بیماری چشم دیابتیک به گروهی از مشکلات چشمی اطلاق می شود که بیماران مبتلا به دیابت به عنوان جزئی از عوارض دیابت (همچون رتینوپاتی دیابتی)، دچار آنها می شوند . تمام این مشکلات می توانند منجر به کاهش شدید بینایی و یا حتی نابینایی شوند
بیماری چشم دیابتیک عبارتست از :
رتینوپاتی دیابتی : منجر به آسیب عروق خونی شبکیه می شود .
آب مروارید ( کاتاراکت ) : کدر شدن عدسی چشم را کاتاراکت می گویند .بیماران دیابتی زودتر از سایرین به آب مروارید دچار می شوند .
گلوکوم ( آب سیاه ) : افزایش فشار داخلی چشمی است که منجر به آسیب عصب بینایی و از دست دادن بینایی می شود . احتمال ابتلای بیماران دیابتی به گلوکوم دو برابر سایرین است .
رتینوپاتی دیابتی Diabetic Retinopathy چیست ؟
شایع ترین بیماری چشم دیابتیک است که با تغییرات عروق خونی شبکیه ایجاد می شود . در برخی بیماران مبتلا به رتینوپاتی دیابتی ، عروق شبکیه متورم می شوند و مایع از آنها نشت می کند ، اما در برخی دیگر از بیماران ، عروق خونی غیر طبیعی بر روی سطح شبکیه رشد می کند .
شبکیه بافت حساس به نور است که در بخش خلفی چشم قرار گرفته است .
شبکیه سالم برای بینایی خوب ، ضروری است . بیمار مبتلا به رتینوپاتی دیابتی ، در ابتدای امر ممکن است متوجه تغییرات بینایی خود نشود . اما با گذشت زمان ، رتینو پاتی دیابتی ممکن است بدتر شده و منجر به از دست دادن بینایی شود . این بیماری معمولا هر دو چشم را درگیر می کند .
رتینوپاتی دیابتی چهار مرحله دارد ، در مراحل ابتدایی ، بیماری خفیف بوده و تنها عروق خونی شبکیه گشاد می شوند ، اما سپس این عروق انسداد پیدا می کنند . مناطقی از شبکیه که از این عروق تغذیه می کرده اند دچار مشکل می شوند . از این رو عروق جدیدی در شبکیه ساخته می شود که غیر طبیعی و شکننده هستند . این عروق در سطح شبکیه و مایع زجاجیه که داخل چشم را پر کرده است ، رشد کرده که در صورت خونریزی ممکن است باعث کاهش شدید بینایی و حتی نابینایی شوند .
چگونه رتینوپاتی دیابتی منجر به از دست دادن بینایی می شود ؟
عروق خونی آسیب دیده ناشی از رتینوپاتی دیابتی به دو طریق می توانند منجر به از دست دادن بینایی شوند :
عروق خونی غیر طبیعی جدید و شکننده ای که در مرحله چهارم رتینوپاتی دیابتی ایجاد می شوند ، اگر دچار خونریزی شوند ، خون در مرکز چشم تجمع می یابد و منجر به کاهش بینایی می شود .
مایع خارج شده از عروق شکننده می تواند در مرکز ماکولا ( قسمتی از چشم که مسئول دید ظریف است ) تجمع یابد و باعث تورم ماکولا و تاری دید شود . این وضعیت ، ادم ماکولا نامیده می شود .
این اتفاق در هر مرحله ای می تواند رخ دهد ، اگر چه بیشتر در مراحل پیشرفته رخ می دهد .
چه کسانی در خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی قرار دارند ؟
تمام بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ در خطر این بیماری قرار دارند . از همین رو تمام بیماران مبتلا به دیابت حداقل سالی یک بار باید تحت معاینه ی کامل چشم ، با مردمک گشاد شده قرار گیرند . احتمال ابتلا به رتینوپاتی دیابتی در کسانی که مدت طولانی تری است به دیابت مبتلا شده اند ، بیشتر است . رتینوپاتی دیابتی یکی از مشکلات حین بارداری در بیماران مبتلا به دیابت است . برای محافظت از بینایی ، هر خانم باردار مبتلا به دیابت باید هر چه سریعتر تحت معاینه ی کامل چشم قرار گیرد .
برای محافظت از بینایی خود باید چه کاری انجام دهیم ؟
اگر شما مبتلا به دیابت هستید ، حداقل سالی یکبار باید تحت معاینه کامل چشم ، با مردمک گشاد قرار گیرید . و به خاطر داشته باشید که :
رتینوپاتی دیابتی می تواند بدون علامت پیشرفت کند و شما را در معرض خطر از دست دادن بینایی قرار دهد .
