روانشناسی کودکان ناسازگار، چه اهمیتی دارد؟
کودکان ناسازگار همواره ویژگی شخصیتی متفاوتی دارند. تربیت صحیح کودکان در گرو سلامت روان آنها است. به همین دلیل روانشانی کودکان ناسازگار اهمیت دارد. این مطلب نیز به موضوع پرداخته و از این جهت برای والدین دارای کودکان سخت راهنمای خوبی است.
کودکان ناسازگار به گروهی از کودکان اطلاق می‌شوند که در تعاملات اجتماعی، تحصیلی و خانوادگی با مشکلات رفتاری و هیجانی قابل‌توجهی روبه‌رو هستند. این کودکان ممکن است رفتارهای پرخاشگرانه، لجبازی، عدم پیروی از قوانین یا انزوای اجتماعی از خود نشان دهند. ناسازگاری در کودکی نه‌تنها بر کیفیت زندگی خود کودک تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند چالش‌های جدی برای خانواده، مدرسه و جامعه ایجاد کند.
ناسازگاری کودکان به چه معناست؟
کودکان احساسات حساس و پیچیده‌ای دارند اما آن را تحت هر شرایطی به شیواترین شکل ممکن بروز می‌دهند. هر چه ارتباط کودک با محیط، خانواده و اطرافیان مثبت و سالم‌تر باشد توانایی او در ابراز احساسات سالم بالاتر است و در صورتی که در برقراری ارتباط با پیرامون خود با مشکل روبرو شود با خشم، عدم تمرکز و رفتارهای این چنینی ناسازگاری خود را بروز می‌دهد. در این شرایط نباید کودک را به دلیل رفتار پرخاشگرانه‌اش تحت فشار گذاشت بلکه باید دلیل این ناسازگاری را شناخت، پیدا کرد و برای رفع آن کوشش نمود تا کودک بتواند با پیدا کردن حس آرامش با محیط و جهان اطرافش ارتباط مثبتی برقرار کند. زمانی که کودکی رفتار پرخاشگرانه و خطرناکی با خواهران و برادران و هم سن و سالان حاضر در محیطش دارد، یا در خوردن غذا همراهی لازم را ندارد و یا تکالیف خود را به سختی انجام می‌دهد و در هر موقعیتی با عدم سازگاری موجودیت خود را ابراز می‌کند یعنی والدین با کودک ناسازگاری طرف هستند که احتمالاً با احساس ناامنی، خشم، ترس، اضطراب مزمن و عواطف مشابه دیگری درگیر است و باید به آن توجه شود تا کودک بتواند با درک درست عواطفش از چالش‌های درونی‌اش عبور کرده و به سازگاری با محیط پیرامون و اطرافیانش برسد.
روانشناسی کودکان ناسازگار چه اهمیتی دارد؟
روانشناسی کودکان ناسازگار اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا این حوزه به شناسایی، درک و مدیریت رفتارهای ناسازگارانه در کودکان می‌پردازد. این به معنای توجه به نیازهای عاطفی، اجتماعی و رفتاری کودکانی است که ممکن است در تعاملات خود با محیط و دیگران دچار مشکل باشند. در ادامه به برخی از جنبه‌های اهمیت این رشته در روانشناسی کودکان ناسازگار اشاره می‌کنیم:
1. شناسایی الگوهای ناسازگار
روانشناسی کودکان ناسازگار کمک می‌کند تا الگوهای خاص رفتارهای ناسازگار شناسایی شوند. این الگوها اغلب نشانه‌ای از مشکلات عمیق‌تر مانند دوری از خانواده، فشارهای اجتماعی یا تروماهای گذشته هستند. شناسایی به موقع این الگوها می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری کند.
2. توسعه راهبردهای مداخله
متخصصان روانشناسی قادر هستند با کمک به والدین و معلمان از طریق راهبردهای مؤثر و مداخله‌های آموزشی، به کودکان ناسازگار یاد دهند چگونه با احساسات و رفتارهای خود به‌خوبی کنار بیایند. این مداخلات می‌تواند شامل مشاوره فردی، گروهی یا درمان‌های رفتاری باشد.
3. بهبود روابط اجتماعی
کودکان ناسازگار ممکن است در برقراری روابط مثبت با دیگران به مشکل برخورند. روانشناسی می‌تواند به آنها یاد دهد چگونه مهارت‌های اجتماعی مؤثری را توسعه دهند و ارتباطات بهتری برقرار کنند. این بهبود روابط می‌تواند به تقویت اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی کودک کمک کند.
