ضرورت اسید فولیک در دوران حاملگی

دکتر پروانه کاظمی، متخصص تغذیه: اسیدفولیک یا بیماری B۹ یکی از ویتامین‌های مهم و لازم برای بدن محسوب می‌شود. با وجود اینکه این ویتامین در مواد غذایی به وفور یافت می‌شود ولی در برخی از دوره‌ها از جمله بارداری مصرف مکمل فولیک اسید حائز اهمیت است.

فولات در ساخت کروموزوم‌ها وDNA ماده ژنتیک سلول نقش مهمی ایفا می‌کند و از آسیب DNA که منجر به سرطان و برخی ناهنجاری‌های هنگام تولد می‌شود جلوگیری می‌کند. همه انسان‌ها برای ساخت گلبول‌های قرمز خون و جلوگیری از ابتلا به کم‌خونی به فولات نیاز دارند. تقسیم و عملکرد سلولی، شکل‌گیری مناسب هموگلوبین، کاهش خطر حمله قلبی و سکته مغزی، حفاظت در مقابل انواع سرطان‌ها و کاهش خطر آلزایمر از موارد عملکرد اسیدفولیک در بدن است. افرادی که سوخت و ساز بدن آنها بالاست و یا مبتلا به بیماری خاصی چون سلول‌های خونی داسی شکل یا سرطان خون هستند، نیاز بیشتری به این ویتامین دارند.

اسید فولیک از آنجایی که به رشد سلولی و بازسازی آن کمک می‌کند مصرف آن برای رشد جنین اهمیت دارد. نقص لوله‌های عصبی در نوزاد یکی از خطرناک‌ترین مشکلات کمبود اسید فولیک در مادر باردار است به همین علت زنان باردار به دو برابر اسیدفولیک برای رشد و تکامل جنین نیاز دارد و حتی زنان در سنین بارداری و قبل از بارداری باید سطح اسید فولیک بدن خود را کنترل کرده و بالا ببرند. مصرف روزانه ۰.۶ الی ۴ میلی‌گرم اسید فولیک بسته به نیاز هر فرد و تشخیص پزشک در روز برای یک مادر باردار الزامی‌ است. در مواردی که مادر سابقه صرع، دیابت، سلیاک و اضافه وزن داشته باشد حتماً باید میزان اسید فولیک بالاتری مصرف کند تا جنین با نقص لوله‌های عصبی و مشکلات ستون فقرات شکاف‌دار (اسپینا بیفیدا) و عیوب مادر زادی کاسه سر(آنانسفالی) مواجه نشود.

کلمه فولات در واقع از شاخ و برگ مشتق شده است و به سبزیجات برگ سبزی که حاوی غلظت بالایی از این ویتامین است اشاره دارد. اسفناج تازه در میان سبزیجات برگ‌سبز، در بالای لیست قرار می‌گیرد که شامل 218 میکروگرم فولات در 2 فنجان می‌باشد. انواع کلم، کلم‌پیچ ،کاهو، مارچوبه، آرتیشو و دیگر سبزیجات پخته شده شامل 5 تا 9 میکروگرم فولات در هر نصفه فنجان می‌باشند. همچنین در جگر، قلوه و گوشت بدون چربی بیشترین میزان آن موجود است. یک پرتقال بزرگ شامل 55 میکروگرم از فولات است. استفاده از آب این میوه انتخاب بهتری برای تهیه یک غذای سریع غنی از فولات است چرا که هر یک فنجان آب پرتقال شامل 74 میکروگرم اسید فولیک است. از بین حبوبات، عدس و لوبیا قرمز و سویا بیشترین میزان فولات را دارا هستند. عدس پخته شده نیز حاوی 18 میکروگرم فولات در هر نصفه فنجان می‌باشد و لوبیا قرمز شامل 115 میکروگرم فولات در هر نصفه فنجان می‌باشد. (البته باید آن را به‌صورت پخته در نظر گرفت). یک ماده غذایی خوشمزه دیگر که حاوی درصد بالایی از اسید فولیک و آهن و کلسیم است دانه آفتابگردان است که تقریباً 30 گرم آن 82 میکروگرم اسید فولیک در رژیم غذایی روزانه ایجاد می‌کند.

اگر یک نوشیدنی سرشار از اسیدفولیک بخواهیم پیشنهاد کنیم، آب گوجه‌فرنگی را می‌توان نام برد که با داشتن قند کمتر نسبت به سایر آب میوه ها و ۴۸ میکروگرم اسیدفولیک در یک لیوان آن می‌تواند یک گزینه عالی برای تامین نیاز اسیدفولیک بدن از طریق مواد غذایی طبیعی محسوب شود.