جبران کمبود آهن در کودکان، آگاه باشید

چگونه کمبود آهن در کودکمان را درمان کنیم؟
آهن نقش بسیار مهمی در بدن انسان به عهده دارد. اکسیژن‌رسانی و تامین انرژی در طول روز به عهده همین ماده حیاتی است. مغز برای رشد و فعالیت خود نیاز به آهن دارد. نوزادان، کودکان و نوجوانان بیشتر در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند...
آهن به اندازه کافی دریافت نکنند، در آینده نه چندان دور دچار کم خونی خواهند شد. در این حالت برای راهنمایی بیشتر حتما با پزشک خود مشورت کنید.
توجه!
به هیچ عنوان بدون دستور پزشک به فرزندتان مکمل آهن ندهید. زیرا افراط در مصرف آن باعث مرگ انسان خواهد شد.

نشانه‌ها و علایم کمبود آهن در کودکان عبارتند از:
مشکلات رفتاری، عفونت‌های مکرر، کم اشتهایی، بی‌حالی، تنگی نفس، تعریق زیاد، تمایل به خوردن چیزهای عجیب و غریب مانند خاک، خوب رشد نکردن

مهم‌ترین دلایل کمبود آهن در کودکان عبارتند از:
تولد نوزاد کم وزن و یا نارس، تغذیه نوزاد تنها با شیر مادر بعد از شش ماهگی، تغذیه با شیر گاو قبل از یک سالگی، تغذیه بیش از حد با شیر گاو، نخوردن و یا کم خوردن گوشت قرمز، تغذیه نامناسب در سال دوم زندگی کودک
بدن نوزادان، کودکان و نوجوانان به دلیل جهش سریع رشدی به آهن بیشتری نیاز دارد.

دلایل کمبود آهن در گروه‌های سنی مختلف به شرح زیر می‌باشد:
از بدو تولد تا شش ماهگی
ذخیره آهن در بدن نوزادان از همان دوران جنینی است. بنابراین تغذیه مادر در دوران بارداری بسیار مهم است. نوزادان کم وزن و یا نارس بیشتر در معرض کم خونی قرار دارند. بنابراین برای جبران این کمبود باید طبق دستور پزشک از مکمل آهن استفاده کنند.
از شش ماهگی تا یک سالگی
ذخیره آهن در بدن نوزادان در شش ماهه دوم سال کاهش می‌یابد. کمبود آهن بیشتر در نوزادانی رخ می‌دهد که هنوز در این سن غذای جامد را شروع نکرده‌اند. برای نوزادان 4 تا 6 ماهه، دو وعده غذای کاملا نرم و حاوی آهن کافی است. از شش ماهگی می‌توانید گوشت را به صورت کاملا له شده و یک دست به او بدهید. یکی از دلایل کمبود آهن در این سن، دیر شروع کردن غذای جامد برای نوزادان است.
از یک سالگی تا پنج سالگی
شیر مادر دارای آهن است، اما اگر مادر بخواهد آن را جایگزین غذای جامد کند، نوزاد دچار کمبود آهن خواهد شد. در ضمن به خاطر داشته باشید به کودکان زیر یک سال نباید شیر گاو بدهید، کودکانی که تمایل دارند به جای غذای جامد، شیر بنوشند بیشتر در معرض کمبود آهن قرار می‌گیرند.
نوجوانان
دختران نوجوانی که در سن بلوغ سعی در گرفتن رژیم‌های لاغری می‌گیرند، احتمال دارد دچار کم خونی شوند. بنابراین دختران در این سن نیاز به تغذیه مناسب دارند. به طور کلی نوجوانان در این دوران باید کاملا مراقب تغذیه خود باشند.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از کم خونی در نوزادان
برای جلوگیری از بروز کم خونی در نوزادان زیر یک سال به این نکات توجه کنید:
در دوران بارداری از غذاهایی که آهن کافی دارند، استفاده کنید، مانند گوشت قرمز.
در دوران بارداری طبق دستور پزشک از قرص‌های آهن استفاده کنید.
به نوزادان شیر مادر و یا شیرخشک‌هایی که دارای آهن هستند، بدهید.
قبل از 12 ماهگی به نوزاد شیر گاو ندهید.
دادن غذای جامد به نوزاد را خیلی دیر شروع نکنید. حدود سن ۴ تا ۶ ماهگی به نوزاد غذای پوره شده بسیار نرم بدهید.
اگر تصمیم دارید بیش از شش ماه به نوزادتان شیر مادر بدهید، با پزشک مشورت کنید تا در صورت نیاز به او مکمل آهن بدهد.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از کم خونی در کودکان
برای جلوگیری از بروز کم خونی در کودکان به این نکات توجه کنید:
کودکان علاوه بر سبزیجات به گوشت قرمز، مرغ و ماهی نیز نیاز دارند.
برای جذب بهتر آهن، ویتامین C برای بدن ضروری است. بنابراین به کودکتان میوه و سبزیجات به مقدار کافی بدهید.
اگر کودکتان تمایل دارد به جای خوردن غذا، فقط شیر بنوشد سعی کنید به تدریج مقدار شیر او را در طول روز کاهش دهید.
اگر به جای خوردن غذای جامد، کودک شیر، آبمیوه، شربت و نوشابه بنوشد باز هم احتمال بروز کم خونی در او وجود دارد. شیر و آبمیوه را به اندازه به او بدهید و به فرزندان خود یاد دهید در هنگام تشنگی از آب استفاده کنند.
اسهال شدید و بیماری‌های انگلی در کودک، ذخیره آهن بدن او را کاهش می‌دهد. در این حالت حتما به پزشک مراجعه کنید.
افرادی که هر غذایی را نمی‌خورند و به اصطلاح ایرادی هستند، مطمئنا ویتامین‌های کافی به بد نشان نمی‌رسد. بنابراین بیشتر در معرض کم خونی قرار می‌گیرند. در این حالت شما می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید و از او در این مورد یاری بطلبید.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از کم خونی در نوجوانان