4. پیشگیری از مشکلات آینده
بدرفتاری‌ها و مشکلات روانی در دوران کودکی می‌توانند تأثیرات بلندمدتی بر زندگی فرد داشته باشند. با شناخت و درمان به موقع رفتارهای ناسازگار، می‌توانیم از بروز مشکلات روحی و رفتاری در آینده جلوگیری کنیم و به بهبود کیفیت زندگی کودک کمک کنیم.
5. حمایت از خانواده‌ها
روانشناسی کودکان ناسازگار به والدین و خانواده‌ها نیز کمک می‌کند. والدین می‌توانند با یادگیری شیوه‌های مناسب برای مدیریت رفتارهای ناسازگار، به بهبود محیط خانوادگی و افزایش کیفیت روابط در خانواده کمک کنند. حمایت عاطفی و آموزشی از خانواده‌ها می‌تواند تأثیر مثبتی بر رشد و توسعه کودک داشته باشد.
6. درک بهتر از نیازهای روانی
این رشته به متخصصان کمک می‌کند تا بهتر به نیازهای روانی کودکان ناسازگار پی ببرند و به درک عمیق‌تری از چالش‌ها و فشارهایی که این کودکان با آن روبه‌رو هستند، دست یابند. این درک می‌تواند به طراحی برنامه‌های آموزشی و درمانی مؤثرتر کمک کند.
کودکان ناسازگار چه ویژگی‌هایی دارند؟
حال که با اهمیت موضوع روشناسی در حل مشکل ناسازگاری کودک آشنا شدید، شاید برای‌تان سوال باشد که کودکان ناسازگار چه ویژگی‌هایی دارند؟ در پاسخ می‌توان موارد زیر را نام برد:
استرس و اضطراب بالا
استرس و اضطراب از جمله نشانه‌هایی است که در رفتار کودک ناسازگار مشاهده می‌شود. بخشی از پرخاش و خشم او ناشی از احساس دلهره و استرسی است که باعث می‌شود برای دفاع از خود در برابر هر چیزی که نمی‌داند چیست ابراز خشم کند. در واقع این راهی است برای تخلیه اضطرابی که درون او را ناآرام کرده است.
کم اشتهایی یا بد غذا شدن کودک
بسیاری از والدینی که با ناسازگاری کودک خود چالش دارند از بدغذایی و کم اشتهایی او رنج می‌برند. در واقع این یکی از راه‌های کودک برای ابراز احساس ناخوشایند خود نسبت به محیط پیرامونش است. و می‌خواهد از این راه کمی حس اختیار و قدرت را در خود تقویت کند.
احساس ناراحتی و نا امیدی
احساس ناراحتی و ناامیدی در کودک ناسازگار از آنجا وارد می‌شود که او پیوسته در معرض سرزنش و شماتت‌های والدین و اطرافیانش قرار می‌گیرد و سبب می‌شود نسبت به خود و اطرافش ناراحت و ناامید شود. گاهی این ویژگی در کم‌تحرکی و عدم علاقه به بازی و دوویدن نشان می‌دهد.
عدم علاقه به بازی کردن با خود و همسن و سالانش
در صورتی که کودک ناسازگار چند تجربه ناخوشایند از برخورد و درگیری با هم سن و سالانش داشته باشد دیگر علاقه‌ای به ورود به بازی‌های هم سن و سالان خود ندارد. چرا که نه توانایی برقراری ارتباط دارد و نه می‌تواند
کناره‌گیری از تعاملات و روابط اجتماعی
ناسازگاری‌های کودک و چالش‌ها و برخوردهایی که برایش پیش می‌آورد تبدیل به مجموعه‌ای از تجربیات ناخوشایند خواهد شد که رفته‌رفته او را به سوی کناره‌گیری از تعاملات و روابط اجتماعی هدایت می‌کند.
احساس نگرانی دائمی
حس نگرانی دائمی از تنها ماندن، طرد شدن و هر لحظه در معرض درگیری و چالش قرار گرفتن از جمله ویژگی‌های کودک ناسازگار است که ممکن است به شکل‌های مختلف در رفتار و حرف‌های مشخص شود.
ناتوانی در حفظ نظم
حفظ نظم از جمله چالش‌های کودک ناسازگار است. چرا که نمی‌تواند به خوبی با محیط خود ارتباط برقرار کند و از طرفی خود را ملزم به نگهداری از محیطی که با آن در چالش است نمی‌بینید. از طرفی برهم ریختن وسایل، اتاق خواب و عدم رعایت نظم برای او نوعی ابراز وجود، خشم و ناراحتی است.
