اهمیت روابط زناشویی در زندگی، چقدر است؟

یکی از مهم‌ترین مولفه‌ های زندگی مشترک، ارتباط جنسی سالم و رضایت‌بخش در زندگی زناشویی است. با توجه به اهمیت خانواده در جامعه ایرانی و نقش سلامت جنسی زوجین در تداوم و عملکرد مثبت خانواده و پیشگیری از ایجاد مشکلات زناشویی، توجه به ارتقای سلامت جنسی در سطوح مختلف فردی و اجتماعی حائزاهمیت است.

اهمیت پرداختن به موضوع‌هایی مانند آموزش سلامت جنسی به زوج‌های در آستانه ازدواج، آموزش پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی و ایدز، پیشگیری، مشاوره و درمان اختلالات جنسی و ناهنجاری در رفتارهای جنسی و جلوگیری از رفتارهای پرخطر جنسی و جلوگیری از آزار و خشونت‌های جنسی، امروزه بیش از پیش نمایان است. باید توجه کرد سلامت جنسی فقط منحصر به دوران باروری افراد نمی‌شود، بلکه از دوران جنینی و بدو تولد تا زمان مرگ در زنان و مردان اهمیت دارد، بنابراین در همه مراحل زندگی باید به جنبه‌های مختلف سلامت جنسی افراد و پیشگیری و درمان رفتارهایی که بر آن آثار نامطلوب دارد، پرداخته شود.

بر همین اساس، اختلالات جنسی نیز به نبود توانایی جنسی یا بیماری‌های خاص اطلاق می‌شود که حتی شامل بیماری‌های مسری خطرناک ازجمله ایدز و هپاتیت نیز می‌شود. در سلامت جنسی، فرد علاوه بر خود در قبال دیگری نیز مسئول است. آنچه در بحث سلامت جنسی بیش از هر چیزی از اهمیت بسیار برخوردار است، توجه به مساله آموزش است. ارائه آموزش‌های صحیح در مورد سلامت جنسی در جامعه می‌تواند ثمرات ارزشمندی از جمله احترام به خود و دیگران، رشد جنسی سالم، کسب هویت جنسیتی سالم، روابط مناسب بین‌فردی، تصویر مثبت از خود، روابط سالم زناشویی و ایجاد بهداشت روانی را به دنبال داشته باشد و از بروز مشکلاتی همچون انحرافات جنسی، سوءاستفاده‌های جنسی، مشکلات زناشویی و رفتارهای پرخطر جلوگیری کرد.

سردمزاجی​آقایان
بیماری‌‌هایی مانند افسردگی، اضطراب، دیابت و بیماری‌‌های قلبی ـ عروقی، جراحی‌‌های لگنی، سرطان‌‌ها، مشکلات غده تیروئید، برخی از بیماری‌های عصبی و... از ​ بیماری‌‌هایی است که باعث سردمزاجی می‌شود.

خبر خوب این است که بی‌میلی جنسی خصیصه‌ای نیست که با انسان زاییده شود و تا دم مرگ باقی بماند. فردی که احساسات جنسی ندارد ممکن است فقط به این علت باشد که تاکنون با نوع تحریکی که در او واکنش به وجود می‌آورد، مواجه نشده است. علل بی‌میلی جنسی در مردان هرچه که باشد نیازمند بررسی و درمان بموقع است. بی‌میلی‌های جنسی در مردان را بخوبی می‌توان با شناسایی و رفع علل زمینه‌ساز آن درمان کرد. نکته مهم در درمان بی‌میلی جنسی مردان این است که مبتلایان به بی‌میلی جنسی نباید خودسرانه به دارودرمانی اقدام کنند، زیرا علاوه بر عوارضی که این‌گونه داروها در صورت مصرفی بی‌رویه دارند، گاه به علت بی‌توجهی به منشأ بی‌میلی جنسی بی‌اثر خواهند بود یا به‌صورت مقطعی اثر می‌کنند. نکته مهم دیگر این‌که فرد مبتلا به بی‌میلی جنسی نباید به این اختلال​ بی‌توجه باشد، زیرا ترک یا کاهش روابط زناشویی به علت این اختلال، شدت بی‌میلی جنسی را افزایش می‌دهد و فرد را در آینده به بحران‌های جدی زندگی زناشویی دچار می‌کند.

