اسهال و استفراغ در کودکان، علت و راهکار

یکی از مشکلات شایع کودکان به خصوص در فصول گرم سال اسهال و استفراغ است. عامل بیشترین مرگ کودکان در جهان است. که این عارضه به علت از دست دادن آب و املاح بدن و مهمترین درمان آن جایگزینی آب از دست رفته است در شیرخواران به صورت مدفوع حجیم و آبکی و مکرر و خروج مدفوع از پوشک مشاهده می‌شود.

در ابتدا بیمار تمایل زیاد به نوشیدن آب دارد، دهان خشک است، بی‌قرار است و در ادامه زیرچشم‌ها گود می‌افتد و حجم ادرار کم می‌شود و ادامه این کم آبی می‌تواند به بی حالی، خواب آلودگی و عدم تمایل به خوردن ختم شود که عوارض جبران ناپذیری را به همراه دارد.

در صورتی که کودک استفراغ نداشته باشد و یا استفراغ قابل کنترل باشد، بهترین راه جایگزینی مایع از طریق خوراکی است و بهترین مایع جهت جایگزینی محلول ORS می‌باشد. بهتر است از نوشیدن آب خالص از زمان اسهال اجتناب شود. استفراغ را خوردن جرعه جرعه محلول ORS بسیار خنک می‌تواند کنترل کند و حجم زیاد مایعات ولرم استفراغ را تحریک می‌کند. کمی پس از استفراغ (۱۵ دقیقه محلول را با قاشق چای خوری جرعه‌جرعه هر ۵ دقیقه) به کودک خورانده و از نوشیدن مایعات زیاد ناگهانی خودداری شود.

برخلاف تصور عموم، اکثر موارد اسهال و استفراغ عاملش ویروس است و نیاز به آنتی‌بیوتیک ندارد و ادامه اسهال در صورتی که خون و بلغم داخلش نباشد دلیل بر عفونی بودن اسهال نیست. تغذیه کودک در این زمان بسیار مهم است آب میوه (علی‌الخصوص انواع صنعتی، نوشابه و مایعات شیرین، چایی و نبات‌ اسهال بیمار را تشدید می‌‌کند.

در این مدت از میوه‌جات و سبزیجات صرفا موز سبز توصیه شده است به علت استعداد کودکان در کاهش وزن در مدت بیماری توجه به دریافت انرژی مناسب بسیار مهم می‌باشد و می‌توان از برنج دم پخت (کته). ماست مرغ و گوشت آب پز، دوغ خانگی استفاده کرد جهت افزایش کالری می‌توان به میزان متوسط کره به غذا اضافه کرد. استفاده از ماست پروبیوتیک می‌تواند مدت و حجم اسهال را کاهش دهد. در صورت کنترل استفراغ شربت روی‌نیز می‌تواند مدت و علائم اسهال را کنترل کند. لازم به ذکر است در صورت استفراغ مداوم، عدم مصرف مایعات، حجم ادارا، تب بالا، بی‌حالی و خواب‌آلودگی در اسرع وقت به مرکز درمانی مراجعه شود و در صورت لزوم تحت نظر پزشک مایعات وریدی و یا آنتی‌بیوتیک جهت بیمار شروع شود.