انواع سردرد و علت آن، خانم‌ها بیشتر بدانید

دستمال به سرتان بسته‌اید، یک‌جا آرام و قرار ندارید، چیزی توی سرتان مدام می‌کوبد یا تیر می‌کشد. نبضش را احساس می‌کنید. فکر می‌کنید سرتان تا چند دقیقه دیگر منفجر می‌شود. مدام دنبال مسکن و دارو برای ازبین بردن و خلاص شدن از درد هستید، اما فایده ندارد. بدن‌تان انگار به مسکن‌ها عادت کرده و هیچ آبی روی آتش سردرد ندارید و از این بابت کلافه‌اید، به شما حق می‌دهیم.

سر درد یکی از آن دردهایی است که اگر چه معمولا ساده انگاشته می‌شود و کمتر کسی آن را یک مشکل جدی قلمداد می‌کند، اما واقعا ناراحت‌کننده است و شاید بیش از هر درد دیگری ما را کلافه کند. گاهی اوقات کار تا آنجا پیش می‌رود که سر درد تمام کار و زندگی را مختل می‌کند و فقط باید بنشینید و صبر کنید تا سردرد از بین برود. اگر نمی‌دانید با سردردتان چه کنید ما به شما می‌گوییم چطور این بمب ساعتی را مهار کنید؟اگر تا امروز از نسخه‌های طب رایج استفاده کرده‌اید، در این مطلب دکتر سعید صانعی مشاور گیاه‌درمانی درباره سردردهای شایع و راه‌های درمان آن توضیح می‌دهد.

در طب سنتی برحسب مکان و علت، سردرد را به چند گروه تقسیم می‌کنند و متناسب با آن برای تسکین و درمان درد نسخه می‌دهند. گاهی سردرد همراه با سوزش است، یعنی بیمار می‌‌گوید سرم می‌سوزد یا ادعا می‌کند سرش سبک شده و انگار داخل سرش تهی است و چیزی وجود ندارد. در این مواقع باید احتمال داد که سردرد صفراوی است. بعضی سردردها حالت انفجاری دارند، شاید خیلی از افراد را دیده باشید که زمان سردرد می‌گویند سرشان درحال انفجار است. این علائم نشانه سردردهای سودایی است. حتی فرد می‌گوید انگار سرش را لای گیره قرار داده‌اند و فشار می‌دهند (درست بین دو شقیقه).

یک نوع سردرد هم هست که وقتی کسی دچارش می‌شود، می‌گوید سرش سنگین شده به‌طوری که انگار یک دیگ چند کیلویی روی آن قرار دارد. افرادی که سردردهای بلغمی دارند این علائم را تجربه می کنند. غیر از نوع حسی که فرد نسبت به سردردش دارد، باید به این موضوع هم اشاره شود که درد در کدام قسمت از سر رخ می‌دهد. گاهی اوقات محلی که در سر دچار درد می‌شود در افراد متفاوت است؛ سردردهایی هستند که جلوی سر و جلوی پیشانی اتفاق می‌افتند و حتی بعضی وقت‌ها روی ملاج یا پشت سر به‌وجود می‌آیند. حتی در شقیقه‌ها یا چشم‌ها هم ممکن است این درد را احساس کنیم. براساس این موارد متخصص طب سنتی برای شناسایی سردرد و درمان آن اقدام می‌کند. با ما همراه باشید تا با علائم برخی از این سردردها آشنا شوید.

سردردهای صفراوی کدامند؟
سردردهایی هستند که طبع‌شان صفراوی است، یعنی بیمار سردردش گرم و خشک است. این نوع سردردها بیشتر در جلوی سر، پیشانی یا فرق سر احساس می‌شود. معمولا درد سر با سوزش همراه است و وقتی فرد از سر درد می‌گوید، پزشک تشخیص می‌دهد به احتمال زیاد صفرای زیاد در بدن باعث بروز سردرد شده است. در اکثر اوقات علت سوزش صفراوی خوردن غذاهای چرب است مانند آبگوشت، ماکارونی، غذاهای خورشی‌ که روغن دارند و بیشتر صفرازا هستند. ه‌دلیل اینکه صفرا حالت گرمی بیش از حد دارد بیمار سوزش هم احساس می‌کند. گاهی بیمار احساس می‌کند که کف سرش یک زغال داغ گذاشتند.