از راه‌های درمان سردمزاجی جنسی آقایان می‌توان به بهبود سبک زندگی مثل ورزش کردن، مصرف نکردن سیگار و موادمخدر، رژیم غذایی مناسب، توجه به معنویت، همچنین انجام مشاوره با روانپزشک جهت شناسایی علل احتمالی اختلال و تعدیل یا از بین بردن عوامل موثر مثلا تنظیم داروهای مصرفی به کمترین میزان موثر یا درمان‌های دارویی با داروهای ضدافسردگی اشاره کرد.

سرد مزاجی​خانم‌ها
سرد مزاجی خانم‌ها را می‌توان از زاویه‌های مختلف مورد بررسی قرار داد؛ از جمله زوایای فیزیکی، فیزیولوژیکی و روانی.

بسیاری از خانم‌‌ها از نداشتن تمایلات جنسی رنج می‌‌برند. این مشکل در هر نژاد و کشوری شایع است. چون سرد مزاجی جنسی در خانم‌‌ها معمولا به مجموعه‌ای از روش‌‌ها و شیوه‌‌های غلط در زندگی روزمره نیز می‌تواند مربوط شود؛ به همین دلیل برای درمان این عارضه در خانم‌‌ها باید به صورت همه‌‌جانبه تمام موارد از جمله مسائل هورمونی، بیماری‌های مختلف، نوع روش زندگی و عوامل مختلف روانی مانند استرس در زندگی روزمره توسط متخصص مربوط​ بررسی شود تا بتوان با درمان عوامل زمینه‌‌ای، تغییر در برخی ​ روش‌‌های غلط یا اصلاح شیوه‌‌های مختلف رفتاری در خانم مبتلا، این عارضه را درمان کرد. همچنین توجه به عوامل دیگر مثل بالا رفتن سن، بارداری، یائسگی و مصرف برخی از داروها که کاهش تمایل جنسی از عوارض آن می‌‌تواند باشد، در بروز این عارضه موثر است.

یکی از روش‌های درمانی موثر در سرد مزاجی خانم‌‌ها، آموزش روش‌‌های صحیح در شیوه زندگی و ارتباط با همسر است. تعدیل و تغییر شیوه زندگی عبارت است از ورزش کردن مرتب، استراحت کافی و آموختن روش‌های کنترل استرس. روش دیگر درمان عارضه سرد مزاجی خانم‌‌ها، تجویز برخی داروها توسط پزشک معالج است. درمان‌های دارویی از جمله استفاده از هورمون‌‌های زنانه استروژن و پروژسترون در خانم‌‌هایی که دچار مشکلاتی در ارتباط با این دو هورمون مهم زنانه هستند، یکی از روش‌‌های درمان سرد مزاجی خانم‌‌هاست. به هرحال، بی‌میلی جنسی زنان هر دلیلی که داشته باشد، نیاز به رسیدگی و اقدام فوری و رفع موانع لذت و نشاط جنسی آنها دارد؛ چرا که مشکلات جنسی، به طوری مرموز و ناخواسته بر تفاهم زندگی زناشویی تاثیر می‌گذارد و روابط غیرجنسی را هم دستخوش تلاطم و آشفتگی می‌سازد.

یادمان باشد مراحل سختی و ضعف همسر ما در زندگی، بهترین فرصت برای تحکیم عشق و علاقه و پایه‌گذاری روابطی تا ابد صمیمی و رضایتبخش خواهد بود، مردی که زیرک و باهوش باشد زمانی که همسرش در وضعیت نامطلوبی به سر می‌برد، با کمک‌کردن به همسر خود و ابراز همدردی، بهترین استفاده ممکن را می‌کند.

