حس کنجکاوی در کودکان، چقدر ادامه دارد؟
تقویت جنبه کنجکاوی بچه ها اثرات سودمندی در موفقیت و سعادتشان خواهد داشت.
سؤال کردن یکی از قوی‌ترین ابزارهای تفکر عاقلانه و منطقی است، بنابراین با توجه به نقش بنیادی تفکر می‌توان دریافت، سؤال کردن در هر زمینه‌ای شاه‌کلید موفقیت، خوشبختی و سعادت انسان است.
حس کنجکاوی و پرسش در کودکان
در اهمیت پرسشگری، ارسطو معتقد است چون یکی از پایه‌های عقلانیت، پرسشگری است، پس انسان به‌اندازه‌ای که پرسش، نقد و شک می‌کند خردمند است. کارکرد اساسی سؤال کردن تا حدی است که یکی از ویژگی‌های انسان از همان نوزادی، حس کنجکاوی و پرسش است اما به جای رشد و تقویت آن، این حس عمیق و روشنگرانه به دلیل تربیت نادرست، بی‌حوصلگی و نداشتن حس مسئولیت در مقابل فرزندان از همان کودکی سرکوب می‌شود.
برخی والدین به جای اینکه خوشحال باشند فرزندشان مراحل رشد خود را به‌سلامت طی می‌کند، از سؤالات فرزند خود کلافه شده و تصور می‌کنند کودکشان فضول است و به هر چیزی کار دارد در حالی که او با پرسش در حال یادگیری و شناخت دنیای اطراف خود است.
• کنجکاوی از چه سنی آغاز می‌شود و طبق این ویژگی، کودک کنجکاو به دنبال چیست؟
یکی از ویژگی‌های شخصیتی ما، دقیقاً از بدو تولد کنجکاوی است. به تدریج میزان کنجکاوی افزایش پیدا می‌کند. درواقع هدف از کنجکاوی جست‌وجوی یک پدیده جدید است.
در واقع بچه‌ها از طریق کنجکاوی و جست‌وجو در حال آموختن هستند. تقویت جنبه کنجکاوی بچه‌ها اثرات سودمندی در موفقیت و سعادتشان خواهد داشت. هرچند بچه‌ها دوست دارند بدانند آدم‌های دوروبرشان و هر چیزی در اطرافشان است چه ویژگی‌هایی دارند، اما این اجازه دادن به این معنا نیست که بچه‌ها به هر چیزی دست بزنند.
یک کودک باید بداند به هر چیزی نباید دست زد. به همین دلیل باید یک مرز درست کنیم، هم به دنبال این باشیم که کودکمان دنبال چیزهای جدید بگردد و از طرف دیگر نیز باید حدود مقررات کنجکاوی را برای او مشخص کنیم.
• با افزایش سن، دامنه کنجکاوی بچه‌ها چه تغییری می‌کند؟
کنجکاوی کودکان در سه ماهگی تا شش ماهگی معمولاً در حول‌وحوش یک متر است. از شش ماهگی تا نه ماهگی معمولاً در پیرامون خودشان در یک اتاق معمولی در فضایی دو، سه متری دنبال چیزهای جدید می‌گردند.
از نه ماهگی تا دوازده ماهگی کنجکاوی آن‌ها از این فراتر رفته و دوست دارند در خارج از محدوده پدر و مادر کنجکاوی و جست‌وجو کنند و بعد از آن، از یک سال تا یک و نیم سال، کودک دوست دارد کاملاً در خارج از محدوده پدر و مادر کنجکاوی کند.
بنابراین اگر می‌خواهیم کنجکاوی بچه خود را تقویت کنیم باید به این ویژگی‌ها توجه کنیم. برای نمونه در این فاصله‌ها به تناسب سن آن‌ها وسایلی قرار دهیم که در معرض نگاه آن‌ها قرار گیرد.
• دست زدن کودکان به هر چیزی و امر و نهی و بکن و نکن های والدین
کودک به طور طبیعی دوست دارد به هر چیزی دست بزند و احساس خطر هم نمی‌کند بنابراین برای پرهیز از این بکن، نکن ها و این محدودیت‌ها ما به عنوان پدر و مادری خوب باید کاری کنیم که اطراف خانه ما ساختار داشته باشد، یعنی وسایل خطرناک و شکستنی را در اطراف آن‌ها قرار ندهیم.
به طور کلی هراندازه خانه ما ساده‌تر باشد، تربیت نیز در آن ساده‌تر است زیرا چیزی در آنجا وجود ندارد که ما مدام مانعشان شویم و آن‌ها را امر و نهی کنیم.
اگر خانه ساختار نداشته باشد کودک دوست دارد به هر چیزی دست بزند و کنجکاوی خودش را برآورده سازد، بنابراین باید تا جای ممکن وسایل را از چشم بچه دور کنیم. در نتیجه این کار باعث می‌شود کودک برای بازی کردن به ناچار به «اتاق بازی» رفته و در آنجا بازی کند که یقیناً در این شرایط بچه‌ها باثبات‌تر، قانون‌مدارتر و مطیع‌تر بار خواهند آمد.
• حد و حدود کنجکاوی در بچه‌ها باید به چه میزانی باشد؟
باید از دو سالگی به بعد برای کنجکاوی بچه‌ها قانون درست کنیم. مثلاً می‌گوییم قانون استفاده از وسایل خطرناک. برای تمرین استفاده از کبریت، بچه را می‌بریم بیرون شهر، به او می‌گوییم هیزم جمع کند و آن را آتش بزند.
به این شیوه بچه می‌داند استفاده از کبریت فقط در شرایط بیرون انجام می‌شود یا اگر می‌خواهد دست به وسایل خطرناک بزند ما باید قانونش را برای او مشخص بکنیم تا درک کند که می‌تواند کنجکاوی خود را البته طبق قانون و قالب خاصی برآورده کند.
گاهی اوقات برخی از والدین این احساس را دارند که اگر اجازه ندهند بچه‌ها به چیزی دست بزنند ممکن است عقده‌ای بار آیند. در این صورت اگر نیاز به کنجکاوی آن‌ها را برآورده کنیم، بچه پرتوقع بار آمده و دوست دارد به هر چیزی دست بزند و بعداً برای ما مشکل ایجاد می‌شود.
منبع:
کودک آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