بیماری ام اس یک بیماری خودایمنی و شایع است که در آن سیستم عصبی مرکزی بدن به اشتباه توسط سیستم ایمنی مورد حمله قرار میگیرد. این بیماری که بیش از دو میلیون و پانصد هزار تن را در سراسر جهان درگیر کرده است موجب ضعف عضلانی، اختلالات بینایی، مشکل در حفظ تعادل و توانایی حرکتی میشود. این بیماری ابعاد وسیعی دارد و پزشکان دههها است که سعی دارند با انواع داروها و سایر روشهای علمی دیگر آن را درمان و یا کنترل کنند. در این مطلب سعی شده است در رابطه تاثیر داروهای ام اس بر قاعدگی توضیح داده شود.
بیماری ام اس بر قاعدگی تاثیر دارد؟
از آنجایی که نظم قاعدگی در زنان وابستگی بسیاری به عملکرد هورمونها دارد و ام اس نیز سطح هورمونها را نیز دچار اختلال میکند بنابراین ام اس روی قاعدگی نیز تاثیر خواهد داشت. این برهم ریختگی در قاعدگی ممکن است به شکل های مختلف از جمله کاهش یا افزایش شدت خونرزی، تاخیر چند هفته تا چند ماهه پریود، قطع موقت پریود، فاصله کوتاه بین هر قاعدگی و ... از جمله مواردی است که ممکن است در قاعدگی زنان تحت تاثیر بیماری ام اس مشاهده شود.
داروهای ام اس که بر قاعدگی تاثیر دارند
همانطور که خود بیماری ام اس بر بخش وسیعی از عملکرد بدن، به ویژه قاعدگی در زنان تاثیر دارد داروهای این بیماری که برخی تعدیل کننده، برخی سرکوب کننده سیستم ایمنی و برخی نیز به منظور کنترل اضطراب هستند ممکن است در هر فرد به شکلهای مختلف روی قاعدگی تاثیر بگذارد. این داروها و تاثیرشان بر قاعدگی در ادامه شرح داده شدهاند:
داروهای تعیدل کننده
اینترفرونها، گلاتیرامر استات، فینگولیمود، ناتالیزوما، این داروها در دسته تعدیل کننده بیماری ام اس قرار دارند و در مراحل اولیه تجویز میشوند. با توجه به تاثیری که این داروها روی هورمونها دارند موجب بینظمی در قاعدگی ماهانه نیز میشوند. زنانی که در سنین قاعدگی از این داروها استفاده میکنند ممکن است دورههای ماهانهشان کوتاهتر یا طولانیتر شود و شدت خونریزی نیز کم و زیاد شود.
داروهای استروئیدی
داروهای پردنیزون، متیل پردنیزولون داروهای استروئیدی هستند که برای کاهش التهاب و کنترل حملات حاد ام اس استفاده میشوند. این داروها موجب تغییر سطح هورمونها شده و روی قاعدگی و نظم پریود نیز تاثیر دارند. مصرف طولانی مدت این داروها روی هورمونهای بدن، نظم قاعدگی و سیستم تولید مثل تاثیر منفی خواهد داشت.
داروهای سرکوب کننده
داروهای آزاتیوپرین و موفیتایل در دسته سرکوبکنندهها قرار میگیرند. چرا که از این داروها به منظور سرکوب سیستم ایمنی بدن بیمار استفاده میشود. سرکوب سیستم ایمنی از آن جهت در دستور کار برای کنترل و درمان بیماری قرار میگیرد چون حمله آن به سیستم مرکزی اعصاب موجب عوارض شدید در بیمار میشود. این داروها نیز مانند دو دسته قبلی داروهای مربوط به ام اس روی هورمونها تاثیر گذاشته و اختلالات پیش آمده در هورمونها نیز موجب بینظمی و اختلال در قاعدگی زنان میشود.
داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب
این بیماری به دلیل ضعف و ناتوانی که در حرکت، تعادل، حرف زدن و بینایی و .... میگذارد روی روان و روحیه بیمار نیز تاثیر مخربی دارد که او را به داروهای ضد افسردگی و اضطراب نیازمند میکند. چرا که کیفیت زندگی بیمار به شکل قابل توجهی افت میکند. برخی از این داروهای مانند SSRIها ممکن است باعث تغییرات در چرخه قاعدگی شوند.
داروهای ضد ویروس
ممکن است بیمار در طول پیشرفت بیماری ام اس درگیر برخی عفونتها شود و برای مدیریت آنها نیاز به داروهای ضد ویروس و آنتی بیوتیک شود. این داروها نیز نه به طور مستقیم، اما به طور غیر مستقیم روی تغییرات هورمونی تاثیر داشته و در نهایت نیز این تغییرات موجب اختلال در قاعدگی خواهند شد.
تاثیر داروهای ام اس بر قاعدگی خطرناک است؟
این داروها به غیر از تاثیرات مقطعی که بر بینظمی قاعدگی دارند به خودی خود برای قاعدگی خطرناک نیستند و با مدیریت میزان دارو و تنظیم دز آنها توسط پزشک میتوان این مسئله را مدیریت کرد. اما باید در نظر داشت که در بلند مدت یعنی با مصرف طولانی مدتشان ممکن است در روند تولید مثل فرد مشکلات جدی ایجاد شود. بنابراین همه چیز باید تحت نظارت پزشک مدیریت شود.
چگونه تاثیر داروهای ام اس در قاعدگی را کنترل کنیم؟
برای کنترل تاثیرات داروهای ام اس روی قاعدگی همه چیز باید تحت نظارت پزشک باشد. اقدامتی که برای کنترل اثر گذاری این داروها روی قاعدگی میگذارد به این شرح است:
پزشک با ارزیابی تاثیراتی که بیمار از داروها گرفته است دوز آنها را تنظیم میکند؛ در صورتی که تاثیرات داروهای تجویز شده اولیه با تغییر دز قابل کنترل نباشند پزشک با تغییر داروها و تجویز نمونههای مشابه سعی میکند این اثر گذاریها را مدیریت کند. سبگ زندگی و به ویژه رژیم غذایی نیز در کنترل تاثیر داروهای ام اس در قاعدگی موثرند. مواد غذایی که دارای ویتامین ها، مواد معدنی، مواد غذایی سرشار از امگا3 مانند ماهی، آجیل و سایر مغزها در بهبود و تامین سلامت سیستم تولید مثل بیمار اثر دارند. ورزش منظم، مدیریت استرس، داروهای هورمونی و .... نیز از موارد تکمیلی هستند که تاثیر داروهای ام اس در قاعدگی را کنترل میکنند.