ممکن است شما هم زمان هم تورم ماکولا داشته باشید و هم رتینوپاتی پیشرفته ، اما هم چنان هیچ مشکلی در بینایی نداشته باشید ولی در خطر بسیار بالای نابینایی قرار دارید .
چشم پزشک شما با معاینه می تواند به شما بگوید که تورم ماکولا یا رتینوپاتی دیابتی دارید یا نه . تشخیص زود هنگام و درمان به موقع رتینوپاتی دیابتی چه علامت داشته باشد و چه نداشته باشد ، مؤثر است و از کاهش دید جلوگیری می کند .
اگر شما رتینوپاتی دیابتی دارید ، با فواصل کمتری باید به چشم پزشک مراجعه کنید . در نظر داشته باشید که بیماران مبتلا به رتینوپاتی پیشرفته ، اگر به موقع تحت درمان قرار گیرند و ویزیت ها و پیگیری منظمی داشته باشند در 95 درصد موارد خطر نابینایی آنها کاهش می یابد .
بیمارانی که سطح قند خود را نزدیک به محدوده طبیعی نگه می دارند ، برای درمان رتینوپاتی دیابتی کمتر به درمان لیزر نیاز پیدا می کنند .
آیا رتینوپاتی دیابتی علائمی دارد ؟
اغلب در اوایل بیماری هیچ علامتی وجود ندارد ، حتی درد . نباید منتظر علائم بود . حداقل سالی یکبار باید معاینه کامل چشم پزشکی برای افراد مبتلا به دیابت انجام شود . تاری دید یکی از علائم رتینوپاتی دیابتی است که ممکن است ، با تورم ماکولا رخ دهد . هم چنین اگر عروق خونی بر روی سطح شبکیه رشد کند و سپس دچار خونریزی شوند بینایی مختل خواهد شد .
اگر خونریزی رخ دهد ، علائم رتینوپاتی دیابتی پیشرفته چیست ؟
در ابتدای امر ممکن است لکه های خونی که در میدان بینایی شما شناور هستند ، دیده شود . اگر این اتفاق افتاد حتما به چشم پزشک مراجعه کنید ، چرا که پیش از خونریزی بیشتر باید تحت درمان قرار گیرید . خونریزی معمولاً بیش از یکبار اتفاق می افتد به ویژه در هنگام خواب .
برخی از مواقع بدون درمان ، این نقاط خونریزی پاک می شوند ، اما خونریزی ممکن است دوباره اتفاق بیفتد و منجر به اختلال شدید بینایی شود . اگر تاری دید برای اولین بار اتفاق افتاد ، قبل از اینکه دوباره خونریزی رخ دهد ، باید چشم پزشک ، بیمار را معاینه کند . اگر درمان انجام نشود ، رتینوپاتی پیشرفته می تواند منجر به کاهش شدید بینایی و در نهایت نابینایی شود .
رتینوپاتی دیابتی و تورم ماکولا چگونه تشخیص داده می شود ؟
رتینوپاتی دیابتی و تورم ماکولا از طریق معاینه کامل چشمی که شامل موارد زیر است تشخیص داده می شود :
بینایی سنجی :
در این آزمایش بررسی می شود که فرد در فواصل مختلف چگونه می بینید.
معاینه ی چشم با مردمک گشاد شده :
پیش از معاینه ، قطره ای درون چشم بیمار ریخته می شود تا مردمک گشاد شود . این امر به چشم پزشک اجازه می دهد تا داخل چشم را برای بررسی علائم بیماری بهتر ببیند .
تونومتری :
با استفاده از این روش ، فشار داخل چشم ، اندازه گیری می شود .
چگونه رتینوپاتی دیابتی درمان می شود ؟
در سه مرحله اول رتینوپاتی دیابتی ، هیچ درمانی لازم نیست ، مگر اینکه بیمار تورم ماکولا داشته باشد . برای جلوگیری از پیشرفت رتینوپاتی دیابتی ، بیماران مبتلا به دیابت باید قند ، فشار خون و چربی خود را کنترل کنند .
رتینوپاتی پیشرفته با لیزر درمان می شود . این روش درمانی باعث می شود عروق خونی غیر طبیعی از بین بروند . از آن جایی که تعداد بسیار بالایی پرتوی لیزری باید تابانده شود ، بیش از یک جلسه برای درمان کامل لازم است . این روش درمانی ممکن است دید رنگی و دید شب بیمار را کمی مختل کند . درمان لیزر قبل از اینکه عروق جدید خونریزی کنند ، بهتر جواب می دهد . حتی اگر خونریزی شروع شود ، درمان لیزر بسته به میزان خونریزی ممکن است مفید باشد .
