استرس های دوران بارداری، چگونه کاهش دهیم؟
هر کسی که یک بار بچه‌دار شده باشد، استرس‌های دوران بارداری را تجربه کرده است. شاید با تعدد دفعات بارداری این استرس کاهش یابد.
نازنین اولین بارداری خود را تجربه می‌کند. روز‌ها پای اینترنت می‌نشیند و همه حرف و حدیث‌هایی را که در مورد بچه‌دار شدن و علائم خودش شنیده است، جمع می‌کند. به سایت‌ها و تالارهای گفت‌وگو سر می‌زند و از هرکس که می‌شناسد در مورد بارداری و ریزه‌کاری‌هایش سوال می‌کند. حالا ۳ کتاب در مورد بارداری و جنین خوانده است اما هنوز استرس دارد. استرس زیاد‌تر هم برابر است با حال بد‌تر و تهوع بیشتر.
تصویر هندوانه‌ای سر‌بسته به نام بارداری
نازنین دیگر دارد از این وضع کلافه می‌شود، اما استرس و دلشوره یک لحظه او را رها نمی‌کند.دائم از خودش سوال می‌کند: من وقتی نمی‌دانستم حامله‌ام استامینوفن خورده‌ام و مو‌هایم را رنگ کرده‌ام. شاید کارهای دیگری هم کرده باشم که مضر بوده است و یادم نمی‌آید. اگر کودکم صدمه دیده باشد چه؟ اگر دکتر نفهمد بچه مشکل دارد و به موقع اقدام نکنیم چه؟ اصلا مشکلات جنین، درمانی دارد؟ اگر فرزندم را از دست بدهم چه؟ این استرس‌ها حتی در خواب هم ر‌هایش نمی‌کند.مادرش می‌گوید: باید می‌گفتند حاملگی مثل یک هندوانه سر بسته است، نه ازدواج. در ازدواج تو مختصری در مورد طرف مقابلت می‌دانی، اما در بارداری تا بچه به دنیا نیاید، مطمئن نمی‌شوی که بچه سالم است و بدون مشکل به دنیا آمده است و تا قبل از آن، این نگرانی‌ها طبیعی است، اما باید سعی کنیم آن را کنترل کنیم.
هر کسی که یک‌بار بچه‌دار شده باشد، استرس‌های دوران بارداری را تجربه کرده است. شاید با تعدد دفعات بارداری این استرس کاهش یابد، اما همیشه نگرانی از سلامت فرزند و توانایی‌های شخصی، مادران باردار را نگران می‌کند.برخی بارداری و زایمان را یکی از بحران‌های سه‌گانه در زندگی زنان می‌دانند و معتقدند که حداقل به اندازه ۲ بحران دیگر یعنی بلوغ و یائسگی اهمیت دارد.نسترن فقیهی، روان‌شناس معتقد است وضعیت جسمی مادر در کنار تغییرات هورمونی و نگرانی‌های ناشی از پدیده‌های ناشناخته دوران بارداری این دوران را به پراسترس‌ترین دوران زندگی زنان بدل می‌کند.
گرچه در برخی بیمارستان‌ها بی‌حسی موضعی هنگام زایمان طبیعی صورت می‌گیرد که آن را به تجربه‌ای شیرین و بدون درد بدل می‌کند، اما خیلی از مادران اطلاع درستی از این شیوه ندارند و خیلی از بیمارستان‌ها نیز از این شیوه‌ها استفاده نمی‌کنند.وی ادامه می‌دهد: گاهی در بارداری‌های ناخواسته مادران غافلگیر می‌شوند و استرس ناشی از شرایط پیش‌بینی نشده شغلی، اقتصادی و حتی پذیرش نقش مادری بر استرس آنان اضافه می‌شود. زنان معمولا در بارداری اول بیش از بارداری‌های دیگر این استرس‌ها را تجربه می‌کنند.
وی ترس از زایمان خصوصا زایمان طبیعی را یکی دیگر از استرس‌هایی می‌داند که مادران جوان با آن درگیر هستند.فقیهی می‌افزاید: سخنانی درباره زایمان‌های سخت طبیعی و عوارض آن که در میان محافل زنانه رد و بدل می‌شود و شایعاتی در مورد افتادگی مثانه و رحم و بریدگی‌های عمیق هنگام وضع حمل در حالی که مادر بهوش است، بر این ترس دامن می‌زند. گرچه در برخی بیمارستان‌ها بی‌حسی موضعی هنگام زایمان طبیعی صورت می‌گیرد که آن را به تجربه‌ای شیرین و بدون درد بدل می‌کند، اما خیلی از مادران اطلاع درستی از این شیوه ندارند و خیلی از بیمارستان‌ها نیز از این شیوه‌ها استفاده نمی‌کنند.
