شیر دادن به نوزاد، تغذیه چندقلوها!
مادران دوقلوها و حتی سه‌قلوها هم می‌توانند به اندازه کافی شیر تولید کنند و آن‌ها را به طور انحصاری از شیر خود تغذیه کنند. در واقع تولید شیر مادر کم نیست بلکه آگاهی، صرف وقت و حمایت مادر و تشویق خانواده و مراقبان بهداشت و دوستان لازم است.
دوقلو
عموماً بارداری‌های چندقلو همراه با زایمان زودرس یا با وزن کم هنگام تولد در نوزاد همراه هستند به طوری که معمولاً سن داخل رحمی برای دوقلوها 36-35 هفته، برای سه‌قلوها 33 هفته و برای چهارقلوها 29 هفته و وزن هنگام تولد برای دوقلوها هر کدام 2500 گرم، برای سه‌قلوها هر یک 1800 گرم و برای چهارقلوها هر کدام حدود 1400 گرم است...
لذا خطر مرگ‌ومیر شیرخواران نیز در بارداری‌های چندقلو نسبت به یک قلو، بیشتر است. با این وجود متأسفانه در حال حاضر به دلیل ناآگاهی والدین، افراد فامیل و حتی کادر بهداشتی و درمانی در چگونگی راهنمایی مادران در این مورد، شواهد نشان می‌دهد که شیرخواران رسیده و نارس حاصل چندقلوزایی به مدت کوتاه‌تری از شیر مادر بهره‌مند می‌شوند و این در حالی است که تغذیه با شیر مادر برای این شیرخواران (که بیشتر نارس یا کم‌وزن متولد می‌شوند) ارزش غذایی بالاتری دارد. برای بهبود این وضعیت، آگاهی در مورد خواص تغذیه‌ای شیر مادر و آموزش مادران در مورد چگونگی شیر دادن چندقلوها ضروری است.
توانمندی مادر
مادر می‌تواند برای دوقلوها و حتی سه‌قلوها به اندازه کافی شیر تولید کند و آن‌ها را به طور انحصاری از شیر خود تغذیه کند به طوری که در قرن 17 در فرانسه هر دایه قادر بود به طور همزمان 6 شیرخوار را شیر بدهد. نکته مهم، اینکه تولید شیر مادر کم نیست بلکه آگاهی، صرف وقت و حمایت مادر و تشویق خانواده و مراقبان بهداشت و دوستان لازم است. در چنین مواردی نیاز مادر به تغذیه مناسب، کالری مورد نیاز و استراحت کافی او باید مدنظر باشد و تأمین شود. مادر طی شیردهی به چندقلوها، با رشد آلوئول‌های تولیدکننده شیر قادر است شیر زیادی تولید کند و در حقیقت بر حسب نیاز چندقلوها، پستان مادر ظرفیت تولید شیر را تنظیم می‌کند.
هر چه زودتر (طی ساعت اول بعد از تولد) تغذیه با شیر مادر شروع شود یا بااستفاده از پمپ شیردوش، طی 6 ساعت اول بعد از تولد اقدام به دوشیدن شیرشود چون تولید شیر یا به علت تحریک سینه‌ها در اثر مکیدن مکرر است یا بادوشیدن شیر انجام می‌گیرد.از مشکلاتی که باعث کاهش تولید شیر در مادر چندقلوها می‌شود می‌توان به تولد نوزاد نارس (با ناتوانی در مکیدن‌های قوی برای تخلیه پستان و تحریک تولید شیر) یا عملکرد نادرست مادر و ناآگاهی از نحوه صحیح مکیدن پستان به وسیله شیرخوار در روزهای اول تولد که نهایتاً همراه با اختلال در تولید شیر می‌شود اشاره کرد. از طرف دیگر این مادران به دلیل عدم احساس بهبود در 48-44 ساعت اول بعد از زایمان (درست زمانی که تحریک پستان‌ها اهمیت دارد) همچنین گاهی به علت استراحت طولانی مدت در بستر یا مصرف دارو برای کاهش فشارخون یا زایمان نارس و عموماً عمل سزارین با تأخیر در تولید شیر مواجه هستند.
