تقویت حافظه نوزاد، فعالیت‌‌های تاثیر‌گذار

حافظه بخش مهمی از همۀ مهارت های یادگیری است. کودک نیز مثل کامپیوتر باید حافظه داشته باشد تا بتواند تجربه های خود را ذخیره کند تا در صورت نیاز از آنها استفاده کند.
کودک ممکن است از حافظۀ خود استفاده کند تا چهرۀ کسی را به خاطر آورد، کلمه ای را به یاد آورد یا چندین اندیشۀ پیچیده را با هم ترکیب کند تا بتواند مقالۀ برجسته ای بنویسد. جالب این است که پژوهش ها نشان داده اند داشتن حافظۀ خوب در نوزادی می تواند هوش بهر را در 6 سالگی پیش بینی کند.ممکن است بگویید که چطور می توان حافظۀ نوزادان را سنجید. یکی از روش های جالب برای سنجش حافظۀ نوزادان، ترجیح تازگی نام دارد. یعنی مدت زمانی که طول می کشد تا نوزاد از نگاه کردن به عکس یا شیء خسته شود.در آزمایشگاه، دانشمندان به نوزاد عکسی نشان می دهند. پس از گذشت یک یا دو دقیقه، عکس دیگری در کنار عکس اولی قرار می دهند و مدت زمانی را که طول می کشد تا نوزاد بر عکس دومی تمرکز کند اندازه می گیرند.منطق آزمایش این است که نوزادی که حافظۀ خوبی دارد تصویر اولی را به سرعت پردازش می کند و برای یادگیری چیز جدید (تصویر دوم) آماده می شود. اما نوزادی که حافظۀ زیاد خوبی ندارد تصویر اولی را هنوز جالب می داند و به آن نگاه می کند.

پژوهش ها نشان داده اند نوزادانی که مهارت های حافظۀ بهتری دارند، هوش بهر بیشتری نیز خواهند داشت. به همین دلیل والدین را تشویق می کنیم تا فعالیت های پرورش حافظه را زودتر شروع کنند.

نوزادان به فعالیت های پرورش حافظه نیاز دارند تا بتوانند مسیرهای حافظۀ خود را تقویت کنند. تغییرات جزئی در محیط کودکان به حافظۀ آنها کمک می کند، زیرا آنها را وادار می کند تا خاطرات گذشته را با خاطرات کنونی مقایسه کنند.هر چند روز یک بار، اتاق کودک را کمی تغییر دهید. مثلاً عکس جدیدی روی دیوار بچسبانید یا جای صندلی را عوض کنید. همۀ اینها به تقویت حافظۀ نوزاد کمک می کند.در هنگام تولد، حافظۀ کودکان ضعیف است. آنها می توانند تشخیص دهندکه آیا چیزی را قبلاً دیده اند یا خیر. اما تا جایی که می دانیم آنها نمی توانند تصویر شخص یا شیء را در ذهن خود مجسم کنند.وقتی که مادر به اتاق می آید نوزاد می تواند او را بشناسد، اما تصور نمی کنیم که نوزادان بتوانند از خود بپرسند: مامان کجاست؟ این نوع حافظۀ گذرا که نوزادان دارند حافظۀ بازشناسی نامیده می شود.نوزادان حافظۀ بلند مدت ندارند، به همین دلیل بزرگسالان نمی توانند رویدادهای دوران نوزادی خود را به یاد آورند. زیگموند فروید که روانکاو بود اعتقاد داشت که انسان ها خاطرات نوزادی خود را سرکوب می کنند، اما پیشرفت های علمی جدید دربارۀ رشد مغزی نشان داده اند که مسیرهای حافظۀ بلند مدت تا حدود ۳.۵ سالگی، هرس یا ملین دار نمی شوند. به عبارت دیگر، پیش از ۳ سالگی نمی توانیم خاطرات خود را ذخیره کنیم.

پیشرفت در حافظه
در حدود 8 ماهگی، کودکان در مهارت های حافظه پیشرفت چشمگیری نشان می دهند. حافظۀ یادآوری آنها رشد می یابد؛ یعنی می توانند افراد و اشیاء را به یاد آورند حتی اگر افراد یا اشیاء وجود نداشته باشند.به همین دلیل، بسیاری از کودکان در این سن، وقتی که مادر اتاق را ترک می کند نشانه های اضطراب جدایی از خود نشان می دهند. در این سن، برای نخستین بار می توانند افراد را حتی وقتی که حضور ندارند، به خاطر آورند.وقتی که هرس سیناپسی و میلین سازی در کرتکس پیشانی رخ می دهد، ساختار حافظه پیچیده تر می شود. تمرین ها و بازی های فکری، کارآمدی و سرعت مسیرهای حافظه را افزایش می دهند.
منظور ما از بازی های فکری، بازی هایی نیست که فقط به حفظ طوطی وار نیاز دارند، بلکه بازی هایی است که کودک باید یک مفهوم را با مفهوم دیگری پیوند دهد.در حدود شش ماهگی، دربارۀ رویدادهای تازه با کودک حرف بزنید، حتی اگر کودک توانایی صحبت کردن ندارد. از او بپرسید: پتوی تو کجاست؟ و پاسخ دهید: پتوی تو روی تخت است.در یک سالگی، حافظۀ کودک را بیشتر به چالش بکشید. حتی اگر به نظر می رسد که گفتگوی شما یک طرفه است، باید با کودک به طور مفصل دربارۀ گذشته حرف بزنید. این کار باعث می شود که کودک تصاویر ذهنی مربوط به رویدادهای گذشته را به یاد آورد.مثلاً بگویید: یادت هست که دیروز در پارک بودیم و یک سگ بزرگ را دیدیم؟، آن سگ بزرگ بود، می توانی بگویی آن سگ بزرگ چه رنگی بود؟گفتگوی شما با کودک باعث می شود که او جزئیات تجربه اش را به خاطر آورد، خاطره را دوباره در ذهنش بیاورد و آن را تحلیل کند تا بتواند به سؤال شما پاسخ دهد.
در 18 ماهگی، کودک باید بتواند رویدادهای چند هفتۀ گذشته را نیز به خاطر آورد. از کودک بپرسید: آیا جشن تولد خودت را به یاد داری؟ چه کسانی آنجا بودند؟ با این سؤال ها، مسیرهای حافظۀ کودک را به کار می اندازید و مهارت های کلامی او را افزایش می دهید.

انجام بازی های فکری ساده با کودک موجب می شود که توانایی او در ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات افزایش یابد.

در ۵ سالگی مغز نوزاد به اندازۀ مغز بزرگسالان می شود و فرآیند هرس سیناپسی کُند می شود. منظور این نیست که مغز کاملاً شکل گرفته است، بلکه هنوز تا کامل شدن مغز زمان زیادی باقی است.مغز کودک هنوز راه زیادی در پیش دارد تا بتواند روش کسب دانش را یاد بگیرد و چگونگی ارتباط بین مناطق مختلف مغزی را بهبود بخشد. تلاش های شما در هزار روز اول زندگی به کودک کمک می کند تا بتواند کارآمدی، ظرفیت و سرعت پردازش اطلاعات مغز خود را افزایش دهد و در دورۀ بزرگسالی به موفقیت دست یابد.