شیر دادن به نوزادان، راهنمای کلی

مهمترین نکته آن است که اولاً نوزاد نباید به علت گرسنگی مدت زیادی گریه کند. ثانیاً برایش چندان مهم نیست که در فواصل سه ساعته برای شیرخوردن بیدارش کنند.

هر نوزادی عادت می کند به فواصل معینی احساس گرسنگی نماید و اگر مادری فقط کمی کودکش را حمایت و راهنمایی کند، این عادت زودتر به وجود خواهد آمد.

همچنین هر نوزادی به تدریج که بزرگتر شد، فواصل گرسنگی و تغذیه را زیادتر می کند. مثلاً یک نوزاد ۲.۵ کیلویی نیازمند است که هر سه ساعت یک بار تغذیه شود، در حالی که نوزاد ۳ یا ۳.۵ کیلویی در فواصل چهار ساعته راحت تر است.

در حدود بین چهار و هشت ماهگی اکثریت نوزادان فواصل پنج ساعته را ترجیح می دهند. حتی بعضی از آنها تغذیه اول شب را نیز رها می سازند. در تمام این حالات (تمایل به تغذیه منظم و دفعات کمتر) مادر، نقش مهمی بازی می کند.

مثلاً اگر مادر چهار ساعت بعد از آخرین تغذیه، نوزاد را ولو اینکه هنوز خواب است بیدار کند و تغذیه اش نماید، او را به گرسنگی چهار ساعته عادت خواهد داد.

اگر نوزاد یکی دو ساعت بعد از آخرین تغذیه از خواب بیدار شود و قدری گریه کند ولی مادر چند دقیقه صبر و حوصله داشته باشد نوزاد مجدداً به خواب خواهد رفت یا اگر طفل دائماً گریه کند و مادر سعی کند با دادن یک بطری آب و یا یک پستانک او را تسکین دهد، به عادت دادن معده او برای فواصل بیشتر کمک کرده است.

برعکس آن نوزادانی که در حال تغذیه خیلی بی حالن و خمارند و یا بسیار بی قرارند و هنگام بیداری دائماً نق می زنند یا اگر جریان شیر مادر به قدر کفایت نباشد، خیلی دیرتر وعده ساعت دو پس از نیمه شب را رها می سازند.

در این موارد وظیفۀ مادر این است حدالامکان با ملایمت بسیار سعی کند وعده های غذا را به فواصل چهار ساعته نزدیک سازد و طفل را به تغذیه منظم عادت دهد.

یک نوزاد آرام که ۳ الی ۳.۵ کیلو در هنگام تولد وزن دارد، با یک معدۀ کاملاً پر به خوبی می تواند فواصل چهار ساعته را از همان ابتدا تحمل نماید و تقریباً به شش تا هفت وعده غذا در ۲۴ ساعت نیازمند است. این وعده ها عبارتند از:

۶ و ۱۰ صبح، ۲ و ۶ و ۱۰ بعدازظهر و ۲ پس از نیمه شب، ولی اگر مادر حس می کند نوزادش زودتر از چهار ساعت گرسنه می شود باید به هر حال او را تغذیه کند (یک ساعت زودتر از معمول اگر از شیر مادر تغذیه می کند و جریان شیر هنوز برقرار نشده است).

اگر نوزاد چهار ساعت بعد از آخرین وعدۀ غذا هنوز خواب است بهتر است بیدارش کنید ولی به زور شیرش ندهید. گرچه نوزادی که چهار ساعت متوالی چیزی نخورده باشد ظرف چند دقیقه به شدت گرسنه خواهد شد و خود شیشه شیر را سر خواهد کشید.

ولی فرض کنید نوزاد یک ساعت زودتر از معمول بیدار شود، در این حالت نباید به محض اینکه مختصری نق زد فوراً او را شیر دهید زیرا خود نوزاد نیز از گرسنگی خود اطمینان ندارد.

ولی اگر در این حالت در حدود پنج الی پانزده دقیقه با شدت گریه کند، دلیل آن است که خیلی گرسنه است و باید او را تغذیه نمود.

در این صورت ممکن است نوزاد در دفعات بعد بیشتر از ۴ ساعت بخوابد و بدین ترتیب زودتر دفعۀ قبلش را تلافی کند و اگر در روز تلافی نکند شاید در شب جبران کند و بالاخره اگر دائماً هر سه ساعت از خواب بیدار می شود و به شدت گریه می کند ممکن است مقدار شیر او کافی نباشد و نمی تواند تا چهار ساعت دوام بیاورد.

خصوصاً اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می کند و دو ساعت بعد از آخرین تغذیه باز هم گرسنه به نظر می رسد لازم است بیش از پیش پستان خود را به دهان او بگذارید. (نوزاد هر چه بیشتر پستان بگیرد جریان شیر در پستان مادر سریع تر و زیادتر خواهد شد و وقتی که شیر مادر زیادتر شد، معدۀ او پرتر شده و می تواند بعدها بیشتر دوام بیاورد).

اگر نوزاد از بطری تغذیه می نماید و همیشه تا آخرین قطره از شیر را می نوشد و باز هم زودتر از معمول از خواب بیدار می شود و به نظر گرسنه است، مسلماً مقدار شیر او کافی نیست و باید از پزشک دستور ازدیاد شیر را گرفت.