پیشگیری از سرطان دهانه رحم، واکسن دارد؟

سرطان دهانه رحم دومین سرطان شایع در خانم ها می باشد. این سرطان معمولاً در مراحل اولیه بدون علایم است و تنها در مراحل پیشرفته علایم همراه با درد خود را نشان می دهد و متأسفانه درمان آن در مراحل پیشرفته بسیار سخت خواهد شد. علت سرطان دهانه رحم سال ها ناشناخته بود اما اخیراً ثابت شده است عامل اصلی این سرطان تقریباً در ۹۹.۷درصد ویروس پاپیلومای انسانی است .

دکترحسین منصف، متخصص علوم عالی آزمایشگاهی، با توجه به افزایش آمار ابتلا درباره آخرین یافته های پزشکی مربوط به بیماری که اندوخته علمی وی در سمینارهای علمی دنیاست به خوانندگان «زندگی سلام» چنین می گوید: ویروس پاپیلومای انسانی(hpv )یکی از شایع ترین بیماری های مقاربتی محسوب می شود به طوری که تخمین زده شده است از هر 10 خانم، 8 نفر آنها تا سن 50 سالگی یک بار به این ویروس مبتلا می شوند. طبق تحقیقات انجام شده هیچ سرطان دهانه رحمی بدون آلودگی قبلی با ویروس به وجود نمی آید.در ادامه گفت و گوی زندگی سلام را با ایشان بخوانید.

ویروس های پرخطر وکم خطر کدام است ؟
به طور کلی بیش از صد نوع ویروس پاپیلوما شناسایی شده است که به دوگروه کم خطر وپر خطر تقسیم بندی می شود.

گروه کم خطر که شایع ترین آنها نوع 6 ، 11 ، 41 و 43 می باشد، باعث بروز زگیل تناسلی می شود و گروه پر خطر که شایع ترین آن ها نوع 16 ، 18، 31 ، 33 می باشد با ایجاد تغییرات سلولی باعث سرطان دهانه رحم می شود. از بین گروه پر خطر نوع 16 و 18 عامل 70درصد سرطان های دهانه رحم می باشد.

کدام عوامل احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را بیشتر می کند؟
نکته قابل توجه این است که احتمال آلودگی به چند نوع ویروس در یک زمان چه در خانم ها و چه در آقایان وجود دارد که در خانم ها آلودگی همزمان با چند نوع ویروس احتمال بروز سرطان رحم را بیشتر می کند. به طور مثال یک خانم می تواند به طور همزمان به سه نوع ویروس ۱۶ و ۱۸ و ۳۱ مبتلا باشد . سرطانی شدن سلول های دهانه رحم به تدریج و معمولاً طی ۱۵-۱۰ سال اتفاق می افتد و این فرصت لازم را به فرد می دهد که با انجام آزمایش های منظم از این نوع سرطان جلوگیری کند.

چه عواملی باعث آلودگی فرد به ویروس HPV می شود؟
عواملی که باعث آلودگی فرد به ویروس HPV می شود شامل:

- داشتن بیش از یک شریک جنسی
- آلودگی فرد به دیگر بیماری های مقاربتی
- ضعف سیستم ایمنی
- کشیدن سیگار
- عدم رعایت بهداشت شخصی

به طور کلی هر چه تعداد شرکای جنسی یک فرد بیشتر باشد، امکان آلوده شدن فرد به ویروس HPV نیز بیشتر می شود.

علایم سرطان دهانه رحم چیست؟

معمولاً در مراحل اولیه این نوع سرطان بدون علامت می باشد، اما توصیه می شود در صورتی که خانمی دارای یکی از این علایم است به متخصص زنان مراجعه کند.

- خونریزی در فاصله بین دو قاعدگی
- خونریزی بعد از تماس جنسی
- درد در ناحیه لگن که وابسته به سیکل و عادت ماهیانه نمی باشد
- درد در هنگام ادرار کردن

راه انتقال این ویروس به چه طریقی است؟
شایع ترین راه انتقال این ویروس تماس جنسی با یک فرد آلوده می باشد به طوری که با یک رابطه جنسی با فرد آلوده، شانس ابتلا به این بیماری ۷۰درصد است.

لزوماً برای ایجاد عفونت نیازی نیست که حتماً تماس جنسی صورت گیرد زیرا این ویروس از طریق تماس پوستی فرد آلوده انتقال می یابد. این ویروس از طریق بغل کردن، غذا، ظروف مشترک و استخر شنا منتقل نمی شود.