پرخاشگری و عصبانیت مداوم
همانطور که پیشتر نیز گفته شده پرخاشگری و عصبانیت مداوم از آشکارترین ویژگی‌های کودک ناسازگار است. او به راحتی در هر موقعیتی خشمگین شده و با فریاد، پرخاش و پرتاب عصبانیت خود را بروز می‌دهد.
عدم تمرکز
کودکی که مدام درگیر چالش با محیط اطرافش است یقیناً درگیری‌های ذهنی بسیاری دارد و البته به دلیل بازی نکردن با هم سالان خود و عدم ورود به تعاملات اجتماعی انرژی انبار شده‌ای دارد که موجب می‌شود تمرکز لازم روی کارهای خود را نداشته باشد و از کاری به کار دیگر برود.
مشکلات مربوط به خواب
خواب نه چندان عمیق و راحت، بی‌خوابی و یا سخت بیدار شدن، خستگی بعد از خواب و مواردی از این دست از مشکلاتی است که کودک ناسازگار با آن درگیر است و والدین خود را نیز به طبع دچار مشکل خواهد کرد. ضمن اینکه این ادامه دار بودن مشکلات مربوط به خواب احتمالاً کودک را در نوجوانیف جوانی و بزرگسالی نیز دچار مشکلات بسیاری خواهد کرد.
جهت مشاوره فرم زیر را پر کنید تا با شما تماس بگیریم
مطب۲: تهران، خیابان ولیعصر، بالاتر از ظفر، کوچه ناصری، پلاک ۷۶، واحد ۸
بررسی علل ناسازگاری کودکان
بروز مشکلی به نام ناسازگاری در کودکان حتما با علل و عوامل مختلف همراه است. به این معنا که حتما چیزی در گذشته و یا حال کودک وجود دارد که موجب ایجاد ناسازگاری در او شده است. این علل در زیر بیان شده اند:
علل ارثی
عوامل ژنتیکی همیشه بیش از آنچه که تصور می‌کنید موجب وجود خیلی از مشکلات ما در زندگی هستند. عوامل ارثی و ژنتیکی که از نسل‌های قبلی به یک فرد منتقل می‌شود باعث بروز رفتاری‌هایی هستند که شاید برای خودمان هم ناشناخته باشند.
علل زیستی
بعضی از عواملی که در ساحت بیولوژیک یک فرد از جمله یک کودک وجود دارد، ممکن است باعث ایجاد ناسازگاری در او شود. مثلا مواردی همچون نقص عضو، اختلال در بینایی و شنوایی، اختلال‌هایی که در دستگاه عصبی و مغز کودک وجود دارد، مشکلاتی که به صورت مادرزادی در کودک بوده‌اند و مشکلاتی که در اثر یک حادثه ایجاد شده‌اند، همگی می‌توانند در ناسازگاری کودک موثر باشند.
علل روانی
فشارهایی که بر کودک وارد می‌شود از رفتارهای والدین گرفته تا فشارهایی که از طرف مدرسه بر کودک وارد شده همگی می‌توانند موجب ناسازگاری در او شوند. حتی مسائلی مانند احساس استقلال و وجود برخی تعارضات در زندگی کودک به همراه والدینش، در افزایش این ناسازگاری موثر هستند.
علل تربیتی
بسیاری از والدین با نا آگاهی از رفتار درست در مواجه با کودک باعث می‌شوند که نشانه‌هایی از ناسازگاری در او ایجاد شود. مثلا افراط در محبت کردن و فراهم نمودن بیش از حد امکانات رفاهی، یا از طرف دیگر بی‌توجهی و تنبیه‌های جسمی و روحی کودک، وجود تعارضات بین نوع تربیت خانواده و مدرسه و عواملی از این دست از علل تربیتی بروز ناسازگاری در کودک به شمار می‌روند.
علل اجتماعی
مواردی همچون مسائل اقتصادی از زندگی در رفاه کامل گرفته تا مشکلات اقتصادی فراوان، اختلاف بین نوع زندگی در خانه و جامعه‌ای که کودک در آن رشد می‌کند، متارکه والدین و غیره می‌توانند علل اجتماعی ایجاد ناسازگاری در کودک محسوب شوند.
