روش های پیشگیری از بارداری، نکات مهم

روش های پیشگیری ازبارداری به کلیه متد، اعمال و رفتارهایی گفته میشود که از مکانیسم های مختلف مانع ایجاد بارداری شوند حال ممکن است مانع تخمک گذاری شوند ، مانع رسیدن اسپرم به تخمک شوند ویا مانع لانه گزینی سلول تخم حاصل از لقاح اسپرم و تخمک گردند.

افراد واجد شرایط پیشگیری از بارداری
همه افراد جامعه تحت پوشش برنامه های کنترل جمعیت قرار نمی گیرند بلکه تنها افرادی تحت آموزش های پیشگیری از بارداری قرار می گیرند که احتمال بارداری برای آنها متصور باشد. پس افراد مجرد و نیز زنانی که خارج از سن باروری باشند واجد شرایط برنامه های کنترل جمعیتی نیستند.طبق تعریف افراد واجد شرایط تنظیم خانواده خانواده هایی هستند که زن خانواده در سن باروری باشد ؛ حال فرزند داشته باشند و یا نداشته باشند.لازم به ذکر است که چون هدف از تنظیم خانواده کمک به افراد است تا تعداد فرزند دلخواه خود را داشته باشند ، افراد دچار مشکلات ناباروری نیز بایستی در این برنامه ها تحت پوشش قرار گیرند تا بتوانند بچه دار شوند.

روش های پیشگیری از بارداری
روش های پیشگیری از بارداری شامل کلیه تدابیری است که فرد از آنها کمک می گیرد تا از بارداری جلوگیری نماید. این تدابیر ممکن است موقتی باشد ویا دائمی.در خصوص روشی که از همه بهتر باشد نمی توان اظهار نظر قطعی نمود چراکه در افراد مختلف بسته به شرایط فرهنگی اقتصادی اجتماعی آنان روش های متفاوتی قابل اجرا است. پس روش های ایده آل پیشگیری از بارداری در افراد مختلف متفاوت است. برای آنکه روش های ایده آل در جمعیت های گوناگون را معین کنیم بایستی ملاک های آنرا بدانیم.از بین معیارهایی که در زیر آمده است هر روشی که بیشتر از این خصوصیات بهره مند باشد روش ایده آل تری است.

خصوصیات کلی یک روش ایده آل شامل موارد زیر است :
۱ - بی خطر و بدون عارضه جانبی جدی باشد.

۲ - تقریبا" صد درصد موثر باشد.

۳ - قابل پذیرش عامه جامعه باشد.

۴ - از نظر اقتصادی به صرفه باشد.

۵ - برگشت پذیر باشد.

۶ - استفاده از آن آسان باشد.

۷ - مستقل از آمیزش جنسی باشد.

۸ - مدت اثر مناسبی داشته باشد.

۹ - کمترین نیاز را به نظارت ، کنترل و پیگیری داشته باشد.

بدیهی است که هیچ روشی همه خصوصیات فوق را یکجا ندارد و تمامی این معیارها نسبی ارزیابی میگردند.

ضریب شکست
مانند هر فعالیت دیگری ، برنامه های پیشگیری از بارداری نیز در برخی موارد ممکن است به شکست منجر گردند.شکست از پیشگیری از بارداری یعنی ایجاد بارداری لذا ضریب شکست در روش های پیشگیری از بارداری بصورت زیر تعریف میگردد : به درصد افرادی که از یک روش پیشگیری از بارداری بصورت مستمراستفاده می کنند و پس از گذشت یکسال در آنها بارداری رخ میدهد ضریب شکست آن روش گفته میشود. ضریب شکست برحسب درصد بیان میشود.ضریب شکست بر دو نوع است یکی ضریب شکست تئوری یک روش که در اصل جزء خصوصیات کلی آن روش است وقابل انتظار است ؛ و دیگری ضریب شکست عملی یک روش که در اصل آن ضریب شکستی است که عملا" هنگام استفاده از روش دیده میشود و همیشه از ضریب شکست تئوری بیشتر است.اختلاف ضریب شکست تئوری و عملی روش های پیشگیری از بارداری همیشه ناشی از خطای انسانی و اشتباهات در استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری است. هرچه روش ها دقیقتر استفاده شوند ضریب شکست عملی به ضریب شکست تئوری نزدیکتر خواهد بود.

روش های مختلف پیشگیری از بارداری
روش های مختلف پیشگیری از بارداری یا با هدف فاصله گذاری بین تولدها در زوج هایی است که هنوز به تعداد فرزند دلخواه نرسیده اند ویا با هدف پایان باروری در خانواده هایی است که تعداد فرزند دلخواه را دارند و فرزند دیگری نمی خواهند.روش های پیشگیری از بارداری بسته به مکانیسم های آنها به چهار دسته عمده تقسیم میشود :

۱ - روش های طبیعی که در آنها از هیچ وسیله ، دارو ویا وارد مشابه استفاده نمیشود.

۲ - روش های هورمونی که از هورمون های جنسی برای جلوگیری از بارداری استفاده میشود. چون هورمون مانند دارو استفاده میشود به این روش ها روش های طبی نیز گفته میشود.

۳ - روش های مکانیکی که در آنها از وسائل مکانیکی برای جلوگیری از بارداری استفاده میشود. مکانیسم این گروه فیزیکی است.

۴ - روش های دائمی که نیاز به استفاده مستمر ندارند و با یکبار انجام تا مدت نامحدودی اثر پایدار خواهند داشت.