اگر خونریزی بسیار شدید باشد ، بیمار ممکن است به یک روش جراحی به نام ویترکتومی نیاز داشته باشد . در این روش ، خون تجمع یافته از مرکز چشم خارج می شود .
بیماری چشم دیابتیک عبارتست از :
رتینوپاتی دیابتی : منجر به آسیب عروق خونی شبکیه می شود .
آب مروارید ( کاتاراکت ) : کدر شدن عدسی چشم را کاتاراکت می گویند .بیماران دیابتی زودتر از سایرین به آب مروارید دچار می شوند .
گلوکوم ( آب سیاه ) : افزایش فشار داخلی چشمی است که منجر به آسیب عصب بینایی و از دست دادن بینایی می شود . احتمال ابتلای بیماران دیابتی به گلوکوم دو برابر سایرین است .
رتینوپاتی دیابتی Diabetic Retinopathy چیست ؟
شایع ترین بیماری چشم دیابتیک است که با تغییرات عروق خونی شبکیه ایجاد می شود . در برخی بیماران مبتلا به رتینوپاتی دیابتی ، عروق شبکیه متورم می شوند و مایع از آنها نشت می کند ، اما در برخی دیگر از بیماران ، عروق خونی غیر طبیعی بر روی سطح شبکیه رشد می کند .
شبکیه بافت حساس به نور است که در بخش خلفی چشم قرار گرفته است .
شبکیه سالم برای بینایی خوب ، ضروری است . بیمار مبتلا به رتینوپاتی دیابتی ، در ابتدای امر ممکن است متوجه تغییرات بینایی خود نشود . اما با گذشت زمان ، رتینو پاتی دیابتی ممکن است بدتر شده و منجر به از دست دادن بینایی شود . این بیماری معمولا هر دو چشم را درگیر می کند .
رتینوپاتی دیابتی چهار مرحله دارد ، در مراحل ابتدایی ، بیماری خفیف بوده و تنها عروق خونی شبکیه گشاد می شوند ، اما سپس این عروق انسداد پیدا می کنند . مناطقی از شبکیه که از این عروق تغذیه می کرده اند دچار مشکل می شوند . از این رو عروق جدیدی در شبکیه ساخته می شود که غیر طبیعی و شکننده هستند . این عروق در سطح شبکیه و مایع زجاجیه که داخل چشم را پر کرده است ، رشد کرده که در صورت خونریزی ممکن است باعث کاهش شدید بینایی و حتی نابینایی شوند .
چگونه رتینوپاتی دیابتی منجر به از دست دادن بینایی می شود ؟
عروق خونی آسیب دیده ناشی از رتینوپاتی دیابتی به دو طریق می توانند منجر به از دست دادن بینایی شوند :
عروق خونی غیر طبیعی جدید و شکننده ای که در مرحله چهارم رتینوپاتی دیابتی ایجاد می شوند ، اگر دچار خونریزی شوند ، خون در مرکز چشم تجمع می یابد و منجر به کاهش بینایی می شود .
مایع خارج شده از عروق شکننده می تواند در مرکز ماکولا ( قسمتی از چشم که مسئول دید ظریف است ) تجمع یابد و باعث تورم ماکولا و تاری دید شود . این وضعیت ، ادم ماکولا نامیده می شود .
این اتفاق در هر مرحله ای می تواند رخ دهد ، اگر چه بیشتر در مراحل پیشرفته رخ می دهد .
چه کسانی در خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی قرار دارند ؟
تمام بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ در خطر این بیماری قرار دارند . از همین رو تمام بیماران مبتلا به دیابت حداقل سالی یک بار باید تحت معاینه ی کامل چشم ، با مردمک گشاد شده قرار گیرند . احتمال ابتلا به رتینوپاتی دیابتی در کسانی که مدت طولانی تری است به دیابت مبتلا شده اند ، بیشتر است . رتینوپاتی دیابتی یکی از مشکلات حین بارداری در بیماران مبتلا به دیابت است . برای محافظت از بینایی ، هر خانم باردار مبتلا به دیابت باید هر چه سریعتر تحت معاینه ی کامل چشم قرار گیرد .
برای محافظت از بینایی خود باید چه کاری انجام دهیم ؟
اگر شما مبتلا به دیابت هستید ، حداقل سالی یکبار باید تحت معاینه کامل چشم ، با مردمک گشاد قرار گیرید . و به خاطر داشته باشید که :
رتینوپاتی دیابتی می تواند بدون علامت پیشرفت کند و شما را در معرض خطر از دست دادن بینایی قرار دهد .
ممکن است شما هم زمان هم تورم ماکولا داشته باشید و هم رتینوپاتی پیشرفته ، اما هم چنان هیچ مشکلی در بینایی نداشته باشید ولی در خطر بسیار بالای نابینایی قرار دارید .
