دادن شیر خشک کمکی، چه وقت مجازیم؟

این سوال شاید سوال خیلی از خانم‌هایی باشد که برای بار اول بچه‌دار می‌شوند و در این میان خانواده و اطرافیان هم کم نمی‌گذارند و تا می‌توانند از فواید شیر مادر برای‌شان می‌گویند. اما واقعا می‌توان همراه با شیر مادر به نوزاد شیر خشک هم داد؟ برای همین ما به گفتگو با دکتر فرزانه معتمد،‌ متخصص کودکان و نوزادان و فوق تخصص گوارش و کبد پرداختیم، و درباره‌ این موضوع از او پرسیدیم. دکتر فرزانه معتمد،‌درباره‌ی شیر خشک دادن به نوزادان و کودکان می‌گوید: در حالت عادی در ۶ ماه اول ارجحیت با شیر مادر است، اما اگر مادر احساس کند وزن‌گیری فرزندش خوب نیست و یا اگر پزشک مشاهده کند که وزن نوزاد در توزین ماهیانه نرمال نیست، مادر می‌تواند به فرزندش شیر خشک هم بدهد. اگر شیر مادر کافی نباشد مادر می‌تواند با قاشق به بچه‌اش شیر خشک بدهد. گاهی هم وسواس زیاد مادران بر تغذیه‌ی فرزند‌شان باعث می‌شود تصور کنند او خوب شیر نمی‌خورد و وزن‌گیری خوبی ندارد، در حالی که طبق وزن‌گیری ماهیانه و نظر پزشک وزن‌گیری کودک ایده‌آل است.
دکتر معتمد با بیان این که مادران نباید با سرشیشه به کودک شیر بدهند می‌گوید: مادران قبل از دادن شیر خشک به کودک باید شیر خود را به او بدهند سپس اگر متوجه شدند شیر‌شان برای بچه کافی نیست می‌توانند با قاشق به او شیر خشک بدهند. استفاده از سرشیشه هم برای شیر دادن به بچه توصیه نمی‌شود، چون معمولا منافذ سرشیشه‌ها خیلی باز است و شیر راحت‌تر به دهان بچه سرازیر می‌شود. بنابر‌این شیر خوردن را برای بچه راحت می‌کند در صورتی که او نباید به شیر خشک عادت کند.

نوزادان به دلیل راحت‌طلبی و جریان خوب شیر از نوک سرشیشه،‌ آن را زود قبول می‌کنند چون آنها برای شیر خوردن از سینه‌ی مادر‌شان باید انرژی بیشتری مصرف کنند. ضمن اینکه این جریان مکش قوی کودک است که باعث می‌شود در سینه‌های مادر شیر تولید شود. این متخصص کودکان و نوزادان با اشاره به تأثیر مکش کودکان در شیر خوردن،‌می‌گوید:ترجیح ما بر این است که شیر خشک به کودک داده نشود اما اگر وزن کودک طبیعی نباشد و یا پزشک تشخیص دهد که مادر شیر کافی برای نوزاد ندارد،‌ مادر می‌تواند از شیر خشک برای بچه استفاده کند. همچنین بهترین مشوق برای تولید شیر مادر، همین عمل مکیدن نوزاد است. بسیاری از مادران از شیردوش برای دوشیدن شیر استفاده می‌کنند، اما متأسفانه شیر این مادران چند ماه بعد خشک می‌شود چون تحریکات لازم را برای تولید شیر ندارد. حتی دوقلو‌ها و چندقلو‌ها هم می‌توانند از شیر مادر تغذیه کنند چون معمولا این نوزادان وزن زیادی ندارند، اما به همان اندازه شیر مادر زیاد می‌شود. این بچه‌ها حتی همزمان هم می‌توانند از شیر مادر تغذیه کنند. برای اینکه مادران خیالشان از بابت شیر خوردن هر دو بچه راحت شود می‌توانند ابتدا به قل قوی‌تر اجازه دهند تا کمی شیر بخورد سپس با سینه‌ی دیگر به قل ضعیف‌تر شیر بدهند. چون همین که یکی از سینه‌ها شیر تولید کند، آن دیگری هم پر از شیر می‌شود. زمان مکش فعال کودک و شیر خوردن 10 الی 15 دقیقه است و بعد از این مدت معمولا شیر سینه تمام می‌شود. به همین دلیل دکتر معتمد می‌گوید: برای حل این مشکل مادران می توانند به مقدار 30 CC شیر خشک با قاشق به کودک بدهند. البته همیشه گریه‌های کودک دلیل گرسنه بودن او نیست. همچنین مادران باید این نکته را بدانند که حتما بعد از دادن شیر خود به بچه، به او شیر خشک بدهند. چون شیر مادر باعث تقویت سیستم ایمنی بدن کودک می‌شود، پروتئین‌های موجود در آن برای کودک قابل هضم است،‌ قند و نمک کمتری دارد و باعث تنظیم املاح و آب بدن او می‌شود. اما از لحاظ مزه شیر خشک کمی خوشمزه‌تر و شیرین‌تر از شیر مادر است به همین دلیل است که بسیاری از نوزادان شیر خشک را به شیر مادر ترجیح می‌دهند.

دکتر معتمد با بیان این که گاهی اوقات سیر نشدن نوزاد به دلیل فیزیک نامناسب مادر و یا کافی نبودن شیر او است،‌می‌گوید:بیماری‌های مختلف، شیمی‌درمانی، بارداری مجدد و عدم ارتباط عمیق مادر با فرزندش روی شیر خوردن نوزاد تأثیر می‌گذارد. همچنین دارو‌های مختلفی که مادر مصرف می‌کند،‌ بیماری‌های عفونی تب‌دار، ‌انواع سرطان‌ها، استرس و بیماری‌هایی که مادر را ضعیف می‌کنند می‌توانند بر مزه‌ی شیر مادر تأثیر بگذارند. گاهی شیر نخوردن بچه‌ها می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌باشد. بر همین اساس دکتر معتمد توضیح می‌دهد:بیماری‌های مغزی و قلبی،‌ریفلاکس معده به مری،‌شکاف کام، کیپ بودن بینی و عدم هماهنگی عضلات حلق و حنجره بعضی از بیماری‌هایی هستند که بر شیر خوردن بچه تأثیر می‌گذارند. برای این‌که مادران بتوانند به نوزادشان خوب شیر بدهند و از پس کار‌های او بربیایند، اطرافیان و مخصوصا همسران‌شان باید از آنها حمایت کنند و تا مدتی بعضی از وظایف را بر عهده بگیرند و از لحاظ روحی از آنها حمایت کنند.