بیماری پسوریازیس چیست و چه علائمی دارد؟

پسوریازیس حدود ۲ درصد از جمعیت جهان را درگیر کرده است. این بیماری در افراد با نژاد اروپایی‌تبار ۵ برابر بیشتر از افراد آسیایی تبار است همچنین در کشورهای دورتر از خط استوا شایع‌تر است. این بیماری غالبا در سنین جوانی بروز می‌کند، ولی ممکن است در هر سنی از دوران نوزادی تا سالمندی بروز کند. زنان و مردان حدودا به یک میزان به این بیماری مبتلا می‌شوند.

پسوریازیس چیست؟

پسوریازیس، داء الصدف یا صدفک (به انگلیسی Psoriasis) یک بیماری التهابی مزمن با منشا اتوایمیون (خودایمنی) است که به طور خاص سلول‌های پوستی را درگیر می‌سازد اما مانند سایر بیماری‌های خودایمنی ممکن است سایر نقاط بدن مثل مفاصل، چشم‌ها، ریه‌ها‌، قلب و عروق خونی را نیز درگیر کند.

علت پسوریازیس چیست؟

همانند بسیاری از بیماری‌های خودایمنی علت دقیق پسوریازیس نیز ناشناخته است. اما مطالعات نقش ژنتیک و سیستم ایمنی را به وضوح نشان داده اند. عوامل محیطی مثل استرس در افراد مستعد نیز نقش به سزایی دارند. هنوز نمی‌توان این بیماری را یک بیماری از اساس ژنتیکی دانست اما آنچه مسلم است زمینه ژنتیکی نقش پررنگی در بروز این بیماری دارد. نتایج تحقیقات حاکی از آن است که ۱۰ درصد از افراد حداقل یک ژن‌ پسوریازیس را به ارث می‌برند، با این حال تنها 2 درصد از جمعیت مبتلا به این بیماری هستند.

پسوریازیس چه علائمی دارد؟

علائم می‌تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد و بسته به نوع این بیماری تا حدودی متفاوت هستند اما به طور کلی شاخصه اصلی پسوریازیس پوست ملتهب، قرمز، خشک و پوسته پوسته است که می‌تواند با یا بدون خارش باشد.

انواع پسوریازیس

برخی از انواع این بیماری عبارت از موارد زیر هستند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

پسوریازیس پلاکی (Plaque Psoriasis)

پسوریازیس پلاکی یا ولگاریس شایع‌ترین نوع پسوریازیس است و 85 درصد از موارد این بیماری را شامل می‌شود. این نوع معمولاً به صورت نواحی برجسته ملتهب پوشیده شده با لایه سفید مایل به نقره ای و پوسته پوسته ظاهر می‌شود. این نواحی پلاک نامیده می‌شوند و بیشتر در آرنج، زانو، پوست سر و پشت فرد دیده می‌شوند.

پسوریازیس معکوس (Inverse Psoriasis)

پسوریازیس معکوس یا فلکسورال به صورت لک‌های صاف و ملتهب پوست ظاهر می‌شود. این لکه‌ها اغلب چین‌های پوستی، به ‌ویژه در اطراف اندام تناسلی، زیر بغل، بین باسن، چین‌های پوستی شکم و چین زیر پستانی را درگیر می‌کنند. گرما، ضربه و عفونت در ایجاد این نوع نقش دارند.

پسوریازیس خالدار (Guttate Psoriasis)

پسوریازیس خالدار با ضایعات متعدد کوچک، پوسته پوسته، قرمز یا صورتی، قطره مانند مشخص می‌شود. این لک‌های متعدد در نواحی وسیعی از بدن ظاهر می‌شود، در درجه اول در تنه، اما در اندام ها و پوست سر نیز وجود دارند. این نوع اغلب توسط یک عفونت استرپتوکوکی، به طور معمول فارنژیت استرپتوکوکی، ایجاد می‌شود.