نحوه شیر دادن به دوقلوها
تا هنگامی‌که شیرخواران هر دو پستان را کاملاً و به طور موثر تخلیه می‌کنند، نیازی نیست که به تعویض پستان‌ها در هر شیردهی اقدام شود ولی باید به خاطر سپرد که شیرخواران متفاوتند و توانایی آن‌ها در تخلیه پستان نیز متفاوت است. برای اطمینان از تحریک مساوی هر دو پستان در تولید شیر، پیشگیری از رشد نامتناسب پستان‌ها، هماهنگی و تحریک بیشتر چشم شیرخواران، پیشگیری از امتناع درگرفتن پستان طرف دیگر و دریافت متناسب از شیر پیشین و شیر پسین در شیرخواران چندقلو می‌توان پستان‌ها را طی یک نوبت تغذیه (خصوصاً در نوزاد خواب‌آلود)، یا هر نوبت تغذیه، یا هرچند نوبت یک‌بار یا روزانه تعویض کرد. این عمل باعث می‌شود پستانی که شیرخوار خواب‌آلود یا با مکیدن ضعیف از آن تغذیه می‌کند توسط شیرخوار دیگر که مکیدن قوی دارد تخلیه و به تولید بیشتر شیر و همچنین کاهش مشکلات پستانی مادر کمک شود.
شیر دادن به طور غیر همزمان
بعضی از شیرخواران در روزهای اول تولید نیاز به کمک هر دو دست مادر برای نگه‌داشتن و گرفتن صحیح پستان دارند بنابراین باید به آن‌ها به تنهایی شیر داده شود. بزرگ‌ترین اشکال در این روش آن است که شیرخوار دوم ممکن است صبور نباشد و طی شیر خوردن شیرخوار اول بی‌قراری کند. از طرف دیگر در این روش، صرف وقت مادر دو برابر شده و ممکن است فرصت کافی برای استراحت خودش نداشته باشد.
شیر دادن به طور همزمان
این روش برای تغذیه چندقلوها به خصوص دوقلوها از پستان مادر توصیه می‌شود. شیر دادن به این روش، باعث صرفه‌جویی وقت مادر می‌شود. در ضمن شیرخواری که ممکن است به طور ضعیف شیر بمکد، وقتی از شیرخوار دیگر که به طور همزمان و موثر از پستان دیگر شیر می‌خورد و رفلکس جهش شیر را تحریک می‌کند او نیز شیر بیشتری دریافت خواهد کرد. پس از آموزش و کمک به مادر در دفعات اول شیر دادن بیشتر مادران متوجه می‌شوند که این روش، ساده‌ترین و بهترین روش تغذیه شیرخواران دوقلو است. استفاده از دو بالش یا بالش‌های مخصوص U شکل بسیار موثر است. استفاده از این بالش‌ها شیرخواران را در سطح پستان‌ها قرار می‌دهد و وزن آن‌ها را تحمل می‌کند. به این ترتیب دست‌های مادر آزاد است تا پستان را به نحو صحیح به شیرخواران عرضه کند و حتی بتواند هنگام شیر دادن، چیزی بخورد یا با تلفن صحبت کند. شیر دادن به دوقلوها به طرق زیر یا هر روشی که برای مادر و شیرخواران راحت‌ترند و دوست دارند، انجام می‌شود: در طرفین قرار دادن، گهواره‌ای متقابل در دو طرف، در زیر بغل قرار دادن در دو طرف و ترکیبی از گهواره‌ای و زیر بغلی موازی.
نکته مهم در تغذیه چندقلوها
* هر چه زودتر (طی ساعت اول بعد از تولد) تغذیه با شیر مادر شروع شود یا با استفاده از پمپ شیردوش، طی 6 ساعت اول بعد از تولد اقدام به دوشیدن شیر شود چون تولید شیر یا به علت تحریک سینه‌ها در اثر مکیدن مکرر است یا با دوشیدن شیر انجام می‌گیرد.
* شیر دادن در شب به دلیل افزایش ترشح پرولاکتین توصیه می‌شود.
* مادری کردن برای مادر اهمیت زیادی دارد. منظور ما مواردی شامل مراقبت از او، تأمین کالری مورد نیاز و فراهم کردن امکان استراحت کافی همچنین مراقبت از سایر فرزندان، انجام کارهای منزل، تهیه غذا و ... است. زیرا اعتقاد مادر به تغذیه انحصاری چندقلوها با شیر مادر و حمایت کامل خانواده از مادر و کمک در مراقبت از کودکان دیگر، تغذیه مناسب و استراحت کافی مادر تأثیر زیادی در موفقیت شیردهی خواهد داشت.