حداقل رابطه زناشویی
ازدواج‌های فاقد رابطه جنسی این روزها گریبانگیر خانواده‌هاست، اما این پرسش مطرح می‌شود که واقعا چه میزان رابطه جنسی طبیعی به حساب می‌آید؟ کارشناسان مسائل جنسی تمایل چندانی برای تعیین حد کفایت رابطه جنسی ندارند، چون باعث می‌شود خیلی زوج‌ها فکر کنند رابطه جنسی‌شان کافی نیست یا خیلی‌های دیگر تصور کنند که بیش از حد رابطه جنسی دارند. اما همه آنها بر این نکته اتفاق نظر دارند که کمتر از ده مرتبه رابطه جنسی در سال، ازدواج بدون رابطه جنسی به حساب می‌آید و یک تا دو مرتبه رابطه در هفته متوسط میزان رابطه جنسی به شمار می‌رود.

طبق نظریات کارشناسان در این زمینه اگر دو طرف میل زیاد جنسی داشته باشند، برقراری این رابطه با تعداد دفعات بالا با فراهم کردن شرایط مناسب هیچ مشکل و عوارضی نداشته و فقط می‌تواند به دلیل مصرف انرژی بالا فرد را خسته کند که این موضوع باید با استراحت و البته تغذیه خوب و لازم جبران شود تا به ضعف افراد منجر نشود، همچنین تعداد دفعات بالای رابطه باعث کمبود موقتی اسپرم در مردان یا به نوعی عقیمی موقت شود که این موضوع با کمی وقفه در برقراری رابطه حل شده و به صورت طبیعی باز خواهد گشت.

توصیه کارشناسان در این زمینه همواره رعایت اعتدال بوده و به زوجین مخصوصا آنهایی که بتازگی ازدواج کرده‌اند، پیشنهاد می‌کنند که از کمیت روابط خود کاسته و سعی کنند تا در هرباری که رابطه برقرار می‌کنند، بهترین لحظات را در کنار هم داشته و آن را خاطره‌انگیز کنند. اما آنچه که همه بر آن اتفاق نظر دارند این است که روابط زناشویی به دلبستگی بیشتر زوجین می‌انجامد، به حفظ و ارتقای سلامت جسمی و روانی مرد و زن نیز کمک می‌کند، افزون بر این روابط جنسی مستمر و منظم زوجین با ایجاد آرامش فکری و روانی و کاهش اختلاف و منازعات خانوادگی در تربیت صحیح فرزندان نیز اثر گذار است.

تبلیغات ماهواره‌ای​​ فرصتی برای افراد سودجو
این روزها بسیاری از مردم که از انواع اختلالات جنسی شایع رنج می‌‌برند، بی‌آن‌که بتوانند راه علاجی برای آن پیدا کنند، به دلایل فرهنگی و اجتماعی، بیماری خود را مسکوت نگه می‌‌دارند و از عواقب آن که گاهی طلاق است، غافل هستند. طبیعی است در این شرایط چون عامه مردم به کارشناسان و متخصصان دسترسی ندارند عملا منبع کسب آگاهی آنها رسانه‌های ماهواره‌ای یا مجلات زرد خواهد بود که بیشتر داروهای غیرمجاز و ممنوع از طریق همین رسانه‌ها تبلیغ می‌شوند. حقه‌ها و نیرنگ‌های این شبکه‌ها تمام‌شدنی نیست، اما کم نیستند افرادی که گول شبکه‌های ماهواره‌ای را نمی‌خورند و معتقدند هر دارویی باید به‌وسیله پزشک و پس از معاینه و تشخیص تجویز شود. شبکه‌های ماهواره‌ا‌ی برای متقاعد کردن این افراد حربه‌هایی دارند، آنها با معرفی دستگاه‌های توانبخشی جنسی، القا می‌کنند که با خیال راحت می‌توان از این کالاهای پزشکی استفاده کرد.

