در بدن انسان هورمونهای زیادی ترشح میشود که هر کدام از آنها وظیفه مشخصی را بر عهده داشته و تعادل در ترشح آنها باعث میشود که فرد در سلامتی کامل به سر ببرد. اما هنگامی که یکی از این هورمونها به میزان بیشتر و یا کمتر از وضعیت طبیعی خود ترشح شود، میتواند مشکلاتی را در بدن ایجاد نماید. یکی از هورمونهای مهم در بدن زنان با نام پرولاکتین شناخته میشود که در این متن به بررسی این هورمون و عوارض بالا بودن میزان آن در بدن زنان پرداخته خواهد شد.
هورمون پرولاکتین چیست؟
پرولاکتین که در اصطلاح عامیانه به آن هورمون شیر هم گفته میشود، توسط غده هیپوفیز در مغز تولید شده و وظیفه آن رشد سینهها، همچنین تولید شیر در آنها است. علاوه بر این عملکرد پرولاکتین برای حفظ بارداری و رشد جنین هم بسیار مهم است. این هورمون در بدن مردان هم وجود دارد اما میزان آن از کمتر از بدن زنان است. در زنانی که زایمان کردهاند میزان هورمون پرولاکتین افزایش مییابد تا شیردهی توسط آنها برای نوزاد انجام شود. جالب است بدانید که وجود این هورمون در تقویت سیستم ایمنی، مبارزه با استرس، تنظیم متابولیسم و محافظت از رشتههای عصبی نیز بسیار موثر است.
میزان ترشح نرمال هورمون پرولاکتین در زنان چقدر است؟
میزان پرولاکتین نرمال در زنان بالای 19 سال در حدود 4 تا 30 نانوگرم بر دسیلیتر است. در زنان باردار میزان هورمون به 80 تا 400 نانوگرم بر دسیلیتر میرسد. حال اگر در بدن یک زن میزان این هورمون بیشتر و یا کمتر از حالت نرمال باشد، مشکلاتی را برای او ایجاد خواهد کرد. در ادامه عوارض پرولاکتین بالا را بررسی خواهیم کرد.
عوارض بالا بودن هورمون پرولاکتین در زنان چیست؟
وجود پرولاکتین بالا در خون موجب کاهش تولید هورمونهای تستسترون و استروژن که در واقع هورمونهای جنسی هستند، میشود. بنابراین ممکن است فرد دچار کاهش میل جنسی شود. همچنین این موضوع به کاهش تراکم استخوان و تسریع روند پوکی استخوان نیز کمک میکند. از طرفی اختلال در بارور شدن را میتوان از عوارض دیگر پرولاکتین بالا دانست.
چه عواملی موجب افزایش پرولاکتین در زنان میشود؟
همانطور که گفته شد در هنگام بارداری و شیردهی سطح هورمون پرولاکتین در بدن زنان افزایش مییابد. اما اگر یک زن در حالت عادی دچار افزایش سطح پرولاکتین شود، وضعیتی غیر طبیعی رخ داده است. عوامل زیر در افزایش پرولاکتین در زنان موثر هستند:
- رابطه جنسی
- تحریک نوک پستان
- استرس و اضطراب
- ورزش
- مصرف برخی داروها
- اختلالات تیروئیدی و هیپوفیزی
- سوء تغذیه
پرولاکتین بالا نشانه چیست؟
هنگامی که پرولاکتین در بدن یک زن افزایش پیدا میکند، حتما عاملی نظیر برخی از مواردی که در بالا ذکر شد، وجود دارد. معمولا پرولاکتین بالا در اثر پرولاکتینوما (تومور خوشخیم و غیر سرطانی غده هیپوفیز)، مصرف برخی داروها (داروهای فشار خون بالا، داروهای رفلاکس معده، داروهای روانپزشکی، داروهای کنترل علائم یائسگی، قرصهای ضد بارداری)، برخی بیماریها (کمکاری تیروئید، بیماریهای کلیوی، زونا، آسیبها و شکستگیهای قفسه سینه، سندروم تخمدان پلی کیستیک) ایجاد میشود.
علائم پرولاکتین بالا در زنان چیست؟
با مشاهده هر کدام از علائمی که در زیر به آنها اشاره میشود، میتوانید به پرولاکتین بالا در بدن خود مشکوک شوید. با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش خون میتوان از این موضوع مطمئن شد.
- کاهش یا از دست دادن میل جنسی
- ناباروری (به دلیل عدم تخمکگذاری)
- پریودهای نامنظم
- گالاکتوره (تولید شیر در زمانی که باردار یا شیرده نیستید)
- حساسیت سینه
- افزایش وزن
- رشد موهای زائد در بدن و صورت
- خشکی واژن
- گرگرفتگی
- جوش و آکنه
راه های تشخیص پرولاکتین بالا کدام است؟
علائمی که در بالا نام برده شد میتوانند از علل ایجاد پرولاکتین بالا به شمار روند. اما هنگامی که برای تشخیص صحیحتر به پزشک مراجعه کرده و علائم خود را بازگو میکنید، پزشک با تجویز آزمایش پرولاکتین که از طریق آزمایش خون انجام میشود، و بررسی میزان این هورمون در خون، به تشخیص درستی دست پیدا میکند. برای آزمایش پرولاکتین لازم است که علاوه بر ناشتا بودن، از انجام رابطه جنسی و تحریک نوک پستان در روز قبل از انجام آزمایش خودداری کنید.