* باید به مادر کمک کرد به طور مکرر به بچه ها شیر بدهد تا هم شیرش زیاد سود و هم بچه ها وزن بگیرند.
عموماً بارداری‌های چندقلو همراه با زایمان زودرس یا با وزن کم هنگام تولد در نوزاد همراه هستند به طوری که معمولاً سن داخل رحمی برای دوقلوها 36-35 هفته، برای سه‌قلوها 33 هفته و برای چهارقلوها 29 هفته و وزن هنگام تولد برای دوقلوها هر کدام 2500 گرم، برای سه‌قلوها هر یک 1800 گرم و برای چهارقلوها هر کدام حدود 1400 گرم است...
لذا خطر مرگ‌ومیر شیرخواران نیز در بارداری‌های چندقلو نسبت به یک قلو، بیشتر است. با این وجود متأسفانه در حال حاضر به دلیل ناآگاهی والدین، افراد فامیل و حتی کادر بهداشتی و درمانی در چگونگی راهنمایی مادران در این مورد، شواهد نشان می‌دهد که شیرخواران رسیده و نارس حاصل چندقلوزایی به مدت کوتاه‌تری از شیر مادر بهره‌مند می‌شوند و این در حالی است که تغذیه با شیر مادر برای این شیرخواران (که بیشتر نارس یا کم‌وزن متولد می‌شوند) ارزش غذایی بالاتری دارد. برای بهبود این وضعیت، آگاهی در مورد خواص تغذیه‌ای شیر مادر و آموزش مادران در مورد چگونگی شیر دادن چندقلوها ضروری است.
توانمندی مادر
مادر می‌تواند برای دوقلوها و حتی سه‌قلوها به اندازه کافی شیر تولید کند و آن‌ها را به طور انحصاری از شیر خود تغذیه کند به طوری که در قرن 17 در فرانسه هر دایه قادر بود به طور همزمان 6 شیرخوار را شیر بدهد. نکته مهم، اینکه تولید شیر مادر کم نیست بلکه آگاهی، صرف وقت و حمایت مادر و تشویق خانواده و مراقبان بهداشت و دوستان لازم است. در چنین مواردی نیاز مادر به تغذیه مناسب، کالری مورد نیاز و استراحت کافی او باید مدنظر باشد و تأمین شود. مادر طی شیردهی به چندقلوها، با رشد آلوئول‌های تولیدکننده شیر قادر است شیر زیادی تولید کند و در حقیقت بر حسب نیاز چندقلوها، پستان مادر ظرفیت تولید شیر را تنظیم می‌کند.
هر چه زودتر (طی ساعت اول بعد از تولد) تغذیه با شیر مادر شروع شود یا بااستفاده از پمپ شیردوش، طی 6 ساعت اول بعد از تولد اقدام به دوشیدن شیرشود چون تولید شیر یا به علت تحریک سینه‌ها در اثر مکیدن مکرر است یا بادوشیدن شیر انجام می‌گیرد.از مشکلاتی که باعث کاهش تولید شیر در مادر چندقلوها می‌شود می‌توان به تولد نوزاد نارس (با ناتوانی در مکیدن‌های قوی برای تخلیه پستان و تحریک تولید شیر) یا عملکرد نادرست مادر و ناآگاهی از نحوه صحیح مکیدن پستان به وسیله شیرخوار در روزهای اول تولد که نهایتاً همراه با اختلال در تولید شیر می‌شود اشاره کرد. از طرف دیگر این مادران به دلیل عدم احساس بهبود در 48-44 ساعت اول بعد از زایمان (درست زمانی که تحریک پستان‌ها اهمیت دارد) همچنین گاهی به علت استراحت طولانی مدت در بستر یا مصرف دارو برای کاهش فشارخون یا زایمان نارس و عموماً عمل سزارین با تأخیر در تولید شیر مواجه هستند.
