درد پهلو در بارداری، نشانه چیست؟

سوال مخاطب نی نی بان: من ۱ ماه باردارم. زیر شکمم می گیره و بعد سریع خوب می شه به پهلو می خوابم می گیره. دلیلش چیه؟ آیا نگران کنندست؟


پاسخ دکتر مرجان قاجار، جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی:
دوست عزیز در ماه اول به آن صورت انقباض نداریم، اگر منظور شما دردهایی شبیه پریود است بر حسب سونو که انجام داده اید زیر نظر متخصص می توانید از آمپول و شیاف استفاده کنید تا از سقط جلوگیری شود. اگر احساس سنگینی و درد زیر شکم دارید گاهی طبیعی است به دلیل بزرگ شدن رحم و گاهی به دلیل عفونت ادراری است، تحت نظر متخصص باشید.

مهم ترین مطالب در این‌باره:

بدن خانمها به چرخه طبیعی و ماهانه قاعدگی و متوسط هورمونها عادت دارد. در زمان بارداری هورمونهای استروژن و پروژسترون در بدن جریان پیدا میکنند و افزایش وزن و بزرگ شدن شکم متعاقب آن اتفاق می اقتد که این تغییرات میتوانند درد را هم به همراه داشته باشد که برای خانم باردار گیج کننده و ترسناک است.

دلیل درد پهلوی چپ در بارداری چیست؟
درد ناحیه شکمی در دوران بارداری، درد شایعی است زیرا رحم رشد می‌کند و می‌تواند باعث ناراحتی شود. اما موقعیت‌هایی وجود دارد که درد شکمی می‌تواند تبدیل به یک وضعیت جدی شود. اگر درد با علائم دیگر مانند تب، لکه بینی یا خونریزی، تهوع، استفراغ یا هر نوع ناراحتی هنگام ادرار همراه باشد بهتر است هرچه زودتر با پزشک تماس بگیرید. این بسیار مهم است که از اتفاق‌های غیرمعمول در طول بارداری آگاهی داشته باشید. درد در سمت چپ شکم در دوران بارداری می‌تواند به علت بسیاری از بیماری‌ها باشد. بنابراین بهتر است این مطلب را تا انتها بخوانید.

دلایل شایع درد سمت چپ در بارداری
۱. گرفتگی عضلات
گرفتگی عضلات می‌تواند علت شایع درد در سمت چپ در مدت کوتاهی بعد از تخمک گذاری باشد. تقریبا از هفته هفتم بارداری این نوع درد باید فقط یک یا دو روز طول بکشد و شما ممکن است در این مدت دچار لکه بینی یا خونریزی شوید. زمانی که موعد دوره قاعدگی‌تان می‌رسد و دچار خونریزی نمی‌شوید باید فقط چند روز صبر کنید و بعد تست حاملگی بدهید تا ببینید باردارید یا خیر.
۲. نفخ شکم
یک علت شایع درد سمت چپ در دوران بارداری گاز و نفخ است. در دوران بارداری هورمون‌هایی وجود دارند که فرایند هضم را مهار می‌کنند و بنابراین می‌توانند باعث ایجاد گاز یا نفخ شکم شوند. در طول بارداری رحم رشد می‌کند که به نوبه خود باعث افزایش فشار روی معده و روده شما می‌شود که در طول این مدت هم نفخ بیشتر می‌شود.
۳. یبوست
در طول بارداری یکی از علل دیگر درد سمت چپ می‌تواند به یبوست مربوط باشد. ویتامین‌ها و مکمل‌های آهن می‌تواند باعث یبوست این دوره شود. فشار روی روده به دلیل رشد رحم و همچنین هورمون‌هایی که در دوران بارداری ترشح می‌شوند می‌تواند در طول این مدت باعث یبوست شود. هورمون‌هایی که در دوران بارداری ترشح می‌شوند سیستم هضم را کند می‌کند و همین به نوبه خود موجب بروز یبوست می‌شود.
۴. درد لیگامان گرد
در طول سه ماهه دوم بارداری یکی از شایعترین شکایت‌ها درد لیگامان گرد است که می‌تواند سمت چپ را تحت تاثیر قرار دهد. لیگامان گرد یکی از چند لیگامانی است که رحم را در طول دوران بارداری احاطه و حمایت می‌کند. این لیگامان به جلوی رحم متصل است و تا ناحیه کشاله ران ادامه دارد. لیگامان گرد انقباض و انبساط آرامی دارد اما چون رحم در طول بارداری رشد می‌کند اجازه می‌دهد این لیگامان با هر حرکت سریع، عطسه، سرفه و ... کشیده شود و درد شدید و تند یا در برخی موارد درد طولانی‌تر در قسمت پایینی شکم یا سمت چپ شکم ایجاد شود.
۵. انقباض های برکستون هیکس
انقباض‌های برکستون هیکس یکی از علل شایع درد پهلوی چپ از اواسط بارداری تا هفته 37 بارداری است. این قبیل انقباضات که با عنوان زایمان کاذب هم شناخته می‌شود ناشی از سفت شدن رحم در طول دوره بارداری است. البته این انقباض‌ها تا حدودی بدون درد هستند اما در برخی موارد می‌توانند دردی را در قسمت پایینی شکم ایجاد کنند. برخلاف انقباض‌های طبیعی، انقباض برکستون هیکس نامنظم و غیرمستقیم است در حالی که انقباض‌های طبیعی نشانه زایمان است و با کمردرد همراه است و با گذشت زمان بیشتر می‌شود. در این موارد لازم است با متخصص زنان و زایمان تماس بگیرید و دستورالعمل‌های آنها را دنبال کنید.