آیا برای آلودگی به HPV درمانی وجود دارد؟
انتخاب نوع درمان زگیل تناسلی به عوامل مختلفی مانند سایز زگیل، تعداد زگیل ها ومحل زگیل بستگی دارد که پزشک متخصص و بیمار تصمیم می گیرد ،اما در بیشتر موارد عفونت ویروس HPV بر اثر مرور زمان به وسیله سیستم ایمنی فرد از بین می رود و به سرطان دهانه رحم تبدیل نمی شود. با انجام منظم تست پاپ اسمیر و HPV می توان تا ۹۹درصد از بروز این نوع سرطان جلوگیری کرد.

چگونه می توان تشخیص داد یک فرد، آلوده به ویروس HPV می باشد؟
به دلیل این که آلودگی به ویروس HPV در بسیاری از موارد فاقد علامت است ، بیشتر خانم ها و آقایان بدون این که بدانند به آن آلوده شده اند، آن را به فرد دیگر منتقل می کنند. این ویروس می تواند ماه ها و گاهی سال ها قبل از این که باعث تغییرات غیر طبیعی شود به صورت پنهان باقی بماند ، بنابراین تعیین زمان دقیق آلودگی فرد به این ویروس امکان پذیر نمی باشد. برای این که بتوان تشخیص داد که آیا یک فرد در حال حاضر به این ویروس دچار می باشد یا خیر، آزمایش های تخصصی مانند آزمایش HPV PCR وجود دارد که نه تنها ویروس را بلکه نوع آن را هم می تواند مشخص کند.

روش های پیشگیری از سرطان دهانه رحم چیست؟
برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم توصیه می شود خانم ها طبق دستور پزشک معالج خود آزمایش پاپ اسمیر و HPV را انجام بدهند. در آزمایش پاپ اسمیر از سلول های دهانه رحم نمونه ای به منظور بررسی هرگونه تغییر شکلی گرفته می شود و در آزمایش HPV از نمونه تهیه شده در صورت آلودگی فرد (به طور اختصاصی نوع ویروس )مشخص می شود و نوع کم خطر و یا پر خطر آن تعیین می شود. به عبارت دیگر آزمایش پاپ اسمیر نشان دهنده تغییرات سلول های دهانه رحم با ویروس HPV می باشد و آزمایش HPV مراحل اولیه عفونت با ویروس HPV را نشان می دهد. از این رو توصیه می شود آزمایش پاپ اسمیر همراه با آزمایش HPV انجام شود که روشی مناسب برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم می باشد. این آزمایش ها را یک فرد می تواند از پزشک خود درخواست کند.

زمان شروع آزمایش پاپ اسمیر و HPV چه موقع می باشد؟
توصیه می شود آزمایش پاپ اسمیر و HPV سه سال بعد از شروع مقاربت انجام شود، اما بهترین زمان انجام آن طبق توصیه پزشک معالج می باشد و گاهی اوقات باید زودتر انجام شود.

آیا واکسنی برای HPV وجود دارد؟
بله، در حال حاضر برای محافظت در برابر ویروس HPV دو نوع واکسن وجود دارد: گارداسیل و سرواریکس

واکسن گارداسیل برای خانم ها و آقایان می باشد و واکسن سرواریکس فقط مخصوص خانم ها می باشد. هر دو واکسن بر رویHPV- 16 و 18 که عامل 70درصد سرطان دهانه رحم می باشد موثر است ، اما واکسن گارداسیل در جلوگیری از ابتلا به HPV - 6 و 11 که عامل زگیل های تناسلی می باشد موثر است.سنی که تزریق واکسن توصیه می شود طبق دستور پزشک می باشد ، چنانچه فرد قبل از شروع فعالیت جنسی و یا مواجهه با HPV واکسن بزند، تاثیر واکسن بیشتر خواهد بود. اگر از قبل به یکی از انواع HPV آلوده شده باشد ، زدن واکسن در برابر آن نوع مصونیتی ایجاد نخواهد کرد اما در برابر انواع دیگر HPV که در واکسن موجوداست، مصونیت به وجود می آید.

چنانچه چند سال از برقراری رابطه جنسی گذشته باشد، باز هم تزریق واکسن توصیه می شود. تاثیر واکسن گارداسیل در پیشگیری از وضعیت پیش سرطانی سرویکس و ایجاد زگیل تناسلی ناشی از 4 نوع ویروس( 16، 18، 6 و 11) تقریبا ً 100 درصد است و تاثیر واکسن سرواریکس نیز در جلوگیری از وضعیت پیش سرطانی سرویکس ناشی از دو نوع(16، 18) هم تقریبا 100 درصد می باشد.

زدن واکسن گارداسیل و یا سرواریکس برای زنان باردار توصیه نمی شود ولی برای زنان شیرده مشکلی ایجاد نمی کند.