ارزانترین دکتر کودکان تهران

درجه حرارت طبیعی بدن کودک شما می تواند با افزایش سن، فعالیت و در اوقات مختلف روز تغییر کند. درجه حرارت بدن شیرخواران، بالاتر از درجه حرارت بدن بچه های بزرگ تر است. درجه حرارت بدن هرکس بین اواخر عصر تا اوایل شب بیشتر است و از نیمه شب تا اوایل صبح به کمترین مقدار خود می رسد. به طور طبیعی معمولاً درجه حرارت ناحیه مقعد ۳۸ درجه سانتی گراد یا مختصری کمتر و درجه حرارت دهان ۲/۳۷ درجه سانتی گراد یا مختصری پایین تر است که بالاتر از این اعداد معرف وجود تب خواهد بود.

گذاشتن دست روی پیشانی کودک، روش دقیقی برای اندازه گیری تب نیست بنابراین بهتر است از دماسنج‌های دیجیتالی، دهانی، مقعدی و پوستی که در ناحیه زیر بغل استفاده می‌شود استفاده کنید.

وجود تب به تنهایی، بیماری خوانده نمی شود. تب در حقیقت نشانه مثبتی است از این که بدن در حال جنگ با نوعی عفونت است. تب باعث تحریک عوامل دفاعی بدن نظیر گلبول های سفید بدن می شود که کارشان حمله و منهدم ساختن باکتری های مهاجم به بدن است.در هر حال وجود تب موجب ناراحتی کودک می شود، نیاز به مصرف آب را بالا می برد، ضربان قلب را افزایش می دهد و باعث تندی تنفس می شود.
تب معمولاً با بیماری های دستگاه تنفس مثل خروسک، پنومونی (سینه پهلو)، عفونت های گوش ، آنفلوانزا، سرماخوردگی های شدید و گلودرد همراه است. همچنین ممکن است نشانه ای از عفونت روده یا مجاری ادراری، التهاب مغز و طناب نخاعی (مننژیت) و انواع متعددی از بیماری های ویروسی باشد.
در بچه های بین شش ماه تا پنج سال، تب می تواند باعث بروز حمله ای شود که به نام تشنج ناشی از تب معروف است. این تشنجات در بعضی از خانواده ها شایع است و معمولاً در اولین ساعات بروز بیماری تب دار اتفاق می افتد. برای چند لحظه کودک حالتی « غیر عادی » به خود می گیرد، بعد بدنش سخت و سفت می شود، حالت انقباضی به خود می گیرد و چشمانش به یک سو منحرف می شوند. برای مدت کوتاهی دچار بی توجهی می شود و در طول حمله تشنج، بدنش به رنگ تیره در می آید. یک تشنج کامل معمولاً کمتر از یک دقیقه طول می کشد و ممکن است بعد از چند ثانیه خاتمه یابد، اما برای والدینی که دچار وحشت شده اند به اندازۀ یک عمر طولانی می شود. اگرچه ناشایع است ولی ممکن است تشنج تا پانزده دقیقه یا بیشتر طول بکشد. باید بدانید که تشنج ناشی از تب تقریباً همیشه بدون خطر است و موجب ایجاد آسیب به مغز، سامانه عصبی، فلج، عقب ماندگی ذهنی یا مرگ نمی شود ولی این موضوع نباید مراجعه هر چه زودتر به متخصص اطفال را منتفی کند. در صورتی که کودک هم زمان دچار مشکل تنفسی شود یا تشنجش ظرف پانزده دقیقه متوقف نشود، باید هر چه زودتر با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
احتمال اینکه بچه های کوچک تر از یک سال، به دنبال اولین حمله تشنج ناشی از تب، برای بار دوم دچار تشنج شوند 50 درصد است، درحالی که این احتمال در بچه های بزرگ تر از یک سال حدود 30 درصد برآورد می شود. با این حال، به طور نادر، تشنجات ناشی از تب بیش از یکبار در فاصله بیست و چهار ساعت نیز دیده می شود. اگرچه بسیاری از والدین نگران هستند که تشنج به دنبال تب ممکن است منجر به بروز حملات صرعی شود، ولی احتمال آن بسیار کم است و تنها تعداد معدودی در هفت سالگی مبتلا به صرع می شوند.
یک مشکل جدی که به سادگی آن را به عنوان تب در نظر می گیرند، ارتباط با گرمای زیاد است که آن را گرمازدگی می نامند. این حالت ارتباطی با عفونت یا وضعیت داخلی بدن ندارد بلکه ناشی از گرمای محیط است و وقتی اتفاق می افتد که کودک در جای بسیار گرمی قرار گرفته باشد؛ مثل قرار گرفتن در ساحل شنی کنار دریا در اواسط تابستان یا قرار گرفتن در داخل اتومبیلی با درها و شیشه های بسته در یک روز گرم تابستانی.