مشکل از آنجا شروع می‌شود که ما نیاز جنسی را به‌عنوان یک ضدارزش در جامعه مطرح کرده‌ایم، بدیهی است وقتی آموزش لازم در این زمینه به اشخاص داده نشود، معمولا افراد اطلاعات خود را در این زمینه از راه‌های دیگری مثل ماهواره و بعضی سایت‌های اینترنتی غیرمجاز جستجو خواهند کرد. عده‌ای نیز از این خلأ اطلاعاتی در زمینه مسائل جنسی استفاده و در سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های ماهواره‌ای در رابطه با درمان مسائل جنسی یا تقویت میل جنسی داروهایی را ارائه و روش‌های درمانی خاصی را مطرح می‌کنند که این داروها ضمن سرازیر کردن سود سرشاری به جیب متولیان خود در بهترین حالت روی بدن مبتلایان به این اختلالات بی‌اثر است و در مواردی هم که شیوع زیادی دارد، عوارض جدی فیزیکی و روانی را در درازمدت یا کوتاه‌مدت بر مصرف‌کنندگان آن می‌گذارد. ضمن این‌که باید دانست اکثر این داروها از لحاظ علمی مورد تحقیق و تائید قرار نگرفته‌اند، بنابراین ترکیبات و عوارض‌شان ناشناخته و نامعلوم است.

بازار به صورت غیرعلمی حل مشکلات جنسی را در دست گرفته است و نظارت کافی نیز در این قضیه وجود ندارد. به بیان دیگر بازار، تقاضاهای جنسی افراد را بخوبی درک کرده است؛ اما اغلب راهکار نادرستی را ارائه می‌دهد، در حالی که باید مدیریت این مشکلات را تیم‌های تخصصی و به صورت بین رشته‌ای به عهده داشته باشند.

طلاق‌های ناشی از نابسامانی‌های جنسی
زن و مرد، هنگامی که از ناتوانی یا کم توانی جنسی یکدیگر آگاه شوند، روحیه سازگاری آنها کاسته می‌شود و با جرقه‌ای از ناملایمات کوچک زندگی، رودرروی یکدیگر قرار می‌گیرند. در این میان، عشق‌ورزی‌های اوایل زندگی برای آنها حسرتی تمام نشدنی می‌شود که متاسفانه برخی به دنبال تجربه‌ای جدید، زندگی خود را می‌بازند‌؛ درحالی که با آگاهی از علت بی‌میلی و پیگیری درمان آن، براحتی می‌توان به نشاط و شادی همیشگی در زندگی زناشویی دست یافت و از روابط زناشویی لذت برد.

حتما شما هم این آمارها به گوشتان خورده که علت 60 درصد طلاق‌ها در ایران مسائل جنسی و مشکلات زناشویی است. البته در شهرهای بزرگ این آمار بیشتر است، اما واقعا منظور از مشکلات جنسی چیست‌؟ این درصد بالای طلاق دقیقا به چه چیز برمی‌گردد‌؟ اختلالات زناشویی و مشکلات جنسی موضوعات در هم تنیده‌ای است، یعنی نمی‌توان مرز مشخصی برای آنها در نظر گرفت. وقتی زن و شوهری در کنار هم باشند و مشکلات رفتاری داشته باشند، قطعا این مشکلات بر روابط جنسی‌شان تاثیر می‌گذارد؛ همان‌طورکه در صورت وجود مشکلات جنسی در روابط زناشویی افراد، مشکلات رفتاری نیز به وجود می‌آید.

دکتر فردوسی در این باره می‌گوید: خیلی از زوج‌ها آگاهی کافی درباره این‌که رابطه جنسی یک نیاز فیزیولوژیک طبیعی است و باید توسط همسران برآورده شود، ندارند و فکر می‌کنند اگر یکی از دو طرف به هر دلیلی دچار سرد مزاجی یا ناتوانی جنسی است نباید هیچ مشکل خاصی به وجود آید حال آن که اگر این مشکلات حل و بیماری یکی از زوجین درمان نشود در مواردی باعث طلاق عاطفی، انحراف همسران و در نهایت طلاق می‌شود.