علل جدی درد سمت چپ در بارداری
در طول بارداری اگر درد بیشتر از یک تا دو روز طول بکشید باید با پزشک تماس بگیرید. شاید فقط یک نفخ ساده یا رشد رحم باشد اما بهتر است مطمئن شوید.
حاملگی خارج رحمی
حاملگی خارج رحمی زمانی اتفاق می افتد که تخمک لقاح یافته در جایی خارج از رحم لانه گزینی کند که این محل معمولاً یکی از لوله های رحمی (لوله های فالوپ) است. این عارضه معمولاً در سه ماه اول حاملگی یا قبل از آنکه حتی بیمار بداند حامله است رخ می دهد. این عارضه در صورتیکه درمان نشود می تواند موجب پارگی لوله رحمی شده و خطر مرگ بدنبال داشته باشد. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر سریعاً به پزشک مراجعه کنید: درد یا حساسیت شکمی و/یا لگنی، لکه بینی یا خونریزی از مهبل (می تواند قرمز یا قهوه ای، کم یا زیاد، و یا مستمر یا متناوب باشد)، دردی که با حرکت یا سرفه کردن بدتر می شود، درد نوک شانه، یا هر علامتی مبنی بر شوک (نبض ضعیف، رنگ پریدگی، بی حالی یا غش).

