فعالیت‌هایی است که یک بچه می‌تواند داشته باشد. ولی برای ایمن‌سازی بچه‌ها در برابر آب و ایجاد اشتیاق در آن‌ها برای یادگیری شنا باید به نکاتی توجه کنیم که ممکن است مدت‌ها ذهن ما را درگیر کرده باشد و مانع از این شده که برای ثبت‌نام فرزندمان در کلاس آموزش شنا کودکان اقدام کنیم. علاوه‌بر همه این‌ها شنا یک فعالیت ورزشی عالی برای رشد و سلامت فرزندان ماست.