نحوه شیر دادن به دوقلوها
تا هنگامی‌که شیرخواران هر دو پستان را کاملاً و به طور موثر تخلیه می‌کنند، نیازی نیست که به تعویض پستان‌ها در هر شیردهی اقدام شود ولی باید به خاطر سپرد که شیرخواران متفاوتند و توانایی آن‌ها در تخلیه پستان نیز متفاوت است. برای اطمینان از تحریک مساوی هر دو پستان در تولید شیر، پیشگیری از رشد نامتناسب پستان‌ها، هماهنگی و تحریک بیشتر چشم شیرخواران، پیشگیری از امتناع درگرفتن پستان طرف دیگر و دریافت متناسب از شیر پیشین و شیر پسین در شیرخواران چندقلو می‌توان پستان‌ها را طی یک نوبت تغذیه (خصوصاً در نوزاد خواب‌آلود)، یا هر نوبت تغذیه، یا هرچند نوبت یک‌بار یا روزانه تعویض کرد. این عمل باعث می‌شود پستانی که شیرخوار خواب‌آلود یا با مکیدن ضعیف از آن تغذیه می‌کند توسط شیرخوار دیگر که مکیدن قوی دارد تخلیه و به تولید بیشتر شیر و همچنین کاهش مشکلات پستانی مادر کمک شود.
شیر دادن به طور غیر همزمان
بعضی از شیرخواران در روزهای اول تولید نیاز به کمک هر دو دست مادر برای نگه‌داشتن و گرفتن صحیح پستان دارند بنابراین باید به آن‌ها به تنهایی شیر داده شود. بزرگ‌ترین اشکال در این روش آن است که شیرخوار دوم ممکن است صبور نباشد و طی شیر خوردن شیرخوار اول بی‌قراری کند. از طرف دیگر در این روش، صرف وقت مادر دو برابر شده و ممکن است فرصت کافی برای استراحت خودش نداشته باشد.
شیر دادن به طور همزمان
این روش برای تغذیه چندقلوها به خصوص دوقلوها از پستان مادر توصیه می‌شود. شیر دادن به این روش، باعث صرفه‌جویی وقت مادر می‌شود. در ضمن شیرخواری که ممکن است به طور ضعیف شیر بمکد، وقتی از شیرخوار دیگر که به طور همزمان و موثر از پستان دیگر شیر می‌خورد و رفلکس جهش شیر را تحریک می‌کند او نیز شیر بیشتری دریافت خواهد کرد. پس از آموزش و کمک به مادر در دفعات اول شیر دادن بیشتر مادران متوجه می‌شوند که این روش، ساده‌ترین و بهترین روش تغذیه شیرخواران دوقلو است. استفاده از دو بالش یا بالش‌های مخصوص U شکل بسیار موثر است. استفاده از این بالش‌ها شیرخواران را در سطح پستان‌ها قرار می‌دهد و وزن آن‌ها را تحمل می‌کند. به این ترتیب دست‌های مادر آزاد است تا پستان را به نحو صحیح به شیرخواران عرضه کند و حتی بتواند هنگام شیر دادن، چیزی بخورد یا با تلفن صحبت کند. شیر دادن به دوقلوها به طرق زیر یا هر روشی که برای مادر و شیرخواران راحت‌ترند و دوست دارند، انجام می‌شود: در طرفین قرار دادن، گهواره‌ای متقابل در دو طرف، در زیر بغل قرار دادن در دو طرف و ترکیبی از گهواره‌ای و زیر بغلی موازی.
نکته مهم در تغذیه چندقلوها
* هر چه زودتر (طی ساعت اول بعد از تولد) تغذیه با شیر مادر شروع شود یا با استفاده از پمپ شیردوش، طی 6 ساعت اول بعد از تولد اقدام به دوشیدن شیر شود چون تولید شیر یا به علت تحریک سینه‌ها در اثر مکیدن مکرر است یا با دوشیدن شیر انجام می‌گیرد.
* شیر دادن در شب به دلیل افزایش ترشح پرولاکتین توصیه می‌شود.
* مادری کردن برای مادر اهمیت زیادی دارد. منظور ما مواردی شامل مراقبت از او، تأمین کالری مورد نیاز و فراهم کردن امکان استراحت کافی همچنین مراقبت از سایر فرزندان، انجام کارهای منزل، تهیه غذا و ... است. زیرا اعتقاد مادر به تغذیه انحصاری چندقلوها با شیر مادر و حمایت کامل خانواده از مادر و کمک در مراقبت از کودکان دیگر، تغذیه مناسب و استراحت کافی مادر تأثیر زیادی در موفقیت شیردهی خواهد داشت.
* باید به مادر کمک کرد به طور مکرر به بچه ها شیر بدهد تا هم شیرش زیاد سود و هم بچه ها وزن بگیرند.
منبع:
تبیان
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