بارداری با بیماری ام اس، بایدها و نبایدها

متاسفانه ام‌اس از آن نوع بیماری‌هایی است که معمولا خانم‌های جوان را درگیر می‌کند. بیشتر این خانم‌ها در سن باروری بوده و یکی از دغدغه‌های اصلی آنها امکان باردار شدن و سلامت نوزادشان است. البته وراثت در ابتلا به بیماری ام‌اس نقشی ندارد، ولی سابقه ابتلا به این بیماری در خویشاوندان درجه اول مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری ام‌اس را افزایش می‌دهد.

گرچه بر اساس مطالعات، شیوع بعضی از ژن‌های خاص در جوامعی که نرخ بالاتری از ابتلا به ام‌اس وجود دارد، بیشتر است و امکان دارد عوامل ژنتیک مشترک در بعضی خانواده‌ها که در آنها بیش از یک نفر مبتلا به ام‌اس وجود دارد، دیده شود. اما بعضی متخصصان معتقدند بیماری ام‌اس در افراد با استعداد ژنتیک پس از قرار گرفتن در معرض یک عامل زیست‌محیطی و از طریق فعال شدن سیستم ایمنی ایجاد می‌شود.

با وجود این، دکتر عبدالرضا‌ ناصر مقدسی، نورولوژیست درباره تاثیر این بیماری بر سلامت جنسی و باروری می‌گوید: گرچه ممکن است بیماران مبتلا به ام‌اس، دچار کاهش تمایل جنسی شوند، ولی این به معنای عدم وجود راه حل برای این مشکلات نیست. در واقع، بسیاری از این موارد می‌توانند براحتی درمان شوند. توصیه می‌شود بیماران حتما این مشکلات را با پزشکان‌شان در میان بگذارند؛ زیرا بسیاری از این اختلالات با درمان‌های دارویی یا روانشناختی قابل درمان هستند. از لحاظ باروری نیز باید گفت این بیماران هیچ‌گونه مشکلی برای باردار‌شدن ندارند. هر گونه تصمیم برای بارداری باید با مشورت پزشک معالج صورت گیرد.

دکتر فرزاد اشرافی، متخصص مغز و اعصاب نیز در این باره می‌گوید: ممکن است این بیماری موجب ایجاد بعضی مشکلات جنسی شود. با وجود این، خبر خوب این است که در صد زیادی از این اختلالات با داروها و مداخلات پزشکی قابل درمان هستند. بعلاوه تا کنون هیچ‌گونه ارتباطی بین ابتلا به ام‌اس و اختلالات باروری مشاهده نشده است.

تولد فرزندان سالم از مادر بیمار

به گفته دکتر مقدسی،گرچه این بیماری جنبه‌های ژنتیک دارد و مواردی دیده می‌شود که یکی از والدین و یکی از فرزندان دچار این بیماری شده‌اند، اما میزان وقوع این موضوع بسیار کم بوده و توصیه می‌شود والدین هیچ‌گاه ذهن خود را با این احتمالات کم مغشوش و مکدر نکنند.

دکتر اشرافی نیز معتقد است: تا‌کنون هیچ شواهدی از افزایش سقط، مرده‌زایی و ناهنجاری‌های جنینی در بیماران مبتلا به ام‌اس دیده نشده است. براساس بعضی مطالعات ممکن است ابتلای مادر به ام‌اس با وزن کم نوزاد هنگام تولد ارتباط داشته باشد. به طور کلی بارداری هیچ‌گونه تاثیری در پیشرفت بیماری ام‌اس در دراز مدت نخواهد داشت. بر اساس مطالعات اخیر در دوران بارداری تعداد حملات این بیماری بویژه در سه ماهه سوم کاهش می‌یابد.

مشکل اصلی بعد از بارداری است

از سوی دیگر، گفتنی است گرچه گزارش‌هایی از تولد پیش از موعد یا کاهش وزن نوزاد گزارش شده، ولی بیماری ام‌اس سبب هیچ‌گونه اختلالی در جنین نمی‌شود.

دکتر مقدسی با بیان مطلب فوق می‌افزاید: قبل از اقدام به بارداری باید با پزشک معالج مشورت شود. در طول بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و تغییر در سیستم ایمنی بدن معمولا مشکلی متوجه مادر نخواهد شد و بارداری عملا همانند یک نوع دارو برای این بیماران عمل می‌کند. مشکل اصلی با این بیماران در بعد از بارداری است.