جهش‌های ژنتیک، سقط جنین و بیماری‌های ارثی یکی دیگر از عوامل ترس مادران باردار است. هرچه زن باردار حمایت خانوادگی و اقتصادی کمتری را شاهد باشد و احساس امنیت کمتری را تجربه کند وانگیزه بچه‌دار شدن ضعیف‌تر باشد، برای غلبه بر ترس قدرت کمتری دارد.
گسترش کلاس‌های بارداری در سطح جامعه و آموزش مادران باردار برای غلبه بر استرس می‌تواند به بهبود وضعیت روانی مادران باردار کمک کند.داشتن شبکه‌ای از حامیان خانوادگی و دوستان، شرکت همسر خانم باردار در کلاس‌ها و جلسات مشاوره قبل از بارداری و استفاده از راهنمایی‌های مشاوران خانواده برای غلبه بر استرس‌ها، بارداری توام با آرامشی را برای مادران جوان ایجاد می‌کند.
شما همچنین می‌توانید از تکنیک‌های آرام‌سازی دعا، گوش دادن به قرآن و ذکر‌های گوناگون که به آرامش کمک می‌کنند، استفاده کنید. سپردن جنین کوچک به دست‌های توانگری که او را آفریده است و اکنون دارد در وجود شما به او شکل می‌دهد، شما را آرام خواهد کرد. در کنار وظایف تغذیه‌ای و نرمش‌های مورد نیاز دوران بارداری از مشورت پزشک خود نیز بهره‌مند شوید.نگرانی و تشویش شما تنها چیزی است که وضع را بد‌تر می‌کند و کودک شما به آن هیچ نیازی ندارد. اگر کودکی سالم می‌خواهید آرام باشید، زیرا افسردگی در حین بارداری بر رشد فرزندان تاثیر منفی دارد. افسردگی مادران در حین بارداری احتمال بروز مشکلات ادراکی و رفتاری را در فرزندان بیش‌از ۳۰ درصد افزایش می‌دهد.
تحقیقات نشان می‌دهد سطح بالای استرس‌های روانی ـ اجتماعی در طول دوران بارداری خطر زایمان زودرس و در نتیجه تولد نوزاد با وزن کمتر از میزان طبیعی را افزایش می‌دهد.مطالعات نشان می‌دهد میزان خطر زایمان زودرس در مادران تحت استرس ۱/۵ تا ۲ برابر بیشتر است. در مطالعه‌ای که روی ۲ هزار و ۸۲۸ مادر انجام گرفت معلوم شد احساس ناراحتی در مورد باردار شدن (ناشاد بودن از بارداری) و انکار حاملگی در طول بارداری توسط مادر (با جملاتی نظیر: مطمئن نبودم که بارداری را می‌خواهم، نمی‌خواستم مردم بدانند که من باردار هستم، نمی‌دانستم که حامله شدم، نمی‌خواستم به باردار بودنم فکر کنم) روی وزن هنگام تولد نوزاد اثر منفی دارد.
درواقع مادرانی که نوزادان آن‌ها وزن بسیار پایین داشتند (کمتر از ۱۵۰۰ گرم) بیشتر نارضایتی و ناراحتی از بارداریشان را داشته‌اند.تاخیر در رشد داخل رحمی جنین از دیگر مشکلاتی است که استرس مادر باردار به وجود می‌آورد.استرس‌های دوره بارداری علاوه بر ایجاد عوارض در دوران بارداری و زایمان روی فرآیند رشد و تکامل ذهنی ـ روانی اثر سوء دارد و موجب اختلالات رفتاری در دوران کودکی می‌شود. قرارگیری در معرض استرس بویژه در اوایل بارداری، بر رشد و تکامل مغز جنین اثر نامطلوبی گذاشته و موجب ضعف در توانایی‌های زبانی (کلامی) و هوش عمومی می‌شود. بعضی از مطالعات این اثرات را درازمدت و ماندگار توصیف کردند، ولی بررسی‌های بیشتری برای اثبات این موضوع لازم است.افزایش فشار خون حاملگی، زجر جنینی، مشکلات سلامتی در سال اول زندگی شیرخوار، مشکلات و اختلال‌های رفتاری و هیجانی در ۴ سالگی از دیگر عوارض داشتن استرس شدید در طول دوران بارداری است.