چطور از شرش خلاص شویم؟!
اگر بخواهیم درمان اورژانسی داشته باشیم، بهترین راه خون گرفتن است که به دو طریق انجام می شود یا حجامت سر از جایی که ملاج سر وجود دارد یا اینکه از رگ‌های دست که مربوط به سر می‌شوند با سرنگ خون گرفته می‌شود. با انجام این اقدامات سر بیمار به سرعت سبک می‌شود، اما اگر حجامت یا خون گرفتن برای شخص بیمار مقدور نیست، می‌تواند جوانه گندم را بجوشاند و پاهایش را در آب آن قرار دهد.

این روش سردردتان را تشدید می‌کند
حکمای طب سنتی به کسانی که سردردهای صفراوی دارند، توصیه می‌کنند که وقتی به حمام می‌روند پس از حمام پاهای‌شان را با آب سرد بشویند، چون اکثرا افراد دوش آب گرم می‌گیرند به‌همین دلیل صفرا بر اثر داغی آب حمام از خون جدا و به کف سر هجوم می‌برد. این آب سرد باعث شود که آن صفرایی که می‌خواهد تصاعد پیدا کند و به سر برسد را خاموش و خنثی می‌کند. افرادی که سردرد صفراوی دارند خیلی اوقات بعد از حمام کردن یا سشوار کشیدن یا در جای گرم قرار گرفتن، دچار سردرد می‌شوند.

البته گاهی اوقات از ظاهر یک فرد می‌توان تشخیص داد که دچار چه نوع سردردی می‌شود، مثلا افرادی که صورت‌های کشیده دارند و پوست‌شان لک دار و کک و مکی است (ممکن است بعضی‌ها هم نداشته باشند) و موهای‌شان در اکثر اوقات شوره می‌زند و خشک است بیشتر مبتلا به سردردهای صفراوی می‌شوند. البته این علائم همیشگی و دائمی نیستند و ممکن است بعضی‌ها دارای این مشخصات نباشند، اما ممکن است سردردهای‌شان صفراوی باشد. همچنین خوردن غذاهای تند، پرادویه و پرچرب در فصل زمستان هم ممکن است باعث به‌وجود آمدن این دسته از سردردها شوند.

چطور درد را آرام کنید؟
بخور تخم گشنیز برای درمان سردردهای ناشی از صفرا خیلی موثر است. مالیدن روغن بنفشه داخل بینی تاحدودی می‌تواند سردرد را کاهش دهد. خوردن خوراکی‌های غیر‌صفراوی مثل کاهو، سکنجبین‌هایی مثل سکنجبین زرشک (آب زرشک را می‌گیرند با عسل یا شکر می‌جوشانند)، ‌سکنجبین عنابی (عناب را می‌جوشانید، سپس آبش را جدا می‌کنید و ‌همراه با عسل و مقداری شکر و آب دوباره می‌جوشانید)، چای نعناع با خاکشیر (نعناع را دم می‌کنند، خاکشیر و شکر و آبغوره را به چای دمکرده اضافه می‌کنند‌)، خوردن غذاهای سرد مزاج و... هر کدام از این خوراکی‌ها باعث می‌شود، صفرا فروکش کند و حملات سردردهای صفراوی به‌وجود نیاید. ‌البته داروهای بی‌شماری برای درمان این مشکل وجود دارد که باید همه آنها با تجویز پزشک طب سنتی مصرف شوند.

سردردهای سوداوی چطور سراغ‌تان می‌آید؟
سردردهای گیجگاهی با بی‌خوابی و فکر و خیال همراه هستند که به آنها سردردهای سوداوی می‌گویند که تولید سودا باعث به‌وجود آمدن‌شان می‌شود. وقتی کسی فکر و خیال می‌کند یا ناراحتی دارد و غصه زیاد می‌خورد یا نگران و مضطراب است سردردهای گیجگاهی سراغش می‌رود. سردرد‌های گیجگاهی جزء سردردهای انفجاری هستند و گاهی اوقات شخصی که دچار این مشکل می‌شود می‌گوید دور تا دور سرش درد می‌کند یا انگار سرش را لای گیره قرار داده‌اند.

