دلیل لرزش نوزاد چیست؟

سندرم نوزاد لرزان نوعی بیماری جدی و حاد است که با لرزش بسیار شدید نوزاد و یا کودک خردسال همراه است.

SBS (سندرم نوزاد لرزان)

برای یک نوزاد کوچک، فقط یک تا دو تکان شدید کافی است تا به او آسیب وارد کند چرا که سر نوزادان نسبتاً بزرگ، سنگین است و گردن آنها عضلات ضعیفی دارد. وقتی که دچار لرزش می‌شوند، مغز داخل جمجمه به شدت به عقب و جلو تکان می‌خورد و در اطراف آن خونریزی می‌شود و به مغز نیز آسیب می‌رسد. حتی برخی از نوزادان و کودکان در این شرایط دچار قطع تنفس نیز می‌شوند و همین مسأله نیز به مغز آنها آسیب بیشتری وارد می‌کند. این لرزش می‌تواند باعث خونریزی پشت چشم نیز شود. شکستگی دنده و استخوان‌ها در حین لرزیدن نیز از سایر احتمالات ناشی از این سندرم خطرناک است.

چگونه می‌توان از SBS جلوگیری کرد؟
معمولاً این وضعیت به هنگام آرام کردن نوزاد توسط پدر و مادرها ایجاد می‌شود. همیشه به خاطر داشته باشید که: گریه کردن نوزادان یک امر کاملاً طبیعی است چرا که از این راه با شما ارتباط برقرار می‌کنند. بهتر است برای آرام کردن نوزادتان کمی او را راه ببرید. هیچگاه و هرگز او را تکان ندهید. هیچگاه نوزاد خود را با کسی که کنترلش را از دست داده است تنها نگذارید. این مطلب را به همه اطرافیان خود بدهید تا مطالعه کنند و از این مسأله آگاه شوند. اگر متوجه آسیب‌دیدگی نوزادتان شدید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

سندرم SBS چگونه رخ می‌دهد؟
SBS معمولاً در اثر تکان دادن بسیار شدید یکی از والدین نوزاد یا یکی از اطرافیانش رخ می‌دهد. برخی از والدین می‌گویند اینکار را فقط برای متوقف کردن گریه کودک‌شان انجام می‌دهند. بله لرزش شدید سر و بدن نیز می‌تواند گریه نوزاد را متوقف کند چرا باعث آسیب‌دیدگی سر می‌شود.

عواقب لرزش نوزاد چیست؟

لرزش‌های شدید نوزاد باعث بد حالی او می‌شود. حالت تهوع و استفراغ، تحریک‌پذیری و کج خلقی، حمله صرع، خواب آلودگی و حتی کما از عواقب این لرزش است. شدت این علائم و موارد در کودکان مختلف، فرق دارد. برخی از آنها با عوارض بسیار شدید مواجه می‌شوند و برخی با عوارض معمولی. اما به هر حال والدین نوزاد تشخیص می‌دهند که او در حالت معمولی و همیشگی نیست و بعد از لرزش وضعیت و حالت او کاملاً تغییر کرده است. ممکن است فرزندشان بهانه‌گیر شود، غذا نخورد و یا اینکه مدام استفراغ کند.

اثرات طولانی مدت لرزش‌های شدید در نوزادان عبارتند از:

آسیب‌دیدگی دائمی مغز رعشه و سکته ناقص کوری (نابینائی) کر شدن (ناشنوایی) صرع شکستگی استخوان‌ها تأخیر در رشد طبیعی و مرگ. حدود ۱۵-۳۵ درصد از نوزادان که تجربه این لرزش‌ها را داشته‌اند، جان خود را از دست می‌دهند و ۵۰ درصد از نجات یافتگان دچار آسیب‌دیدگی‌های همیشگی مغز و چشم می‌شوند.

اگر فکر می‌کنید که نوزادتان لرزیده است، چه کار باید کنید؟
سریع او را به نزدیک‌ترین بیمارستان برسانید. بدون معالجه و درمان فوری، وضعیت او شدیدتر خواهد شد. درمان سریع و به‌موقع جان نوزاد شما را نجات می‌دهد و از مشکلات بسیار جدی جلوگیری می‌کند. اگر نوزادتان به نظر آرام می‌رسد ولی استفراغ می‌کند و برخی علائم دیگر را دارد، و شما مشکوک به لرزش او هستید، باز هم احتیاط را رعایت کنید و به پزشک مراجعه کنید.

