درمان اختلال رشد کودکان، دانستنی ها

FTTیاناکفایتی رشد وضعیتی است که در بیشتر در کودکان زیر ۲ سال رخ میدهد و عبارتست است از تاخیر یا توقف در رشد.تشخیص FTT با موارد زیر صورت می گیرد:

۱- وزن زیر صدک ۳ باشد.
2- وزن کمتر از 80% وزن ایده /ال باشد.
۳- صدک وزن کودک به اندازه ۲ صدک اصلی از صدک رشد استاندارد او اختلاف پیدا کند.

دلایل بروز FTT به دو دسته تقسیم میشوند:

1- دلایل ارگانیک: افت رشد به دلیل وجود یک بیماری حاد یا مزمن(مثل عفونت) که در جذب یا متابولیسم مواد مغذی تداخل میکند و یا نیاز به انرژی دریافتی را افزایش میدهد،رخ میدهد.

2- دلایل غیرارگانیک: بیشتر به عوامل محیطی،روانی و اجتماعی بر میگردد مثل عدم دریافت غذای کافی.80% بچه های FTT دلایل غیر ارگانیک دارند.فقر مالی،کاهش اشتها،عدم داشتن دانش و فهم کافی در مورد شیوه های صحیح غذا دادن ،تعداد زیاد فرزندان،شیر ناکافی مادر (بدلیل فقر غذایی مادر،استرسهای روحی مادر و ...)از جمله این دلایل هستند. FTT غیرارگانیک بیشتر در سن زیر یکسال و حدود 6 ماهگی رخ میدهد.گاهی هم FTT به شکل مختلط رخ میدهد یعنی دلایل ارگانیک و غیر ارگانیک با هم بروز میکنند.

3 نکته کلیدی در تشخیص FTT ،بررسی منحنی رشد،گرفتن تاریخچه غذایی کودک و معاینه فیزیکی است.معمولا 3 نوع FTT تشخیص داده میشود:

نوع 1: قد و دور سر طبیعی است و وزن کاهش یافته است که میتواند در اثر تغذیه نامناسب یا یک بیماری حاد باشد.وزن حساس ترین شاخص در تعیین وضعیت تغذیه کودک است و در تشخیص FTT اهمیت زیادی دارد.اگر بدن کودک غذای کافی دریافت نکند،از توده چربی و حتی ماهیچه ای خود استفاده میکند تا بتواندمواد مغذی مورد نیاز را فراهم کند.

• کاهش وزن اغلب نشان دهنده وجود سوءتغذیه است.

البته باید به خاطر داشت که نوزادان در ۱۵-۱۰ روز اول تولد وزن کم میکنند که شاید به خاطر کاهش آب بدن باشد و این وضعیتی عادی است

نوع ۲: دور سر طبیعی است و وزن و قد کاهش یافته است که ممکن است ناشی از اختلالات اندوکرین،کوچک بودن ژنتیکی جثه یا دیستروفی استخوان باشد. نوع ۳:قد و وزن کاهش یافته و دور سر کمتر از مقدار طبیعی است.این نوع FTT در اثر تاخیر رشد داخل رحمی، نقص در سیستم عصبی ،عفونت های داخل رحمی و ... رخ میدهد.اگر پدر و مادر هر دو جثه کوچک داشته باشند کودک به احتمال زیاد به طور ژنتیکی ریز جثه است و ناشی از سوءتغذیه او نیست.اگر گرفتن تاریخچه یا معاینه فیزیکی نشانگر FTT نبود ، میتوان از آزمایشات بیوشیمیایی استفاده نمود؛از جمله شمارش گلبولهای قرمز،بررسی غلظت و اسیدیته ادرار،ESR,BUN،آزمایش مدفوع،غلظت الکترولیت ها در کودکی که سابقه اسهال و استفراغ دارد ،سطح تیروکسین در صورتی که رشد وزنی او تحت تاثیر قرار گرفته است و اندازه گیری فشارخون.

درمان:
توصیه میشود کودکان مبتلا به FTT نوع 2 و 3 به پزشک متخصص اطفال ارجاع داده شوند و برای کودکان مبتلا به FTT نوع 1 هم بسته به شدت آن اقدامات لازم انجام شود.
• هدف از درمان FTT بهبود وضعیت رشد کودک است.در FTT ارگانیک ابتدا باید عامل بیماری را بر طرف کرد و سپس کمبود تغذیه ای را جبران نمود.
• برای کودک FTT باید یک رژیم غذایی که کالری کافی برای افزایش رشد او فراهم کند تنظیم نمود.(تقریبا 150% کالری مورد نیاز برای سن او را باید در نظر گرفت.)
• معمولا برای همه کودکان سوءتغذیه ای مکمل مولتی ویتامین/مینرال از جمله آهن و روی توصیه میشود.
• برای کودکان شیرخوار، شیردهی باید ادامه پیدا کند و حتی اگر بچه توان مکیدن ا ندارد، مادرباید شیر خود را دوشیده و با فنجان و قاشق کوچک به بچه شیر بدهد.
• برای کودکانی که غذا دریافت میکنند،باید دفعات تغذیه را بیشتر کرد و هر ۳-۲ ساعت یکباریا بیشتر به او غذا داد.
• برای بالا بردن کالری غذا،به هر وعده غذایی کودک بهتر است2-1 قاشق مرباخوری روغن مایع یا کره اضافه شود.
• استفاده از جوانه غلات (گندم و ماش)،عصاره استخوان قلم،پودر کنج یا بادام به مغذی کردن غذای کودک کمک میکند.
• مصرف زیاد آب میوه و نوشیدنیهای شیرین(اغلب در مقادیرcc 900-360) میتواند FTT را تشدید کند.مصرف آب میوه باید تا زمانی که کودک به وزن مناسب نرسیده است بهcc 180-120محدود شود.
• با توجه به اینکه تغذیه خوب در سالهای اول زندگی اهمیت زیادی دارد،کودکان FTT ،در اثر سوءتغذیه در معرض خطر عقب ماندگی ذهنی و رفتاری هستند(مانند دیر زبان باز کردن،اختلالات رفتاری و ...).کودکان FTT زیر یکسال و به خصوص زیر ۶ ماه ،یعنی زمانی که مغز بیشترین میزان رشد خود را دارد،ازاین نظر در معرض خطر بالایی هستند و لذا باید به تغذیه کودکان در این سن توجه کافی نمود.