علت اصلی این دردها علاوه بر سودا می‌تواند دلیل دیگری هم داشته باشد و آن‌هم منقبض شدن سر بر اثر سردی و خشکی است. بر اثر منقبض شدن عضلات سر، عروقی که از زیر پوست سر عبور می‌کنند، تنگ و فشرده می‌شوند و خون به مغز سر نمی‌رسد به‌همین دلیل کف سر این افراد یخ و شقیقه‌ها‌ی‌شان گود و فرو رفته است.

بادکش یا طب سوزنی را تجربه کنید
طب سوزنی در درمان سردردهای سوداوی موثر است اما می‌توان مانند سردردهای صفراوی از روش بادکش هم استفاده کرد، البته بادکش باید روی نواحی گردن و شانه انجام شود. هرچند بعضی افراد سعی می‌کنند با بستن دستمال به دور سر این درد را کاهش دهند که البته تاحدودی هم موثر است اما درمان موقتی است.

پرهیز غذایی داشته باشید!
غذاهایی مثل عدس، بادمجان، پنیر کهنه، ماهی ‌و به‌طور کلی غذاهایی که سرد مزاج هستند را بهتر است تا جایی که امکان دارد، افراد ‌سوداوی مصرف نکنند. غذاهای سرد باعث می‌شوند عضلات به‌خصوص در ناحیه سر منقبض شوند و حالت انقباضی باعث می‌شود سردرد میگرنی یا شقیقه گریبانگیرشان شود. در کنار پرهیز غذایی، استراحت، بادکش و حتی خون گرفتن و ماساژ می‌توانند در کاهش درد موثر باشند.

سردردهای بلغمی سراغ چه کسانی می‌رود؟
این دسته از سردردها جزء سردردهای سردمزاج هستند که معمولا ریشه‌های سردرد تا گردن هم کشیده می‌شود. افرادی که دچار این دست از سردردها می‌شوند معمولا حال خود را به این صورت توصیف می‌کنند؛ سرمان سنگین است و احساس می‌کنیم سرمان به تن‌مان سنگینی می‌کند. ‌تفاوت سردردهای سردمزاج با سردردهای گیجگاهی این است که این دردها بلغمی هستند. یکی دیگر از علائم سردردهای سرد مزاج، وجود کمی رطوبت و عرق در پس سر این افراد است.

چگونه درمانش کنید؟
هر وقت دچار این دسته از سردردهای سردمزاج یا بلغمی شدید از کمپرس‌های آب‌گرم استفاده کنید. حتی می‌توانید عرق نعناع را بجوشانید و عرق نعناع داغ را روی حوله بریزید و دور سر و گردن خود را با حوله ببندید. کمپرس عرق نعناع به‌همراه گرمی که دارد باعث می‌شود حرکات انقباضی پشت گردن شل شود. خوردن چای‌های گرم مزاج مثل زنجبیل، نعناع، دارچین و... می‌تواند در درمان این دسته از سردردها کمک‌کننده باشد.

این توصیه را جدی بگیرید
تمام موارد نام برده در درمان سردردهای بلغمی زمانی باید مورد استفاده قرار بگیرند که بیمار فشارخون نداشته باشد. البته خیلی از سردردهای پشت سر ناشی از مشکل فشارخون است. اگر دلیل این سردردها فشار خون ناشی از نمک باشد، نوشیدن آب کدوتنبل و پرتقال ‌می‌تواند نمک را از بدن بیرون کند. افرادی که فشارخون ناشی از نمک دارند اصولا صورت‌شان پف دارد و مدام احساس خستگی می‌کنند. توصیه می‌شود هر روز یک لیوان آب کدوتنبل یا پرتقال میل کنند.

چگونه سردردهای میگرنی را مهار کنید
قبل از شروع سردرد می‌توان یک تکه موم عسل موم‌دار را زیر زبان‌تان قرار دهید و بعد سرتان را روی میز بگذارید و 10 تا 15دقیقه آب دهن‌تان را قورت ندهید.