رفتارهای مناسب در مواجهه با ناسازگاری کودکان
حال که اختلالی به نام ناسازگاری کودک را شناختید بهتر است بدانید که چه رفتاری در مواجهه با او داشته باشید؟ در ادامه رفتارهای مناسب در مورد کودکار ناسازگار بیان می‌شوند.
شناخت هر چه بهتر کودک
اگر والدین بتوانند به شناخت بهتر و بیشتری از کودک خود دست یابند می‌توانند علل و ریشه‌های بروز ناسازگاری در کودک خود را شناسایی و در جهت رفع آن اقدام نمایند. این شناخت کمک می‌کند تا بهتر بدانید که چه چیزهای فرزند شما را آزار می‌دهد و در چه مسائلی کودک‌تان رفتارهای ناسازگارانه بیشتری از خود نشان می‌دهد.
مقصر جلوه ندادن کودک
خیلی مهم است که کودک خود را مقصر چیزی ندانید زیرا هم ممکن است عوامل ارثی و ژنتیکی موجب بروز ناسازگاری در او شده باشند و هم آنکه این مقصر جلوه دادن و سرزنش کردن او باعث وخیم‌تر شدن اوضاع می‌شود.
اجتناب از تنبیه بدنی
روش‌های تربیتی مبتنی بر تنبیه و آزار جسمی کودک در دنیای امروز کاملا منسوخ شده و این رفتارها جز بدتر کردن اوضاع، نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت.
حفظ آرامش
در برخورد با هر چالش و مشکلی مهم است که پیش از هر کار آرامش خود را حفظ کرده و این آرامش را به کودک‌تان نیز منتقل کنید. حفظ آرامش باعث می‌شود تا به شکل منطقی‌تری بر اوضاع مسلط شوید و با فکر باز‌تری به دنبال راه حل بگردید.
اجتناب از تحقیر و سرزنش
همانگونه که گفته شد باید از رفتارهایی نظیر تحقیر کردن، سرزنش و مقایسه کودک با بقیه جدا خودداری کنید. این رفتارها به خودی خود آسیب زننده هستند و هیچ وقت به عنوان درمان ناسازگاری به کار نمی‌روند.
برای درمان ناسازگاری کودکان باید به روانشناس مراجعه کنیم؟
بدیهی است که در مواجهه با چنین مشکلاتی مشورت کردن با یک متخصص همیشه بهترین کار است. روانشناسان فعال در حوزه کودک با شناخت بهتری که از مشکلات کودکان دارند، می‌توانند والدین را با روش های درمانی علمی و مفیدی آشنا کرده و به آنها در رفع مشکلات کودکان‌شان کمک کنند. مراجعه به روانشناس در جهت درمان ناسازگاری و یا هر مشکل رفتاری دیگر باعث می‌شود که کودک در محیط سالم‌تری رشد کرده و از ایجاد مشکلاتی در آینده او جلوگیری شود.
سوالات متداول
اما در این قسمت، ما قصد داریم تا به پاسخ برخی از مهم ترین و پرتکرارترین سوالات شما در این زمینه بپردازیم تا به خوبی با این موضوع آشنا شوید و دیگر هیچ گونه سوال و ابهامی در این رابطه برای شما باقی نماند:
آیا می‌توان با تغذیه مناسب به کاهش ناسازگاری کودکان کمک کرد؟
بله، تغذیه مناسب می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش ناسازگاری کودکان داشته باشد. غذاهایی که کودک مصرف می‌کند، نه تنها بر روی سلامت جسمانی او بلکه بر وضعیت روانی و رفتاری‌اش نیز اثر دارند. بنابراین، با ایجاد یک رژیم غذایی متعادل و متنوع، والدین می‌توانند به بهبود وضعیت روانی و رفتاری کودکان خود کمک کنند و احتمال بروز رفتارهای ناسازگار را کاهش دهند.
آیا خواب کافی در کاهش ناسازگاری کودکان نقش دارد؟
بله، خواب کافی نقش بسیار مهمی در کاهش ناسازگاری کودکان دارد. کیفیت و میزان خواب تأثیر مستقیم بر روی رشد و توسعه ذهنی، عاطفی و جسمی کودکان دارد. در مجموع، خواب کافی یک عامل کلیدی در سلامت عمومی و روانی کودکان است و می‌تواند به کاهش رفتارهای ناسازگار و بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کند. والدین باید توجه ویژه‌ای به نیازهای خواب فرزندان خود داشته باشند و به ایجاد محیطی مناسب برای خواب کمک کنند.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