شرایط استراحت مطلق در بارداری، چیست؟

تقریباً از هر ۵ خانم باردار در آمریکا به یک نفر در طول دوران بارداری استراحت مطلق تجویز می شود. این بدان معناست که پزشک توصیه می‌کند که اکثر اوقات یا تمام اوقات روز را باید در بستر بماند. استراحت مطلق ممکن است از چند روز تا چند ماه طول بکشد. در صورتی که شما واقعاً خسته و بی انرژی باشید استراحت مطلق توصیه خوبی است ولی اکثر خانم های باردار بعد از چند روز از این کار ناراحت و ناراضی می شوند و اگر چند روز استراحت تبدیل به چند هفته شود بیش از آنکه جنبه استراحت داشته باشد حالت شکنجه خواهد داشت.

آیا استراحت مطلق بدین معناست که شما باید تمام مدت در رختخواب باشید؟
این مسئله بستگی به عوامل زیادی دارد. برای استراحت مطلق تعریف استانداردی وجود ندارد بنابراین به تشخیص پزشک بستگی خواهد داشت. به طور کلی، استراحت مطلق یعنی اینکه شما 24 ساعت شبانه روز را در رختخواب بمانید و فقط برای رفتن به دستشوئی از جا برخیزید (و حتی بعضی از خانمها از پوشکهای مخصوص استفاده می کنند). پزشک به شما توصیه خواهد کرد که اکثر ساعات بر یک پهلو بخوابید زیرا فشار رحم از روی ورید اجوف تحتانی که خون را از قسمت پائین بدن به قلب می رساند برداشته می شود.

بعضی از پزشکان انواع دیگری از استراحت را که تا این اندازه شدید نیست توصیه می کنند. مثلاً شما می توانید در منزل بمانید و در رختخواب استراحت کنید و گاهی نیز بیرون رفته و البته با اتومبیل به گردش بپردازید (معمولاً فقط برای مراجعه به پزشک) و در منزل نیز غذا بپزید و دوش بگیرید. حتی ممکن است به شما توصیه شود که کمی از فعالیتهای خود بکاهید و فقط چند ساعت در روز در رختخواب بمانید.

چرا استراحت مطلق توصیه می شود؟
از چندین دهه قبل تا کنون، استراحت مطلق در بسیاری از عوارض بارداری توصیه می شود. بارداریهای دو یا چند قلوئی و مواردی که در آن احتمال زایمان زودرس می رود (نظیر نارسایی دهانه رحم)، شایعترین مواردی هستند که استراحت مطلق در آنها تجویز می شود. همچنین اگر پزشک به عدم رشد صحیح جنین مشکوک باشد (محدودیت رشد در داخل رحم) و یا جفت سرراهی (قرار گرفتن جفت در قسمت پائین رحم و یا در دهانه رحم) وجود داشته باشد، استراحت مطلق تجویز خواهد کرد. و بالاخره اگر افزایش فشار خون بارداری یا پره اکلامپسی خفیف وجود داشته باشد به شما توصیه می شود که در منزل در رختخواب بمانید تا فشار خون تحت کنترل درآید.

در رابطه با مفید بودن استراحت مطلق مطالعات بسیار کمی انجام گرفته است بنابراین مشخص نیست که استراحت مطلق در بسیاری از موارد فایده ای داشته باشد. تا امروز اطلاعات کافی جهت تایید یا رد مزایای استراحت در جفت سرراهی، افزایش خفیف فشار خون بارداری یا پره اکلامپسی، نارسائی دهانه رحم، و یا احتمال زایمان زودرس در بارداری های تک قلو در دست نیست. از طرف دیگر، بسیاری از مطالعات مزایای استراحت مطلق در بیمارستان را درمورد بارداریهای دوقلو مورد بررسی قرار داده اند و هیچکدام به این نتیجه نرسیده اند که این عمل خطر زایمان زودرس را می کاهد. در حقیقت در یک مطالعه حتی نشان داده شد که استراحت مطلق در بیمارستان خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد. (متاسفانه تاکنون مطالعه خوبی در مورد استراحت مطلق در منزل برای بارداری‌های دوقلو انجام نگرفته است). تنها یک مطالعه کوچک تا به امروز تاثیر استراحت مطلق را در محدودیت رشد در داخل رحم مورد بررسی قرار داده است و به این نتیجه رسیده است که به نظر نمی رسد استراحت مطلق کمکی به این امر بکند.

در این زمینه مطالعات علمی بیشتری لازم است. در عین حال کارشناسان در مورد زنان و چگونگی استراحت مطلق اختلاف نظر دارند. بسیاری از پزشکان معتقدند که تا زمانی که شواهد کافی بر علیه استراحت مطلق وجود ندارد، امتحان آن ارزشمند است. بعضی دیگر معتقدند که استراحت مطلق خود می تواند دارای آثار منفی باشد و نباید آن را به خانمها توصیه نمود مگر آنکه مطمئن باشید فواید آن بیش از ضررش است. این پزشکان بر این عقیده اند که استراحت مطلق باید در موارد بسیار محدودی تجویز شود ودر بسیاری از موارد تنها کافی است خانم ها از فعالیت خود بکاهند، شغل خود را رها کنند، از بلند کردن اشیاء سنگین و یا ایستادن به مدت طولانی بپرهیزند، و فقط روزی چند ساعت در رختخواب استراحت کنند.

در چه مواردی استراحت مطلق مضر است؟
استراحت در رختخواب ممکن است به سلامت شما لطمه وارد کند. استراحت مطلق به مدت طولانی خطر تشکیل لخته را افزایش می‌دهد. (در بعضی شرایط ممکن است حتی هپارین برای پیشگیری از تشکیل لخته تجویز شود. به علاوه، از آنجایی که شما از عضلات، قلب و ریه هایتان به اندازه کافی استفاده نمی کنید، توان و نیروی خود را تا حد زیادی از دست می دهید وخیلی زود خسته می شوید.

بی خوابی از دیگر عوارض استراحت مطلق است. تغییرات متابولیسم، از دست رفتن توده استخوانی، به وجود آمدن انواع دردها، احساس بی حوصلگی و تنهایی به سلامت روانی شما آسیب وارد می کند. وقتی رفته رفته دوران استراحت مطلق به سر می رسد هفته ها طول می کشد تا نیروی شما بازگردد و این امر نگهداری از نوزاد را مشکل می سازد.

زندگی محدود به بستر می تواند کابوس و خسران مالی به شما و خانواده تان وارد سازد. ممکن است شما مجبور شوید قبل از زمانی که پیش بینی کرده بودید شغلتان را ترک کنید و یا کسی را استخدام کنید که از کودکانتان مراقبت کند. هنگام استراحت مطلق باید یک نفر 24 ساعته در خدمت شما باشد تا غذا و سایر مایحتاج را به شما برساند.