مصرف چربی در بارداری، چه اندازه مجاز است؟

بر کسی پوشیده نیست که خوردن چربی‌‌ها برای بدن بسیار مضر است. چربی‌ها به‌ویژه در دوران بارداری تآثیر زیادی بر سلامتی مادر و جنین دارند به همین دلیل پزشکان و متخصصان در دوره بارداری مصرف روغن زیاد مخصوصا روغن سرخ‌کردنی را منع کرده‌اند. به همین دلیل ما از زهرا محسن‌پور قاضی جهانی، کارشناس مامایی خواستیم تا درباره چربی‌های مضر و روغن‌های قابل استفاده در طب سنتی برای‌مان توضیح دهد.

محسن‌پور درباره جایگزین کردن چربی‌ها و روغن سرخ کردنی در طب سنتی می‌گوید: خانم‌های باردار باید مصرف هر نوع روغن نباتی را قطع کنند به‌ویژه روغن‌هایی که به اسم کلزا یا آفتابگردان در بازار وجود دارد. چون در حالت طبیعی برای یک کیلو روغن آفتابگردان باید ۵ کیلو تخمه آفتابگردان مصرف شود که قیمت آن بسیار بیشتر از روغن‌های موجود در بازار است. اغلب روغن‌هایی که تحت نام‌های روغن آفتابگردان و کنجد و غیره در بازار به فروش می‌رسند اغلب واقعی نیستند. بنابر‌این خانم‌ها باید از یک جای مطمئن و استاندارد روغن آفتابگردان یا روغن کنجد تهیه کنند.

بهتر است خانم‌ها در دوران بارداری از روغن کنجد برای تفت دادن مواد غذایی و از روغن زیتون و روغن هسته انگور برای پخت و پز استفاده کنند. بر همین اساس محسن‌پور می‌گوید: خانم‌های باردار باید در همه غذا‌های‌شان به‌ویژه قرمه‌سبزی و آش، سبزی را سرخ نکنند و تنها آن را تفت بدهند. در واقع آب سبزی را باید بچکانند و آن را با روغن کنجد به طرز مختصری تفت ‌دهند. در دوران بارداری غذا‌ها نباید با روغن سرخ کردنی تهیه شوند. همچنین غذا‌هایی مانند کوکو سبزی و کوکو سیب‌زمینی هم جایی در رژیم غذایی بارداری ندارند چون ایجاد چربی می‌کنند. آش و قرمه‌سبزی غذا‌های مهلکی برای کبد هستند مخصوصا برای خانم‌هایی که مبتلا به کبد چرب هستند.

مصرف ماهی به دلیل داشتن امگا ۳ یکی از مهم‌ترین غذا‌ها در دوران بارداری است اما بهتر است خانم‌های باردار از ماهی‌های دریای خزر استفاده نکنند. به همین دلیل محسن‌پور می‌گوید: چون این ماهی‌ها از آب‌هایی تغذیه می‌کنند که زباله‌ها و فاضلاب روسیه و ارمنستان در آن تخلیه شده و پر از جیوه است. در صورت خوردن این ماهی، خانم‌ها نباید پوست آن را بخورند چون بیشترین مقدار سم در پوست ماهی وجود دارد. بهترین کار این است که آنها یا از ماهی جنوب و یا ماهی پرورشی استفاده کنند که «سالمون» بهترین نوع ماهی است که خانم‌های باردار می‌توانند بخورند.

این کارشناس مامایی درباره طبخ و خوردن ماهی توسط خانم‌های باردار می‌گوید: ماهی‌ها هم باید به صورت کبابی و هم به صورت آب‌پز طبخ شوند. بنابر‌این خانم‌ها باید طبخ ماهی را بسته به حمل‌شان گرم کنند. به این صورت که اگر خودشان طبع گرم دارند و فرزندشان هم پسر است، ماهی را می‌توانند با زعفران و سیر گرم کنند. اما اگر طبع‌شان سرد است و بچه‌شان هم دختر است باید ماهی را بیشتر گرم کنند به این صورت که ماهی را در پیاز و سیر فراوان بخوابانند و در موقع پختن روی آن آویشن بریزند اما از ادویه استفاده نکنند. چون مصرف ادویه در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. همچنین ماهی نباید با چاشنی‌و مواد ‌غذایی سرد مصرف شود مانند خوردن ماهی با ماست. خانم‌هایی که طبع سرد دارند معمولا بعد از اینکه ماهی را با ماست می‌خورند، ورم می‌کنند. خانم‌هایی که طبع سرد دارند باید حتما در برنج‌شان از سبزی‌های گرمی مانند نعنا، ترخون به مقدار کم استفاده کنند.

به صورت عمومی بچه‌های دختر، حمل سرد به حساب می‌آیند و بچه‌های پسر، حمل گرم. البته ممکن است که این موضوع هم برعکس اتفاق بیفتد. خانم‌ها معمولا طبع سرد و تر و یا سرد و خشک دارند اما آقایان اغلب گرم و تر و یا گرم و خشک هستند. البته برعکس این حالت‌ها هم وجود دارد اما حتی خانم‌های گرم از آقایون سرد، سرد‌تر هستند. بنابر‌این معمولا حمل پسر را گرم و حمل دختر را سرد به حساب می‌آورند. مخصوصا خانم‌هایی که سفید و کمی چتق هستند، طبع سردی دارند و اگر غذای سردی مانند ماهی را با ماست بخورند ورم می‌کنند.

محسن‌پور تأکید می‌کند: خانم‌های باردار باید هرگونه چربی واضحی را کنار بگذارند. مثلا در پختن قرمه‌سبزی،‌سبزی را به‌هیچ‌وجه سرخ نکنند. خانم‌ها تنها می‌توانند روغن حیوانی را پس از زایمان و برای برگرداندن قوای جسمانی مصرف کنند و باید آن را در برنج و غذا‌های خود استفاده کنند. چون در فرایند زایمان خون زیادی از بدن مادر می‌رود و هرچقدر خون و دم از بدن بیرون رود، بلغم بیشتر می‌شود و این روغن برای خون‌سازی بعد از زایمان بسیار مفید و موثر است. البته استفاده از روغن حیوانی به این شرط امکان‌پذیر است که به اندازه‌ای فعالیت کنند که آن چربی را در بدن بسوزانند. چون در غیر این صورت دچار چاقی دور شکمی می‌شوند و چاقی دور شکمی هم به قلب فشار می‌آورد.