زخم دهانه رحم در بارداری

زخم دهانه رحم یکی از بیماری های رایج در دوران بارداری است. با علت، علائم و راه های درمان زخم دهانه رحم بیشتر آشنا شوید. دهانه رحم محلی مابین رحم و واژن است که در پایین‌ترین نقطه رحم و در بالاترین نقطه واژن قرار گرفته است. زمانی که مخاط صورتی رنگ داخل گردنه رحم به بافت مخملی و قرمز تغییر پیدا کند، به آن زخم دهانه رحم گفته می‌شود. (غالبا این قرمزی زمانی رخ می‌دهد که لایه داخلی دهانه رحم، تا بیرون آن کشیده شود) اما اصطلاح زخم که به این عارضه اطلاق می‌شود، یک اصطلاح کاملا عامیانه و غیر علمی است. با این حال زخم دهانه رحم یکی از عارضه‌های شایعی است که هم در خانم‌های باردار و هم در خانم‌هایی که باردار نیستند ممکن است اتفاق بیفتد. اما این عارضه بیشتر در دوران بارداری شایع است و اغلب هنگام معاینات دوره‌ای تشخیص داده می‌شود. زخم دهانه رحم زمانی رخ می‌دهد که لایه داخلی کانال دهانه رحم به بیرون رشد کند. اگرچه این عارضه، مشکل چندان نگران کننده‌ای نیست، اما نباید به آن بی‌توجه بود.
علت زخم دهانه رحم چیست؟
این عارضه می‌تواند در اثر موارد زیر ایجاد گردد:
- ضربه
- مواد شیمیایی
- عفونت‌های طولانی مدت رحم
- سرطان دهانه رحم
- زایمان‌های متعدد
- سطح بالای هورمون‌های زنانه
- استفاده از تامپون
- استفاده طولانی مدت از آی یو دی و مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری در خانم‌های جوان

علائم زخم دهانه رحم چیست؟
این عارضه با چشم قابل تشخیص است به گونه‌ای که مخاط داخل آن تغییر شکل پیدا می‌کنند (سلول های زیادی به رنگ قرمز و مخملی شکل قابل مشاهده است). با این وجود زخم دهانه رحم بیشتر اوقات بدون علامت است. اما گاهی علائمی مانند: افزایش ترشحات واژن، درد در واژن، احساس ناراحتی هنگام خروج ادرار و خونریزی بعد از رابطه جنسی ایجاد می‌شود. تست پاپ اسمیر برای زخم دهانه رحم ضروری است؛ اما نتیجه آن اغلب نرمال است.
نکته: در صورتی‌که در حین معاینه، خروج موکوس چرکی از داخل دهانه رحم دیده نشود یا این زخم باعث ایجاد خونریزی در رابطه جنسی نشود و تست پاپ اسمیر از نظر وجود سلول‌های پیش سرطانی و ...منفی باشد، وجود این عارضه در زنان اهمیتی ندارد.

درمان زخم دهانه رحم
روش‌هایی که پزشکان برای درمان این عارضه از آن استفاده می‌کنند شامل سوزاندن (کوتر یا لیزر) یا فریز کردن (کرایوتراپی) است.
مخاطی که در اثر این عارضه در داخل دهانه رحم به بیرون گسترش پیدا می‌کند، "اکتروپیون" نام دارد. پزشکان با استفاده از روش‌های درمان زخم دهانه رحم که در بالا به آن اشاره شد، اقدام به از بین بردن این بافت می‌کنند تا بافت "اسکواموس" که بافت طبیعی خود دهانه رحم است، ایجاد شود. از طرف دیگر پزشکان توصیه می‌کنند که اگر این عارضه همراه با عفونت یا مشکل دیگری نباشد، نیازی به انجام این اقدام‌ها نیست و به مرور زمان و افزایش سن، در مدت ۴ تا ۵ سال این فرایند (تشکیل مجدد بافت اسکواموس) خود به خود اتفاق می‌افتد. اگر زخم دهانه رحم، باعث افزایش ترشحات واژن شود یا هنگام روابط زناشویی باعث خونریزی شود، باید مورد بررسی بیشتر و «کولپوسکوپی» قرار گیرد.
درمان زخم دهانه رحم - کولپوسکوپی
کولپوسکوپی، معاینه ذره بینی مخاط گردن رحم است و پزشک در آن با میکروسکوپ سه بعدی، مخاط را مشاهده می‌کند و با استفاده از محلول‌های خاصی مثل اسید استیک در محل می‌تواند زخم را از نوع غیرطبیعی تشخیص دهد. استفاده از روش‌های درمانی ذکر شده (سوزاندن و فریز کردن) در بسیاری از موارد، بیمار را در آینده از امکان انجام یک کولپوسکوپی رضایتبخش (که نوعی معاینه داخل رحمی است و به وسیله آن می‌توان ضایعات پیش سرطانی را تشخیص داد) محروم می‌کند.

فریز زخم دهانه رحم
نگرانی اصلی در مورد زخم دهانه رحم این است که می‌تواند باعث سرطان دهانه رحم شود. با این حال پزشکان بر این باوردن که احتمال بروز سرطان دهانه رحم در اثر این عارضه بسیار کم است. در روش فریز کردن، با استفاده از سرما زخم دهانه رحم فریز می‌شود. فریز زخم که در طی دو مرحله و به فاصله پنج دقیقه انجام می‌گیرد، باعث تخریب سلول‌های غیرطبیعی می‌شود. فریز کردن اغلب زمانی انجام می‌شود که تست سرکه یا تست پاپ اسمیر مثبت شده باشد. پزشکان توصیه می‌کنند که از انجام فریز زخم بپرهیزید، زیرا این عمل خود باعث دقت تست پاپ اسمیر را که نوعی آزمون تشخیص سلول‌های سرطانی است، کم می‌کند و ممکن است جواب مثبت یا منفی کاذب ایجاد کند.

در این موارد فریز زخم دهانه رحم پیشنهاد نمی‌شود:
در زمان بارداری
در صورت ابتلا به التهاب اندام‌های لگنی
در هنگام قاعدگی (اگر خونریزی شدید باشد)
فریز زخم دهانه رحم اغلب موفقیت آمیز است؛ اما اگر بعد از فریز نتیجه دلخواه حاصل نشود، ممکن است پزشک روش دیگری را به بیمار توصیه کند. گاهی نیز لازم است که شخص بعد از سه تا شش ماه دوباره تست پاپ اسمیر انجام دهد.
شخص بعد از فریز می‌تواند فعالیت‌های طبیعی خود را انجام دهد؛ اما از او خواسته می‌شود بین دو تا چهار هفته از مصرف تامپون و برقراری رابطه جنسی خودداری کند تا دهانه رحم بهبودی پیدا کند. در صورت برقراری رابطه جنسی لازم است از کاندوم استفاده شود. از عوارض فریز، ممکن است شخص بعد از فریز زخم دهانه رحم احساس گرفتگی عضلات (مانند قاعدگی) داشته باشد.

عوارض زخم دهانه رحم چیست؟
خانم‌هایی که باردار هستند، در صورت عفونی شدن زخم، ممکن است زایمان زودرس پیش رو داشته باشند
برخی مواقع این زخم‌ها حالت پیش سرطانی دارند که البته احتمال آن خیلی کم است