اگر فکر می‌کنید که در اثر تکان به نوزادتان آسیب رسانده‌اید، چه کار باید کنید؟
دستپاچه نشوید و خیلی زود از خانواده و یا دوستان‌تان کمک بگیرید. اگر نوزاد شما کمتر از ۶ هفته است، یک لحظه هم وقت را تلف نکنید. این نکات را به خاطر بسپارید: هرگز تکان دادن نوزاد را به‌عنوان روشی برای آرام کردن او انتخاب نکنید. این مسأله را به تمام نزدیکان‌تان که ممکن است مدتی مسئولیت مراقبت از نوزاد شما را بر عهده گیرند نیز بگویید. هرگز نوزاد خود را با کسی که مشکل جدی عصبی دارد و دچار خشم مفرط می‌شود تنها نگذارید.
گریه کردن نوزاد معمولاً یک رفتار طبیعی است. این روش یکی از روش‌های ارتباط برقرار کردن است.

اگر نوزادتان به جیغ کشیدن ادامه داد، چه کار کنید؟

وقتی که نوزاد شما بی‌وقفه گریه می‌کند و جیغ می‌کشد (در اصطلاح جیغ بنفش می‌کشد)، آرام کردن او کار دشواری می‌شود. این مسأله بیشتر در نوزادان ۲‌هفته‌‌ای شروع شده و در نوزادان ۸ هفته‌ای به اوج می‌رسد و بعد از آن کم می‌شود. این گریه‌ها و جیغ‌ها می‌توانند بدون هیچ علتی به وجود آیند و از بین بروند. نوزادان بعد از ظهرها بیشتر گریه می‌کنند و ممکن است گریه کردن‌های آنها تا چند ساعت ادامه داشته باشد. پدر و مادرها وقتی که نوزادشان بدون وقفه گریه می‌کند دچار عذاب وجدان می‌شوند و اگر نتوانند او را آرام کنند، خشمگین می‌شوند.

زمانی که نوزاد جیغ بنفش می‌کشد، در صورتی‌که هیچ بیماری نداشته باشد، باید سعی کنیم ابتدا خونسردی خود را حفظ کنیم چرا که ممکن است گریه بی‌دلیل نوزاد شما در صورت خشم و عصبانیت شما بیشتر ادامه یابد. اما به هر حال این دوره تمام می‌شود و زیاد طول نمی‌کشد. در چنین مواقعی: سعی کنید به نوزادتان شیر بدهید، اگر علاقه‌ای نشان نداد یعنی اینکه اصلاً گرسنه نیست.

پوشک او را عوض کنید. مطمئن شوید که نوزادتان گرما زده و یا سرمازده نشده است. او را نوازش کنید. با اینکار احتمالاً احساس راحتی می‌کند و آرامش می‌گیرد. از پوشاندن لباس‌های تنگ و چسبان به او خودداری کنید. اگر نوزادتان خسته است مثلاً چشم‌هایش را می‌مالد بدخلقی می‌کند؛ سعی کنید در محیطی آرام و مطمئن او را بخوابانید.

اگر با هیچ یک از این کارها، نوزادتان آرام نشد و دوباره به گریه کردن ادامه داد، این نکات را اجرا کنید: او را در یک پتوی بسیار نرم بپیچید و صورتش را خیلی آرام و با ملایم بشوئید. کودکان عاشق احساس امنیت و آسودگی هستند. یا برایش آواز بخوانید و یا اینکه به آرامی با او حرف بزنید. پخش یک موسیقی آرام بخش نیز فکر خوبی است. نوزادان صداهای نرم و ملایم را دوست دارند.

می‌توانید او را در صندلی‌اش نشانده و با ماشین دوری بزنید تا نوزادتان آرام شود. می‌توانید از دوستان نزدیک و خانواده‌تان کمک بگیرید تا مدتی نیز آنها از فرزندتان مراقبت کنند و شما استراحتی کنید و نیرویی بگیرید. می‌توانید برای چند لحظه کوتاه نوزادتان را در یک جای امن و مطمئن بگذارید و اتاق را ترک کنید کمی آرام‌تر شوید و دوباره پیش او باز گردید. این گریه‌های بی‌دلیل هیچ آسیبی به او نمی‌رساند پس نباید استرس بگیرید و نگران شوید. به هیچ وجه نوزاد خود را تکان ندهید.