چشم پزشک شما با معاینه می تواند به شما بگوید که تورم ماکولا یا رتینوپاتی دیابتی دارید یا نه . تشخیص زود هنگام و درمان به موقع رتینوپاتی دیابتی چه علامت داشته باشد و چه نداشته باشد ، مؤثر است و از کاهش دید جلوگیری می کند .
اگر شما رتینوپاتی دیابتی دارید ، با فواصل کمتری باید به چشم پزشک مراجعه کنید . در نظر داشته باشید که بیماران مبتلا به رتینوپاتی پیشرفته ، اگر به موقع تحت درمان قرار گیرند و ویزیت ها و پیگیری منظمی داشته باشند در 95 درصد موارد خطر نابینایی آنها کاهش می یابد .
بیمارانی که سطح قند خود را نزدیک به محدوده طبیعی نگه می دارند ، برای درمان رتینوپاتی دیابتی کمتر به درمان لیزر نیاز پیدا می کنند .
آیا رتینوپاتی دیابتی علائمی دارد ؟
اغلب در اوایل بیماری هیچ علامتی وجود ندارد ، حتی درد . نباید منتظر علائم بود . حداقل سالی یکبار باید معاینه کامل چشم پزشکی برای افراد مبتلا به دیابت انجام شود . تاری دید یکی از علائم رتینوپاتی دیابتی است که ممکن است ، با تورم ماکولا رخ دهد . هم چنین اگر عروق خونی بر روی سطح شبکیه رشد کند و سپس دچار خونریزی شوند بینایی مختل خواهد شد .
اگر خونریزی رخ دهد ، علائم رتینوپاتی دیابتی پیشرفته چیست ؟
در ابتدای امر ممکن است لکه های خونی که در میدان بینایی شما شناور هستند ، دیده شود . اگر این اتفاق افتاد حتما به چشم پزشک مراجعه کنید ، چرا که پیش از خونریزی بیشتر باید تحت درمان قرار گیرید . خونریزی معمولاً بیش از یکبار اتفاق می افتد به ویژه در هنگام خواب .
برخی از مواقع بدون درمان ، این نقاط خونریزی پاک می شوند ، اما خونریزی ممکن است دوباره اتفاق بیفتد و منجر به اختلال شدید بینایی شود . اگر تاری دید برای اولین بار اتفاق افتاد ، قبل از اینکه دوباره خونریزی رخ دهد ، باید چشم پزشک ، بیمار را معاینه کند . اگر درمان انجام نشود ، رتینوپاتی پیشرفته می تواند منجر به کاهش شدید بینایی و در نهایت نابینایی شود .
رتینوپاتی دیابتی و تورم ماکولا چگونه تشخیص داده می شود ؟
رتینوپاتی دیابتی و تورم ماکولا از طریق معاینه کامل چشمی که شامل موارد زیر است تشخیص داده می شود :
بینایی سنجی :
در این آزمایش بررسی می شود که فرد در فواصل مختلف چگونه می بینید.
معاینه ی چشم با مردمک گشاد شده :
پیش از معاینه ، قطره ای درون چشم بیمار ریخته می شود تا مردمک گشاد شود . این امر به چشم پزشک اجازه می دهد تا داخل چشم را برای بررسی علائم بیماری بهتر ببیند .
تونومتری :
با استفاده از این روش ، فشار داخل چشم ، اندازه گیری می شود .
چگونه رتینوپاتی دیابتی درمان می شود ؟
در سه مرحله اول رتینوپاتی دیابتی ، هیچ درمانی لازم نیست ، مگر اینکه بیمار تورم ماکولا داشته باشد . برای جلوگیری از پیشرفت رتینوپاتی دیابتی ، بیماران مبتلا به دیابت باید قند ، فشار خون و چربی خود را کنترل کنند .
رتینوپاتی پیشرفته با لیزر درمان می شود . این روش درمانی باعث می شود عروق خونی غیر طبیعی از بین بروند . از آن جایی که تعداد بسیار بالایی پرتوی لیزری باید تابانده شود ، بیش از یک جلسه برای درمان کامل لازم است . این روش درمانی ممکن است دید رنگی و دید شب بیمار را کمی مختل کند . درمان لیزر قبل از اینکه عروق جدید خونریزی کنند ، بهتر جواب می دهد . حتی اگر خونریزی شروع شود ، درمان لیزر بسته به میزان خونریزی ممکن است مفید باشد .
اگر خونریزی بسیار شدید باشد ، بیمار ممکن است به یک روش جراحی به نام ویترکتومی نیاز داشته باشد . در این روش ، خون تجمع یافته از مرکز چشم خارج می شود .
منبع:
باشگاه خبرنگاران