مراقبت از نوزادان نارس، نکاتی که شاید ندانید!

تجربه ای که شاید با کمی توجه، خاطره ای شیرین از آن به یاد می ماند در غیر این صورت فشار و نگرانی والدین بعد از گذشت دوران بارداری ادامه پیدا می کند، نگرانی که تا سال ها و حتی تا آخر عمر ممکن است همراه آن ها باشد. به دلیل اهمیت بحث چگونگی مراقبت از نوزادان نارس و دلایل تولد آن ها با متخصصان به گفت وگو نشسته ایم تا از زبان آنان به این موضوع بپردازیم.دلایل زیادی برای تولد نوزاد نارس بیان شده است که از آن جمله می توان از افزایش سن بارداری (به خصوص اولین بارداری)، شیوه زندگی مدرن، اشتغال، استرس، بیماری و عفونت مادر نام برد.دکتر فاطمه مهتابصیر، متخصص نوزادان درباره مراقبت از نوزاد نارس چنین می گوید: نارسی نوزادان یکی از سه تا چهار علت مرگ و میر آنان می باشد و وقتی مباحث مربوط به مرگ و میر نوزادان مورد توجه قرار می گیرد، اهمیت نوزاد نارس نیز مشخص می شود. وی می افزاید: ما در زمینه مراقبت های مادران باردار موفقیت های چشم گیری پیدا کرده ایم و مواردی که قبلا باعث سقط جنین می شد امروز به بارداری منتهی می شود و به تولد نوزاد نارس می انجامد یعنی شرایط مراقبت از مادران بهبود یافته است و نوزاد به حدی می رسد که از بین نمی رود اما نارس متولد می شود.

بنابراین با پیشرفت در زمینه پزشکی، تولد نوزاد نارس بیشتر دیده می شود و بالطبع مرده زایی کمتر شده است، همچنین می توان به روش های القای بارداری و شیوه های آزمایشگاهی بارداری اشاره کرد که در این موارد چندقلوزایی بیشتر دیده می شود و چندقلوها معمولا زودتر و نارس به دنیا می آیند.میزان خطر بیماری در نوزادان نارس با توجه به زمان تولد و بیماری های زمینه ای که دارند، متفاوت می باشد. این نوزادان در معرض خطر بیشتری هستند و نیاز به مراقبت های ویژه دارند و لطمه پذیری آنان نسبت به نوزادان طبیعی بیشتر است و بعضی از آنان باید در بخش مراقبت های ویژه تحت مراقبت های فوق تخصصی قرار گیرند. این نوزادان یا بیمار هستند و یا بسیار نارس به دنیا آمده اند. به عنوان مثال، در کمتر از ۳۲ هفتگی به دنیا آمده اند و یا بسیار کم وزن ( زیر ۱۵۰۰ گرم) می باشند که باید در بخش مراقبت های ویژه نگهداری شوند.بخش مراقبت های ویژه بخش فوق تخصصی است که به نوزاد کمک می کند تا گرم بماند ( شبیه داخل رحم مادر) و اکسیژن کنترل شده که نارسی تنفسی را جبران کند در اختیار نوزاد قرار می گیرد.

یک شیوه از مراقبت های ویژه نوزادان نارس مراقبت به شیوه کانگرویی است، این شیوه خاص از مراقبت ها در تعدادی از شهرهای کشور به صورت پایلوت انجام می شود.این شیوه خاص نوزادان نارس است که به هر دلیلی زودتر از زمان طبیعی به دنیا آمده اند و بهترین جا برای مراقبت از نوزاد نارس آغوش مادر است و این طور به نظر می آید که طبیعت هم به بقای نوزاد کمک می کند. حفظ دمای بدن نوزاد در این شیوه به خوبی انجام می گیرد و وقتی نوزاد را به صورت عمودی در آغوش مادر قرار می دهند مشکلات تنفسی نوزاد کمتر می شود و چون در آغوش مادر قرار دارد، هر زمان که نیاز به تغذیه داشته باشد و قادر به مکیدن شیر باشد می تواند از شیر مادر استفاده کند.محققان با بررسی هایی که در خصوص این شیوه نگهداری نوزادان نارس انجام داده اند، متوجه شدند که این روش جان بسیاری از نوزادان را نجات داده است. در کشور ما نیز در بعضی از شهرها این روش نگهداری انجام می گیرد و با تشخیص پزشک اگر نوزاد مشکل تنفسی نداشته باشد و قادر به تغذیه از شیر مادر باشد، مادر و نوزاد را در وضعیت کانگرویی قرار می دهند.گاهی ممکن است مادر و نوزاد زودتر ترخیص شوند در این شرایط به مادر آموزش می دهند که نوزاد را در آغوشی مخصوص روی سینه اش قرار دهد، در این شیوه مادر باید نوزاد را همیشه همراه خود داشته باشد و به حالت نشسته بخوابد. در مواردی که مادر باید از نوزاد جدا شود او را به آغوش فرد دیگری می سپارد تا دمای بدن نوزاد کاهش پیدا نکند.این روش مراقبت از نوزاد نارس، ساده ترین روشی است که برای مکان هایی که وسایل و تجهیزات پیشرفته پزشکی برای نگهداری از نوزاد نارس وجود ندارد، مورد استقبال و استفاده قرار می گیرد.روش نگهداری نوزاد به شیوه کانگرویی برای سال ها در کشورهای در حال توسعه و با توجه به پیش بینی های لازم مورد استقبال قرار گرفت اما به مرور با تحقیقاتی که انجام شد متوجه شدند از آن جا که جدا شدن نوزاد نارس از مادر باعث سردی عاطفه و مهر مادری می شود و بعد از مراجعت به منزل استرس و فشار نگهداری از نوزاد نارس بیشتر مورد توجه قرار می گیرد و به جنبه های عاطفی مراقبت از نوزاد نارس توجه کمتری می شود و چه بسا به مرور زمان مهر و عاطفه مادری رو به افول می گذارد و تغذیه طبیعی نوزاد هم با مشکلاتی رو به رو خواهد شد، به همین دلیل امروزه در همه کشورهای پیشرفته نیز این روش مورد اقبال زیادی قرار گرفته است.