وابستگی کودکان به مادران، یک سالگی

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: دختری دارم یک سال و سه ماه دارد. از یک سالگی بسیار بد خلق شده خیلی به من وابسته است پیش کسی نمیرود و اگر کسی میخواهد او را بغل کند به شدت سرش را از عقب به من میزند. حتی موقعی که در آشپزخانه هستم بفهمد که کنارش نیستم سر خود را به کابینت میزند. فقط در این مورد بد خلق است اگر کنارش بنشینم و بازی کند فوق العاده آرام است. علتش را نمیدانم اینکه حتی بغل مادر خودم و حتی پدرش هم نمیرود. بعضی مواقع بسیار خسته میشوم.

پاسخ دکتر محمدرضا کاظمی، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی:
معمولا از سن 8 تا 10ماهگی به بعد، کودکان به‌طور طبیعی «اضطراب غریبه» پیدا می‌کنند و در صورت مواجهه با افراد غریبه علایمی از ترس و اضطراب نشان می‌دهند و دوست دارند در این موقعیت در کنار افرادی که می شناسند باشد. در واقع هنگام روبرو شدن با افراد گوناگون عکس‌العملی متفاوت از قبل از خود نشان می دهند مثلا با دیدن چهره‌های غریبه و ناآشنا احساس ناامنی می کنند و با روی برگرداندن از فرد غریبه و گریه کردن از او دوری می کنند. از حدود 18 ماهگی شکل جدیدی از اضطراب به صورت طبیعی در بچه‌ها بروز می کند که «اضطراب جدایی» نام دارد. در این زمان کودک نسبت به جدایی و دوری از والدین حساس می شود و وابستگی او به والدین افزایش می یابد. ولی این وضعیت به تدریج خفیف می شود و انتظار بر این است که تا سی و شش مااهگی اضطراب جدایی برطرف شود. معمولا برخی از کودکان این اضطراب ها را به شکل کمتر و برخی با شدت بیشتر تجربه می کنند که علت آن می تواند به دلایل زیست شناختی و ژنتیکی و همچنین وجود برخی مسائل در طول دوره زندگی باشد که باعث تشدید این رفتار می شود. به نظر می رسد در این سن کودکتان اضطراب غریبگی شدیدی را تجربه می کند بنابراین توصیه می شود به آرامی او را در شرایطی قرار بدهید که دیگران هم بتوانند به او نزدیک شوند ولی باید توجه داشته باشید که این کار به صورت ناگهانی و یکباره انجام نشود. بهتر است زمانی که کودک کنارتان است و به او نگاه می کنید و حرف می زنید، اجازه دهید به بغل پدر یا مادر بزرگش برود. در تمام این مدت کنار او باشید تا این اطمینان خاطر را داشته باشد که شما او را تنها نمی گذارید. به تدریج وقتی کودک به حضور دیگر افراد عادت کرد، فاصله خود را با او کمی بیشتر کنید مثلا این بار دیگر نزدیک کودک ننشینید بلکه با او کمی فاصله بگیرید و با او حرف بزنید. علاوه بر این، به تدریج زمان حضورتان را هم کاهش دهید. اگر با صبر و حوصله این اقدام را انجام دهید رفتار کودک اصلاح خواهد شد. در ضمن زمانی که فرزندتان سرش را به کابینت می کوبد بدون عصبانیت و پرخاشگری ولی با اقتدار از او بخواهید دیگر این کار را تکرار نکند. باز هم تاکید می شود اگر کودک متوجه ناراحتی و عصبانیت شما بشود برای اینکه از شما جدا نشود با این روش می خواهد به خواسته اش برسد.