تصویر هندوانه‌ای سر‌بسته به نام بارداری
نازنین دیگر دارد از این وضع کلافه می‌شود، اما استرس و دلشوره یک لحظه او را رها نمی‌کند.دائم از خودش سوال می‌کند: من وقتی نمی‌دانستم حامله‌ام استامینوفن خورده‌ام و مو‌هایم را رنگ کرده‌ام. شاید کارهای دیگری هم کرده باشم که مضر بوده است و یادم نمی‌آید. اگر کودکم صدمه دیده باشد چه؟ اگر دکتر نفهمد بچه مشکل دارد و به موقع اقدام نکنیم چه؟ اصلا مشکلات جنین، درمانی دارد؟ اگر فرزندم را از دست بدهم چه؟ این استرس‌ها حتی در خواب هم ر‌هایش نمی‌کند.مادرش می‌گوید: باید می‌گفتند حاملگی مثل یک هندوانه سر بسته است، نه ازدواج. در ازدواج تو مختصری در مورد طرف مقابلت می‌دانی، اما در بارداری تا بچه به دنیا نیاید، مطمئن نمی‌شوی که بچه سالم است و بدون مشکل به دنیا آمده است و تا قبل از آن، این نگرانی‌ها طبیعی است، اما باید سعی کنیم آن را کنترل کنیم.
هر کسی که یک‌بار بچه‌دار شده باشد، استرس‌های دوران بارداری را تجربه کرده است. شاید با تعدد دفعات بارداری این استرس کاهش یابد، اما همیشه نگرانی از سلامت فرزند و توانایی‌های شخصی، مادران باردار را نگران می‌کند.برخی بارداری و زایمان را یکی از بحران‌های سه‌گانه در زندگی زنان می‌دانند و معتقدند که حداقل به اندازه ۲ بحران دیگر یعنی بلوغ و یائسگی اهمیت دارد.نسترن فقیهی، روان‌شناس معتقد است وضعیت جسمی مادر در کنار تغییرات هورمونی و نگرانی‌های ناشی از پدیده‌های ناشناخته دوران بارداری این دوران را به پراسترس‌ترین دوران زندگی زنان بدل می‌کند.
گرچه در برخی بیمارستان‌ها بی‌حسی موضعی هنگام زایمان طبیعی صورت می‌گیرد که آن را به تجربه‌ای شیرین و بدون درد بدل می‌کند، اما خیلی از مادران اطلاع درستی از این شیوه ندارند و خیلی از بیمارستان‌ها نیز از این شیوه‌ها استفاده نمی‌کنند.وی ادامه می‌دهد: گاهی در بارداری‌های ناخواسته مادران غافلگیر می‌شوند و استرس ناشی از شرایط پیش‌بینی نشده شغلی، اقتصادی و حتی پذیرش نقش مادری بر استرس آنان اضافه می‌شود. زنان معمولا در بارداری اول بیش از بارداری‌های دیگر این استرس‌ها را تجربه می‌کنند.
وی ترس از زایمان خصوصا زایمان طبیعی را یکی دیگر از استرس‌هایی می‌داند که مادران جوان با آن درگیر هستند.فقیهی می‌افزاید: سخنانی درباره زایمان‌های سخت طبیعی و عوارض آن که در میان محافل زنانه رد و بدل می‌شود و شایعاتی در مورد افتادگی مثانه و رحم و بریدگی‌های عمیق هنگام وضع حمل در حالی که مادر بهوش است، بر این ترس دامن می‌زند. گرچه در برخی بیمارستان‌ها بی‌حسی موضعی هنگام زایمان طبیعی صورت می‌گیرد که آن را به تجربه‌ای شیرین و بدون درد بدل می‌کند، اما خیلی از مادران اطلاع درستی از این شیوه ندارند و خیلی از بیمارستان‌ها نیز از این شیوه‌ها استفاده نمی‌کنند.