به طور کل، مشکلات یک زوج بیشتر مربوط به تمایلات جنسی است تا انجام رابطه جنسی. میل هیچ زوجی برای رابطه جنسی هیچ‌وقت همزمان و کامل نیست. رمز کار این است که دو طرف بتوانند این موضوع را بین خود حل کنند. خیلی وقت‌ها طرفی که میل کمتری به رابطه جنسی دارد، احساس می‌کند که در هر بار رابطه جنسی مورد سوءاستفاده قرار گرفته است و طرفی که میل بالاتری دارد همیشه از رابطه جنسی محروم است و همین مساله دعواها و جدال‌های بین آنها در مورد رابطه جنسی را بیشتر و بیشتر می‌کند. اینجاست که رابطه بین آنها کم کم از بین می‌رود و وقتی دیگر رابطه جنسی در کار نباشد، محبت و عاطفه معمولی بین آنها هم از بین می‌رود: آن گرفتن دست‌ها، خندیدن به لطیفه‌های یکدیگر، نشستن کنار هم روی یک نیمکت و... پایان می‌یابد و وقتی روابط تا این حد خشک می‌شوند، بی‌وفایی و سرانجام طلاق پدید می‌آید.

بی‌بندو باری‌ و عواقب آن
بی‌بند و باری جنسی به هرگونه رفتار پرخطر جنسی خارج از چارچوب ازدواج و زندگی زناشویی می‌گویند؛ همچنین هرگونه تماس جنسی که در آن فرد از سلامت خود یا شریک جنسی خود ‌آگاه نباشد از رفتارهای پرخطر جنسی محسوب می‌شود؛ مشکل از اینجا ناشی می‌شود که آگاهی از سلامت خود یا دیگران براحتی امکان‌پذیر نیست. به عنوان مثال در حدود ۹۰ درصد افراد HIV مثبت از آلوده‌بودن خودشان اطلاعی ندارند. از طرف دیگر منفی بودن آزمایشات تشخیصی در ابتدای آلودگی با HIV نمی‌تواند دلیل سالم بودن فرد باشد زیرا نتیجه این آزمایشات، در اوایل دوره آلودگی معمولا منفی می‌باشد. پس چاره چیست؟

پایبندی به اصول اولیه اخلاقی و محدود کردن مسائل جنسی خود فقط و فقط به ازدواج و دوری از هرگونه رفتار پرخطر جنسی مانند: داشتن شرکای جنسی متعدد، تماس‌های جنسی نامعمول، مصرف الکل، مواد مخدر یا روانگردان قبل از برقراری تماس جنسی و تماس جنسی محافظت نشده می‌تواند هم خود فرد و همسرش را از بیماری‌های ناشی از بی‌بند و باری جنسی محافظت کند. علاوه بر آن باید برای پیشگیری از HIV و ایدز در جامعه رفتارهای جنسی سالم را به افراد بویژه نوجوانان و جوانان آموزش داد.

در کل عوامل متعددی در سلامت خانواده و ثبات و پایداری آن نقش دارد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به مسائل جنسی زوجین اشاره کرد، روابط جنسی در صورتی که مسئولانه، در چارچوب خانواده و برطرف‌کننده نیازهای جنسی و عاطفی زن و شوهر باشد سهم موثری در دوام و قوام خانواده دارد و مانع از فروپاشی این نهاد مقدس می‌شود.

تاثیر رابطه جنسی بر سلامت زوجین
دانشمندان دلایل زیادی را مطرح کرده‌اند که نشان می‌دهد رابطه زناشویی فقط یک کار لذ‌ت‌بخش روزمره نیست، بلکه در طول این رابطه هورمون‌هایی در بدن زن و مرد آزاد می‌شوند که می‌تواند در بالا بردن سطح سلامت عمومی‌شان بسیار مفید باشند.