برای جلوگیری از بروز کم خونی در نوجوانان به این نکات توجه کنید:
با فرزندان در مورد اهمیت آهن در بدن صحبت کنید و به آن‌ها بگویید که چه غذاهایی برای بدنشان مفید است.
غذاهایی که آهن زیاد دارند برای آن‌ها تهیه کنید، مانند مرغ، ماهی و گوشت.
گر چه خوردن فیبر و سبوس برای بدن بسیار مهم است ولی افراط در مصرف آن باعث جذب کمتر آهن می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل از ویتامین C برای جذب بهتر آهن استفاده کنید.
اگر فرزندتان گوشت نمی‌خورد، سعی کنید به جای آن از حبوبات استفاده کنید.
به او کمتر چای و قهوه بدهید.
روش‌های عملی برای افزایش آهن خون در کودکان
3 تا 4 بار در هفته به او گوشت قرمز بدهید.
یک وعده در روز به کودک گوشت و یا غذای جانشین آن را بدهید.
غذاهای جانشین گوشت عبارتند از: نخود، لوبیا، عدس،‌ مرغ، ماهی، گردو، فندق و پسته و ...
ویتامین C را وارد برنامه غذایی کودک کنید. ویتامین C در پرتقال، نارنگی، گوجه فرنگی و ... بسیار وجود دارد.
صبحانه می‌توانید به او گوشت چرخ کرده، تخم مرغ، گردو، فندق و پسته بدهید.
در دادن شیر گاو به او افراط نکنید.

در صورت اطمینان نداشتن از وضعیت سلامتی کودکان بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا در صورت وجود علایم بیماری هر چه سریع‌تر بتوانید اقدامات لازم را به عمل آورید، روش‌های تشخیص بیماری کم خونی عبارتند از:
انجام آزمایشات جسمانی، گرفتن تاریخچه پزشکی بیمار، آزمایش خون
درمان
درمان کم خونی به روش‌های زیر امکان‌پذیر است:
تغییر دادن رژیم غذایی (غذاهایی که آهن بیشتری دارند، مصرف شود.)
قرص آهن
شربت آهن برای کودکان
درمان بیماری‌های عفونی (گاهی اوقات عفونت باعث کم خونی در کودکان می‌شود.)
مکمل‌های آهن را دور از دسترس اطفال قرار دهید
بسیار دقت کنید که مکمل‌های آهن دور از دسترس کودکتان باشد. اگر فکر می‌کنید فرزندتان دچار کم خونی است، حتما با مشورت پزشک به او مکمل آهن بدهید. توجه داشته باشید که افزایش مقدار کمی آهن در بدن موجب مسمومیت و حتی مرگ در کودکان زیر شش سال می‌شود.
در صورت مشاهده اولین علایم مسمومیت در کودکتان هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
توجه:
کودکان و نوجوانان به دلیل داشتن تغذیه نامناسب بیشتر در معرض کم خونی قرار دارند.
برنامه غذایی فرزندان باید متنوع بوده و فقط شامل سبزیجات نباشد.
مکمل‌های آهن را دور از دسترس بچه‌ها قرار دهید.