سقط
خونریزی معمولاً اولین علامت سقط است و پس از آن به فاصله چند ساعت تا چند روز درد شکمی رخ می دهد. خونریزی ممکن است خفیف یا شدید باشد. درد ممکن است بصورت درد های کرامپی بگیرد و ول کند (شبیه به درد های قاعدگی یا اغلب شدیدتر) یا ریتمیک باشد. درد در بعضی از بیماران بصورت کمر درد و در بعضی دیگر بصورت درد مبهم شکمی و یا احساس فشار در لگن احساس می شود. در صورتیکه با این علائم مواجه شدید به پزشک مراجعه کنید. در صورت درد شدید یا خونریزی با حجم زیاد، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
شروع زودرس درد های زایمانی
بروز انقباضات زایمانی که موجب باز شدن و اتساع گردن رحم شود قبل از هفته 37 حاملگی شروع زودرس دردهای زایمان تلقی می شود. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در سه ماهه دوم یا سوم (قبل از هفته 37 حاملگی) بلافاصله به پزشک مراجعه کنید: افزایش ترشحات مهبلی یا تغییر قوام آن (بویژه اگر آبکی، چسبناک، یا خونی باشد - یا حتی اگر صورتی باشد و کمی به خون آغشته شده باشد)؛ لکه بینی و خونریزی مهبلی، درد شکمی؛ دردهای شبیه به دردهای قاعدگی یا بیش از 4 انقباض در یک ساعت؛ افزایش فشار در ناحیه لگن؛ یا کمر درد بویژه در صورتیکه بیمار سابقه کمر درد نداشته باشد.
پارگی جفت
پارگی جفت به جدا شدن نسبی یا کامل جفت از رحم قبل از بدنیا آمدن کودک اطلاق می شود. علائم پارگی جفت بسیار متغیرند. بعضی اوقات پارگی جفت می تواند سبب خونریزی ناگهانی و واضح شود ولی در بعضی موارد ممکن است در ابتدا خونریزی واضحی وجود نداشته باشد و یا در حد خونریزی خفیف یا لکه بینی باشد. بیمار ممکن است درد رحمی، کمر درد یا انقباضات متعدد داشته و یا رحم منقبض شده و در همان وضعیت بماند (شبیه گرفتگی یا انقباضی که برطرف نمی شود). تحرک جنین نیز ممکن است کم شود. این وضعیت نیازمند مراجعه فوری به پزشک است.


پره اکلامپسی
پره اکلامپسی عارضه ای است که سبب بروز اسپاسم و تغییرات دیگر در عروق خونی شده و می تواند قسمت های مختلفی از بدن از جمله کبد، کلیه، مغز و جفت را تحت تأثیر قرار دهد. تشخیص پره اکلامپسی بر اساس فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار بعد از هفته 20 حاملگی صورت می گیرد. بیمار همچنین ممکن است دجار تورم صورت و پف آلودگی دور چشم ها، تورم در دست ها و تورم شدید یا ناگهانی در پاها و قوزک پا شود. (احتباس آب می تواند سبب افزایش سریع وزن نیز بشود.) در پره اکلامپسی شدید، بیمار ممکن است درد و حساسیت شدید در قسمت فوقانی شکم، سردرد شدید، اختلال دید (نظیر تاری دید یا دیدن نقاط شناور) یا تهوع و استفراغ هم داشته باشد. در صورت بروز علائم پره اکلامپسی مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
عفونت ادراری
حاملگی احتمال تمام انواع عفونت ادراری از جمله عفونت کلیه را افزایش می دهد. علائم عفونت مثانه عبارتند از: درد، ناراحتی، یا سوزش در هنگام ادرار کردن؛ ناراحتی لگنی یا درد ناحیه تحتانی شکم (اغلب درست بالای استخوان عانه)؛ احساس نیاز مکرر و غیر قابل کنترل به ادرار کردن، حتی هنگامیکه مقدار بسیار کمی ادرار در مثانه وجود دارد؛ و ادرار کدر یا بد بو. در صورت مشاهده هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کنید زیر عفونت مثانه در صورتیکه درمان نشود می تواند سبب عفونت کلیه و زایمان زودرس شود. علائم انتشار عفونت به کلیه ها (که نیازمند مراجعه اورژانس است) عبارتند از: تب بالا (اغلب همراه با لرز و تعریق)؛ درد در ناحیه کمر یا پهلو، درست زیر دنده ها در یک طرف یا بصورت دو طرفه (و احتمالاً در شکم)، تهوع و استفراغ، و احتمالاً وجود خون در ادرار.
دلایل دیگر
عوامل متعدد دیگری نیز می توانند سبب درد شکمی شوند که ممکن است ارتباطی نیز به حاملگی نداشته باشند. از جمله شایعترین این بیماری ها که معمولاً پزشک ابتدا به آنها توجه می کند مسمومیت غذایی، آپاندیسیت ، سنگ کلیه، هپاتیت، بیماری های کیسه صفرا و پانکراتیت (که هر دو معمولاً ناشی از سنگ کیسه صفرا هستند که در حاملگی شایعتر است)، و انسداد روده (که ممکن است ناشی از فشار رحم در حال رشد بر روی روده باشد و در سه ماهه سوم حاملگی محتمل تر است).