پسوریازیس اریترودرما (Erythrodermic Psoriasis)

اریترودرمیک پسوریازیس شامل التهاب و لایه‌برداری گسترده پوست است که اغلب بیش از 90 درصد از سطح بدن را درگیر می‌کند. ممکن است با خشکی شدید، خارش، تورم و درد همراه باشد. می‌تواند از هر نوع پسوریازیس ایجاد شود اما اغلب نتیجه تشدید پسوریازیس پلاکی ناپایدار، به ویژه پس از قطع ناگهانی گلوکوکورتیکوئیدهای سیستمیک است. این شکل از پسوریازیس در صورت عدم درمان می‌تواند مرگبار باشد زیرا التهاب شدید و لایه برداری، توانایی بدن برای تنظیم دما و انجام عملکردهای دفاعی پوست را مختل می‌کند.

پسوریازیس پوسچولار (Pustular Psoriasis)

پسوریازیس پوسچولار منتشر (GPP) یک نوع بسیار نادر است که می‌تواند به اشکال مختلف ظاهر شود. برخلاف سایر اشکال، GPP معمولاً کل بدن را درگیر می‌کند و به جای پلاک، با تاول‌های پر از چرک بروز می‌کند. GPP می تواند در هر سنی بروز کند، اما در کودکان معمولاً دیده نمی‌شود. ممکن است با یا بدون سابقه پسوریازیس قبلی ظاهر شود و به صورت دوره‌ای دوباره تکرار شود.

پسوریازیس نپکین (Napkin psoriasis)

پسوریازیس نَپکین یا پوشکی یک نوع شایع در نوزادان است که با پاپول‌های قرمز رنگ با پوسته‌های نقره‌ای در ناحیه پوشک، که ممکن است تا بالا تنه یا اندام‌ها گسترش یابد، مشخص می‌شود. این نوع اغلب به اشتباه به عنوان درماتیت نپکین (بثورات پوشک) تشخیص داده می‌شود.

پسوریازیس در کدام نواحی قابل مشاهده است؟

پسوریازیس می‌تواند در هر نقطه از بدن ظاهر شود اما در برخی نقاط شایع‌تر است. درمان این بیماری نیز بسته به محل بیماری می‌تواند متفاوت باشد.

پوست سر و صورت

اکثر افراد مبتلا به پسوریازیس، علائم بیماری را در پوست سر خود دارند. بعضا علاوه بر پوست کف سر، ممکن است پیشانی، گوش‌ها، ابروها، بین لب و بینی نیز درگیر شوند. ممکن است پسوریلزیس در پوست سر با درماتیت سبورئیک اشتباه گرفته شود، در این بیماری ضایعات پوستی نقره‌ای براق به نظر می‌رسد، در حالی که در درماتیت سبورئیک زرد و چرب است.

پوست دست‌ها و پاها

هر قسمتی از دست ها و پاها ممکن است تحت تاثیر پسوریازیس قرار گیرند. نوع پلاکی اکثرا در بازو و آرنج یا زانوها ظاهر می‌شود. زمانی که کف دست‌ها و یا کف پاها را درگیر شوند اصطلاح پسوریازیس پالموپلانتار به آن اطلاق می‌شود.

ناخن‌ها

در صورت ابتلا به پسوریازیس ممکن است علائم در ناخن‌ها نیز بروز کند. این اتفاق با منافذ ریز در ناخن‌ها، ضخیم شدن و یا تغییر رنگ ناخن‌ها و شل شدن ناخن‌ها مشخص می‌شود. درمان پسوریازیس ناخن دشوار است.

چین‌های پوستی

نوع معکوس می‌تواند در چین‌های پوستی مثل زیر بغل و زیر پستان‌ها بروز کند. این نوع اغلب با لمس و تعریق بدتر می‌شود.

اندام‌ تناسلی

شایع ترین نوع پسوریازیس تناسلی، از نوع معکوس است که به صورت ضایعات صاف، خشک و قرمز ظاهر می‌شود. قسمت‌های مختلفی از ناحیه تناسلی ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد از جمله: شرمگاه، چین‌های پوستی بین ران و کشاله ران، چاک باسن، لب‌های بزرگ و کوچک واژن، آلت تناسلی مردانه، کیسه بیضه و فاصله بین اندام تناسلی تا مقعد (پرینه). به دلیل حساسیت بالای اندام‌های تناسلی، درمان با محدودیت‌هایی مواجه است.