بعد از بارداری ۳۳ درصد بیماران،ریسک حمله دارند که این موضوع بخصوص در بیمارانی که یک‌سال قبل از بارداری حمله داشته‌اند یا در ام‌آر‌آی آنها فعالیت دیده می‌شود، بیشتر است. پس باید ریسک این که یک بیمار بعد از زایمان دچار حمله می‌شود توسط پزشک معالج بررسی و ارزیابی شود. تمام تلاش ما این است برای مادر مخاطره‌ای پیش نیاید. قبل از بارداری همواره توصیه می‌شود داروها را قطع کنیم.

قطع مصرف دارو حین بارداری

بیماران مبتلا به ام‌اس داروهای مختلفی مصرف می‌کنند. تنها دارویی که برای استفاده در حین بارداری مجاز شمرده شده داروی گلاتیرامر استات است.

دکتر مقدسی با بیان این مطلب می‌افزاید: ولی این به آن معنا نیست که همه بیماران می‌توانند از این دارو در حین بارداری استفاده کنند. حتی این دارو نیز قبل از بارداری قطع می‌شود و فقط در شرایط خاصی است که مصرف این دارو در حین بارداری ادامه می‌یابد.

دکتر اشرافی نیز تاکید می‌کند: بعضی ازداروهایی که در درمان بیماری ام‌اس به کار می‌روند ممکن است در دوران بارداری پرخطر باشند. بنابراین لازم است دو تا سه ماه قبل از اقدام به بارداری با داروهای دیگر جایگزین شوند. از این رو لازم است تمام مادران قبل از اقدام به بارداری حتما با پزشک خود مشورت کنند.

طی بارداری ورزش کنید

به گفته دکتر اشرافی، با توجه به اهمیت و نقش رژیم غذایی مادر، این موضوع به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. بر‌اساس این مطالعات رژیم غذایی غنی از امگا ۳، ویتامین D و مصرف مکمل اسید فولیک توصیه می‌شود. لازم است همه بیماران باردار در مورد نحوه مصرف مکمل‌های غذایی حتما با پزشک خود مشورت و از مصرف خودسرانه داروها در حین بارداری پرهیز کنند.

دکتر مقدسی با تاکید بر این که یکی از توصیه‌های مهمی که متاسفانه از سوی بیماران جدی گرفته نمی‌شود ورزش است، می‌گوید: اکیدا توصیه به ورزش می‌‌شود. زیرا ورزش می‌تواند سبب بهبود شرایط فیزیکی و جسمی بیماران شود. به خانم‌های باردار نیز توصیه می‌شود ورزش خود را در حین بارداری قطع نکنند.وی تاکید می‌کند: از لحاظ نحوه زایمان فرقی بین مبتلایان به ام‌اس و افراد سالم وجود ندارد و این بیماران می‌توانند به هر دو روش طبیعی یا سزارین زایمان کنند و تشخیص این که کدام روش ارجحیت دارد با متخصص زنان و زایمان است.

شیردهی؛ فقط شش ماه تا یک‌سال

در مورد شیردهی در بعد از زایمان تشخیص این که چه بیماری اجازه شیردهی دارد با پزشک معالج است‌. بعد از زایمان بهتر است یک ام‌آر‌آی انجام شود. در صورتی که فعالیتی در ام‌آر‌آی دیده شود یا بیمار حمله‌ای داشته باشد توصیه به قطع شیردهی و شروع دارو می‌شود. در غیر این صورت به بیمار اجازه شیردهی داده می‌شود، ولی اکنون تمایل متخصصان بر این است که به‌طور کلی مدت این شیردهی کوتاه و بین شش ماه تا یک سال باشد.

دکتر اشرافی با تاکید بر این که تغذیه با شیر مادر مزایای بلند‌مدت زیادی برای سلامت نوزاد داشته و ممکن است در برخی زنان مبتلا به ام‌اس خطر عود بیماری را پس از بارداری کاهش دهد، می‌گوید: بعضی از داروها می‌توانند در شیر ترشح شوند و برای نوزاد مضر باشند. از این رو لازم است تمام بیماران با پزشک خود در این مورد مشورت کنند و در صورت عدم امکان قطع دارو، می‌توان با ذخیره سازی شیر مادر قبل از شروع دوره درمان تغذیه نوزاد را تامین کرد.