لرزش بدن نوزاد را جدی بگیرید

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: دختر ۹ ماهه ای دارم که ۶ روزی میشه یک دفعه می لرزه و دست و پا و بدنش را سفت می کنه و می لرزه. حرکات غیر عادی نداره، هوشیاره و لرزش چند ثانیه ای و گاهی اوقات چند لرزش متوالی دارد. علتش چیه؟

پاسخ دکتر محمد میلانی، متخصص نوزادان:
اگر نوزاد شما در زمان لرزیدن و بعد از آن هوشیار است،‌ رنگ طبیعی دارد و رفتار هایش عادی است، هیچ مشکلی برای نوزاد شما ایجاد نمی شود و شاید در زمان ادرار است که باعث لرزش او می شود. همچنین باید مشخص شود که ضربه ای به سرش وارد شده است یا نه اما اگر در زمان لرزش، حالت های او غیر عادی و طبیعی نیست حتما باید به متخصص اطفال مراجعه کنید. این احتمال هم وجود دارد که نوزاد شما تشنج کرده است و باید در اولین فرصت او را به متخصص مغز و اعصاب ببرید تا نوار مغز از او گرفته شود.

مهم ترین مطالب در این‌باره:

آیا فرزند شما دچار تشنج شده است؟ و یا نشانه هایی را در او دیده اید که به وجود این بیماری شک دارید؟ برای شناخت تشنج و نشانه های آن در این مطلب با ما همراه باشید.

نشانه های تشنج در نوزادان
تشنج زمانی رخ می دهد که سلول های مغزی فعالیت الکتریکی درست خود را برای مدت زمان کوتاهی از دست می دهند و به صورت موقت پیام های الکتریکی درستی به یکدیگر ارسال نمی کنند. این مسأله همانند یک بهم ریختگی کوتاه مدت در عملکرد مغز است.بیماری صرع یکی از متداول ترین علت های ایجاد کنند تشنج است، اما علت های دیگری همچون صدمه به سر، اختلالات مغزی و عدم تعادلات متابولیت ها در بدن نیز می توانند سبب بروز آن شوند.زمانی که یک فرد دچار حمله تشنج شدید می شود، بدن او دچار حرکات لرزشی تند و شدید شده و آگاهی خود از فضای اطراف را به طور موقت از دست می دهد. اما نشانه های تشنج در نوزادان و کودکان و حتی تشنج خفیف در بزرگسالان متفاوت است.

انواع تشنج و نشانه های تشنج در نوزادان
۱- تشنج ناشی از تب
در این مورد احتمالا نوزاد فقط به یک نقطه خیره شود و یا مردمک چشم هایش را تکان دهد. اندام های او معمولاً سفت و بی حرکت می شوند، اما گاهاً حرکات ریزی نیز در آنها مشاهده خواهد شد. بر اساس آمارها، 4 نوزاد از هر 100 نفر، این حمله تشنجی ناشی از تب را در بین سنین 6 ماه تا 5 سال، حداقل یک بار تجربه می کنند.
۲- انقباض نوزادی
این مورد نوع نادری از تشنج است که در نوزادان مابین سنین 4 تا 8 ماه رخ می دهد. به این ترتیب که نوزاد به سمت جلو و یا پشت خم شده و بازوها و دستان خود را سفت می کند. این نوع از تشنج معمولاً زمانی رخ می دهد که نوزاد به تازگی غذا خورده، از خواب بیدار شده و یا درحال خوابیدن است. این نوع از تشنج ممکن است که در برخی از نوزادان بارها و بارها در طی روز رخ دهد.
۳- تشنج کانونی
در تشنج کانونی نوزاد دچار رنگ پریدگی شده، استفراغ می کند، عرق می کند، برخی از عضلات او دچار انقباض می شوند همانند انگشتان، بازوها، پاها و ... . همچنین ممکن است که شما نشانه هایی همچون عق زدن، گریه کردن، مکیدن لب ها و از دست دادن هوشیاری را نیز مشاهده کنید.

۴- تشنج پتی مال
در این نوع تشنج که بیشتر در کودکان رخ می دهد، اینگونه به نظر می رسد که گویا کودک در حال فکر کردن به رویا های خود است، به گوشه ای خیره شده و یا تند تند پلک می زند، حتی ممکن است که حرکات تند جویدن را نیز در او مشاهده کنید. کودکان مبتلا گاهاً تا 30 بار در روز دچار اینگونه حملات تشنج پتی مال می شوند.
۵- تشنج آتونیک
در این نوع از تشنج، به یکباره فرد تمامی عضلاتش شل شده و به محرک ها پاسخ نمی دهد. ممکن است یکباره تن عضلانی گردن خود را از دست داده و سرش را نتواند نگه دارد. اگر چهاردست و پا راه می رود و یا کاملاً راه افتاده است، ممکن است که ناگهان بر روی زمین بیفتد.
۶- تشنج تونیک
در این مورد به صورت ناگهانی تمامی عضلات فرد منقبض می شوند.

۷- تشنج میوکلونیک
گروهی از عضلات و معمولاً عضلات گردن، شانه و قسمت هایی بالایی بازوها، ناگهان شروع به لرزیدن می کنند و ممکن است چند بار در روز رخ دهد. وقوع این تشنج به صورت چند بار در روز به ندرت رخ می دهد.

در هنگام تشنج نوزادان و کودکان چه باید کرد؟
اگر هر کدام از نشانه های ذکر شده در انواع تشنج ها را در فرزند خود مشاهده کردید، باید حتما او را نزد متخصص اطفال ببرید. او با انجام معاینات لازم در صورت لزوم شما را به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع خواهد داد. متخصص مغز و اعصاب نیز درصورت نیاز انجام MRI و نوار مغز را جهت بررسی عملکرد مغزی تجویز خواهد کرد.

برای ارائه یک شرح حال صحیح به پزشک، لازم است که به موارد زیر توجه کنید
- تشنج چند دقیقه و یا چند ثانیه طول کشیده است!
- تشنج از کدامیک از قسمت های بدن (چشم ها، بازوها، پاها) شروع شد و این که آیا سایر قسمت ها را نیز درگیر کرد و یا خیر!
- قسمت های درگیر شده از بدن چه علائمی داشتند؟ لرزش، سفت شدن ، شل شدن!
- قبل از وقوع تشنج، فرزندتان در حال انجام چه کاری بوده است؟ راه رفتن، غذا خوردن و ...!
بدون شک دیدن فرزندتان در حال تشنج بسیار سخت و حتی وحشت آور است. در این شرایط بحرانی مهم ترین مسأله آن است که از ایجاد آسیب به خودش جلوگیری کنید. به این صورت که باید هرچه سریع تر او را از نزدیکی اشیاء و اسباب بازی های آسیب رسان دور کرده و به صورت خوابیده به پهلو قرار دهید تا در صورت بروز استفراغ مانع از ورود محتویات استفراغی به نای و خفگی او شوید. هرچه سریع تر با اورژانس تماس بگیرید. به یاد داشته باشید که اگر تشنج بیش از ۵ دقیقه طول بکشد، تا حدود ۳۰ دقیقه بعد از اتمام آن، فرزندتان بی حال بوده و به محرک ها هیچ پاسخی نخواهد داد.