رابطه جنسی، استرس را تسکین می‌دهد. کارشناسان طی تحقیقات به این نتیجه رسیده‌اند که یک مزیت بزرگ رابطه جنسی سالم، پایین آوردن فشار خون و به طورکلی کاهش استرس است. رابطه جنسی، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند، یک یا دو بار رابطه جنسی در هفته با سطوح بالاتری از یک نوع آنتی‌بادی ارتباط دارد، که می‌تواند افراد را از سرماخوردگی و عفونت‌های دیگر محافظت کند. همچنین رابطه جنسی کالری می‌سوزاند، افزایش دهنده سلامت قلب و عروق است آن چنان که خطر ابتلا به حمله قلبی منجر به مرگ را در مردان به نصف کاهش می‌دهد. رابطه جنسی، عزت نفس را تقویت می‌کند، صمیمیت را افزایش می‌دهد، درد را کاهش می‌دهد همچنین خطر سرطان پروستات را کم می‌کند و کمک می‌کند خواب بهتری داشته باشید.

کارشناسان سلامت جنسی معتقدند یک رابطه زناشویی مثبت و سالم، علاوه بر تداوم زندگی زناشویی و محکم کردن بنیان خانواده، باعث ترمیم سریع‌تر زخم‌ها می‌شود. همچنین افرادی که ازدواج کرده‌اند و رابطه زناشویی رضایتمندانه‌ای را با همسرشان تجربه کرده‌اند، در درازمدت کمتر بیمار می‌شوند طول عمر آنها نیز بیشتر از مجردها و افرادی است که به روابط زناشویی‌شان توجهی ندارند.

کلینیک‌های سلامت جنسی
سازمان جهانی بهداشت سلامت جنسی را این‌گونه تعریف می‌کند: سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی مربوط به فعالیت جنسی، نه صرفا نبود بیماری، اختلال عملکرد یا معلولیت. سلامت جنسی نیازمند نگرش مثبت به این موضوع است و شامل بهره‌مندی افراد از رابطه جنسی رضایت‌بخش، مطمئن، بی‌خطر و دور از اجبار و خشونت است. سلامت جنسی رویکردهای مختلف زیست‌پزشکی، بالینی، آموزشی، بهداشتی، اخلاقی و حقوقی دارد. همچنین موضوع‌هایی مانند فیزیولوژی و کالبدشناسی ‌باروری و جنسی در انسان، مشکلات جسمانی در زنان و مردان مربوط به رابطه جنسی، بیماری‌های مقاربتی و پیشگیری از آنها و رفتارهای جنسی و اختلال‌های جنسی زناشویی را دربرمی‌گیرد.

وزارت بهداشت چند سالی است در راستای توجه به سلامت خانواده اقدام به افتتاح کلینیک‌های سلامت جنسی در برخی بیمارستان‌ها کرده است؛ هر چند کلینیک‌های سلامت جنسی در تهران، قم و اردبیل راه‌اندازی شده و به بهبود روابط زوجین و در نتیجه سلامت خانواده کمک می‌کند، اما بسیاری از مردم از وجود آن بی‌خبرند یا اصلا نمی‌دانند که می‌توانند برای حل مشکلات جنسی‌ به این مراکز مراجعه کنند، سلامت جنسی برای تمامی افراد جامعه مهم است، در این کلینیک‌ها که براحتی برای تمام متقاضیان قابل دسترسی است، تلاش شده برای بسیاری از مشکلات مربوط به بهداشت جنسی افراد راه‌حلی ارائه شود، عدم اطلاع‌رسانی صحیح در این زمینه موجب شده است افراد یا از مشکلات جنسی خود آگاه نباشند، یا آگاه باشند و ندانند در کجا باید آن را مرتفع سازند یا این‌که از ورود به این مراکز احساس شرم کنند. تیم تخصصی در این مراکز شامل روانپزشک، مشاور خانواده، متخصص بیماری‌های عفونی، متخصص پزشکی اجتماعی، متخصص زنان و زایمان، اورولوژیست، آندرولوژیست و متخصص غدد است که با همکاری بین رشته‌ای به ارائه مشاوره و انجام خدمات تشخیصی و درمانی می‌پردازند. مرکز سلامت روان وزارت بهداشت درصدد است تا در هر دانشگاه علوم پزشکی کلینیک سلامت جنسی خانواده تاسیس کند، البته تعداد مراکز مشاوره‌ای، آموزشی و دانشگاهی کشور، اکنون اندک است و این مراکز نمی‌توانند پاسخگوی نیاز مراجعان باشند.