با این کار عسلی که با آب دهان غوطه‌ور و حل شده است از زیر زبان وارد جریان خون و سپس وارد مغز می‌شود و سلول‌های مغزی که نیاز زیادی به گلوکز دارد را اشباع شده و سیر می‌کند، برای همین فرمان شروع میگرن متوقف می‌شود. بدن به‌خصوص سلول‌های مغزی ما وقتی دچار کمبود قند می‌شوند هورمون‌هایی از خود ترشح می‌کنند که این هورمون‌ها جریان خون را به سمت سر افزایش می‌دهند.

برای همین سر پرخون می‌شود و فرد احساس می‌کند که هر لحظه ممکن است سرش منفجر شود. بعضی بیماران خیلی اوقات به‌دلیل اینکه سرشان پرخون می‌شود، مرکز استفراغ مغزشان هم تحریک می‌شود. برای همین شاید دیده باشید که بعضی‌ها با شروع سردردهای شدید حالت تهوع هم سراغ‌شان می‌آید که معمولا بعد از استفراغ درد سر بهبود پیدا می‌کند. فشاری که در بدن ایجاد شده بر اثر بالا آوردن کاهش پیدا می‌کند. عسل زیر زبانی در این مواقع بسیار تاثیرگذار است، اما لازم است که فرد در آرامش کامل این کار را انجام دهد.

نسخه خانگی برای میگرنی‌ها
اگر مشکل فشارخون ندارید، می‌توانید روی گل‌گاوزبان حساب باز کنید. گل‌گاو‌زبان را با لیمو عمانی و عسل دم کنید و اگر سردردهای میگرنی و شقیقه دارید یک لیوان از آن را بجوشانید. گیاهی دیگری که می‌توان در این زمینه نام برد اسطوخودوس است. می‌توانید هر یک از این گیاهان را به‌صورت جداگانه دم کنید و بنوشید یا می‌توانید از هر کدام ۵گرم بردارید و به‌همراه لیموعمانی و آب بجوشانید. البته گیاه سنبل‌الطیب هم می‌تواند نقش موثری داشته باشد اما بهتر است این دمکرده به‌صورت جداگانه میل شود، اگر سنبل‌الطیب را همراه با گل‌گاوزبان دم کنیم گاز سمی از خود ایجاد می‌کند که می‌تواند برای فرد مضر باشد.

علت سردردتان را نمی‌دانید!
بعضی دردهای سر ناشی از بیماری‌های دیگر است. به‌عنوان مثال بعضی اختلالات معده، رحم، کبد و... می‌توانند سردردهای مشارکتی ایجاد کنند، به‌همین دلیل افرادی که مشکل سینوزیت دارند، کبدشان چرب است، معده‌شان ترشحات اسیدی دارد یا حتی خانم‌هایی که خونریزی شدیدی دارند، باید این بیماری‌ها درمان شوند تا سردرد در این افراد ریشه‌کن شود.

سردردهای سینوزیتی کدامند؟
یکی از گیاهان درمانی سینوزیت، عناب است، به این صورت که عناب را می‌سوزانند و با لوله خودکار دود را به داخل بینی می‌کشند و ترشحات خارج می‌شوند. کشیدن دود تخم گشنیز هم می‌تواند همین مزیت را داشته باشد. به‌علاوه بخور انار هم می‌تواند در درمان سینوزیت و به‌دنبال آن سردردهای سینوزیتی موثر باشد. به این طریق که انار را به ۴قسمت تقسیم می‌کنند و در آب جوش می‌ریزند، بخاری که از آن در می‌آید، در درمان سینوزیت موثر است. البته لازم است که یک ساعت این بخور داده شود.

نکته!
توجه کنید تمام درمان‌ها و گیاهان معرفی شده زمانی باید استفاده شوند که پزشک طب سنتی نوع سردرد را به‌صورت دقیق تشخیص داده باشد. همچنین این درمان‌ها برای سردردهای سطحی است و سردردهای ریشه‌ای باید حتما علت اصلی‌اش شناخته شود چراکه هر یک از این درمان‌ها موقتی است و بعد از مدتی دوباره به‌دلیل عدم درمان مشکل اصلی سردرد سراغ بیمار می‌آید. همچنین اگر یک اشتباه کوچک در تشخیص بیماری داده شود ممکن است در درمان بیماری معکوس عمل کند؛ یعنی به جای تسکین، درد را بیشتر کند. پس حواس‌تان باشد که به هیچ عنوان خوددرمانی نکنید.