جهش‌های ژنتیک، سقط جنین و بیماری‌های ارثی یکی دیگر از عوامل ترس مادران باردار است. هرچه زن باردار حمایت خانوادگی و اقتصادی کمتری را شاهد باشد و احساس امنیت کمتری را تجربه کند وانگیزه بچه‌دار شدن ضعیف‌تر باشد، برای غلبه بر ترس قدرت کمتری دارد.
گسترش کلاس‌های بارداری در سطح جامعه و آموزش مادران باردار برای غلبه بر استرس می‌تواند به بهبود وضعیت روانی مادران باردار کمک کند.داشتن شبکه‌ای از حامیان خانوادگی و دوستان، شرکت همسر خانم باردار در کلاس‌ها و جلسات مشاوره قبل از بارداری و استفاده از راهنمایی‌های مشاوران خانواده برای غلبه بر استرس‌ها، بارداری توام با آرامشی را برای مادران جوان ایجاد می‌کند.
شما همچنین می‌توانید از تکنیک‌های آرام‌سازی دعا، گوش دادن به قرآن و ذکر‌های گوناگون که به آرامش کمک می‌کنند، استفاده کنید. سپردن جنین کوچک به دست‌های توانگری که او را آفریده است و اکنون دارد در وجود شما به او شکل می‌دهد، شما را آرام خواهد کرد. در کنار وظایف تغذیه‌ای و نرمش‌های مورد نیاز دوران بارداری از مشورت پزشک خود نیز بهره‌مند شوید.نگرانی و تشویش شما تنها چیزی است که وضع را بد‌تر می‌کند و کودک شما به آن هیچ نیازی ندارد. اگر کودکی سالم می‌خواهید آرام باشید، زیرا افسردگی در حین بارداری بر رشد فرزندان تاثیر منفی دارد. افسردگی مادران در حین بارداری احتمال بروز مشکلات ادراکی و رفتاری را در فرزندان بیش‌از ۳۰ درصد افزایش می‌دهد.
تحقیقات نشان می‌دهد سطح بالای استرس‌های روانی ـ اجتماعی در طول دوران بارداری خطر زایمان زودرس و در نتیجه تولد نوزاد با وزن کمتر از میزان طبیعی را افزایش می‌دهد.مطالعات نشان می‌دهد میزان خطر زایمان زودرس در مادران تحت استرس ۱/۵ تا ۲ برابر بیشتر است. در مطالعه‌ای که روی ۲ هزار و ۸۲۸ مادر انجام گرفت معلوم شد احساس ناراحتی در مورد باردار شدن (ناشاد بودن از بارداری) و انکار حاملگی در طول بارداری توسط مادر (با جملاتی نظیر: مطمئن نبودم که بارداری را می‌خواهم، نمی‌خواستم مردم بدانند که من باردار هستم، نمی‌دانستم که حامله شدم، نمی‌خواستم به باردار بودنم فکر کنم) روی وزن هنگام تولد نوزاد اثر منفی دارد.
درواقع مادرانی که نوزادان آن‌ها وزن بسیار پایین داشتند (کمتر از ۱۵۰۰ گرم) بیشتر نارضایتی و ناراحتی از بارداریشان را داشته‌اند.تاخیر در رشد داخل رحمی جنین از دیگر مشکلاتی است که استرس مادر باردار به وجود می‌آورد.استرس‌های دوره بارداری علاوه بر ایجاد عوارض در دوران بارداری و زایمان روی فرآیند رشد و تکامل ذهنی ـ روانی اثر سوء دارد و موجب اختلالات رفتاری در دوران کودکی می‌شود. قرارگیری در معرض استرس بویژه در اوایل بارداری، بر رشد و تکامل مغز جنین اثر نامطلوبی گذاشته و موجب ضعف در توانایی‌های زبانی (کلامی) و هوش عمومی می‌شود. بعضی از مطالعات این اثرات را درازمدت و ماندگار توصیف کردند، ولی بررسی‌های بیشتری برای اثبات این موضوع لازم است.افزایش فشار خون حاملگی، زجر جنینی، مشکلات سلامتی در سال اول زندگی شیرخوار، مشکلات و اختلال‌های رفتاری و هیجانی در ۴ سالگی از دیگر عوارض داشتن استرس شدید در طول دوران بارداری است.
منبع:
جام جم
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