عوارض تنبیه کردن کودک، مراقب باشید

۱. بدترین نوع تنبیه که با وجود فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی‌های وسیع هنوز هم موارد مختلف در درجات گوناگون از آن دیده می‌شود تنبیه فیزیکی یا کتک است. درباره تاثیرات سوء این رفتار بر روی کودک زیاد گفته شد و بر کسی پوشیده نیست که با کتک زدن چه صدمات روحی و شخصیتی به کودک وارد می‌کنند. بدرفتاری، لجبازی، مقابله جویی، منفی گرایی، افسردگی، اضطراب و پرخاشگری از جمله صدمات ناشی از کتک زدن است اما چرا هنوز هم می‌توان پدرومادرهای بسیاری را دید که دست به تنبیه فیزیکی می‌زنند؟

می‌توان گفت که بسیاری از والدین دچار خشم شده و دست به این کار می‌زنند که در اغلب موارد به سرعت از کار خود پشیمان می‌شوند و احساس گناه بعدی باعث می‌شود نه خشم و ناراحتی آنها درمان شود و نه کودک به درستی تربیت شود.

۲. والدینی هستند که خط قرمز آنها در برخورد با کودک کتک زدن است و دست به این اقدام نمی‌زنند اما در برخی موارد با از دست دادن کنترل خشم خود در مقابل فرزندان سر آنها فریاد می‌کشند یا با کلمات مختلف کودک را سرزنش و حتی تهدید می‌کنند.

آنها که احساس می‌کنند حق دارند خشم و ناراحتی خود را بر سر کودک خالی کنند چون او با رفتارش باعث عصبانیت و ناراحتی‌شان شده است، بدون اینکه به تبعات بعدی کار خود فکر کنند شروع به داد و فریاد بر سر کودک می‌کنند که هم باعث افزایش ناراحتی و عصبانیت خودشان می‌شود و هم کودک بعد از چند بار تکرار این کار به مقابله‌جویی یا واکنش در برابر این رفتار اقدام می‌کند. باید گفت که این روش نیز راه‌حل درست و موثری در تربیت کودک نیست و برعکس باعث ضعف شخصیت کودک یا پرخاشگری او می‌شود.

۳. محدود کردن کودک در فضای خاص مانند اتاق یا حمام نیز از جمله تنبیهات نادرستی است که متاسفانه توسط والدین انجام می‌شود. اما تنبیهی که کودک را از نیازهای اصلی و اساسی‌اش محروم می‌کند، پذیرفتنی نیست. این رفتارها مانند زندانی کردن کودک در دستشویی، حمام، زیرزمین، تنها گذاشتن کودک و... نوعی از کودک‌آزاری و تضییع حقوق کودک است و نوعی خشونت رفتاری در خود مستتر دارد که باعث ایجاد خشم پنهان در کودک می‌شود. پس نباید فکر کرد به صرف اینکه این رفتارها همراه با خشونت فیزیکی نیست پس ایرادی برای انجام آنها وجود ندارد.

۴. شاید از نظر والدین عادی‌ترین و بی‌ضررترین تنبیهی که می‌توان برای کودک در نظر گرفت این است که او را از برخی امکانات یا وسایل به مدت مشخصی محروم کنند. البته که محروم کردن کودک روش موثری در تربیت کودک است اما وسیله یا امکانی که کودک از آن محروم می‌شود باید متناسب با رفتار کودک باشد.

به عنوان مثال اگر کودک با اسباب‌بازی خود با خشونت رفتار کرد می‌تواند زمان مشخصی او را از اسباب‌بازی خود محروم کنید یعنی این تنبیه متناسب با رفتار نامناسب او با همان وسیله است، نه اینکه اگر کار اشتباه دیگری از او سر زد، اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش را از او دور کنید، این تنبیه با رفتار نامطلوب بی‌تناسب است که باعث ایجاد حس مورد ظلم واقع شدن، و در نتیجه خشم در کودک می‌شود و ممکن است در موقعیت‌های بعدی آن رفتار یا عمل نامطلوب را با شدت بیشتری انجام دهد.