علت بسیاری از مرگ های سالیانه بچه ها مربوط به تنها ماندن بدون مراقب در یک اتومبیل در بسته، حتی برای چند دقیقه است. یکی دیگر از علل گرمازدگی بچه ها، لباس پوشاندن بیش از حد آنها در یک هوای گرم و مرطوب است. در این شرایط، گرمای بدن کودک تا حد خطرناکی بالا می رود (بیش از ۵/۴۰ درجه سانتی گراد).در برخورد با چنین وضعیتی باید بلافاصله درجه حرارت بدن را با استفاده از تن شویه سرد، استفاده از پنکه و بردن به یک محیط خنک پایین آورد. بعد از اینکه کودک خنک شد، باید فوراً او را به یک مرکز فوریت های پزشکی رساند، چون گرمازدگی یک فوریت پزشکی محسوب می شود.
هرگاه احساس کردید که کودکتان دچارتب شده است، درجه حرارت بدن او را با یک حرارت سنج اندازه بگیرید. لمس پوست بدن با دست یا استفاده از حرارت سنج نواری، به خصوص زمانی که کودک در حال لرز است، به هیچ وجه مشخص کننده تب نیست.
چه نوع حرارت سنجی را می توان انتخاب کرد؟ آکادمی کودکان آمریکا، استفاده از حرارت سنج های جیوه ای را توصیه نمی کند زیرا این حرارت سنج ها از جنس شیشه بوده و امکان شکستن آنها و تبخیر جیوه داخلشان و تنفس آنها تا حد ایجاد مسمومیت بسیار زیاد است. حرارت سنج های دیجیتالی الکترونیک بهترین انتخاب محسوب می شوند.
از حرارت سنج های دیجیتالی می توان برای تعیین درجه حرارت بدن کودک از راه دهان، رکتوم (مقعد) و زیربغل استفاده کرد. مانند هر وسیله دیگری، بعضی از حرارت سنج ها نسبت به انواع دیگر ممکن است کارایی دقیق تری داشته باشند. دستورالعمل استفاده از آنها را که کارخانه سازنده توصیه کرده است، خوب به خاطر بسپارید.
حرارت سنج های گوشی نیز انتخاب قابل قبولی هستند. صحت کار آنها بستگی به تشعشع امواج آن و رسیدن به پرده صماخ گوش دارد. به این ترتیب، بعضی از این حرارت سنج ها ممکن است قابل اطمینان نباشند. به این علت، غالب متخصصان اطفال، استفاده از حرارت سنج های الکترونیکی دیجیتال را ترجیح می دهند.

روش‌های اندازه گیری تب کودکان
درست است که با استفاده از روش‌هایی نظیر گذاشتن دست روی پیشانی کودک می‌توانید به طور تقریبی متوجه میزان داغی و شدت تب او بشوید، با این حال این روش، روش دقیقی نیست و لازم است که برای اندازه گیری تب از روش‌های بهتری استفاده کنید. از جمله روش‌های دقیق اندازه گیری تب می‌توان به دماسنج‌های دیجیتالی، دهانی، مقعدی و پوستی که در ناحیه زیر بغل استفاده می‌شود اشاره کرد.
طبق دماسنج‌های دهانی دمای بالای 37/8 درجه، در دماسنج مقعدی دمای بالای 38 درجه و در دماسنج پوستی دمای بالای 37/2 درجه سانتی گراد به عنوان تب در نظر گرفته می‌شود.

محدوده نرمال درجه تب کودک
به طور کلی در موارد زیر جای نگرانی نیست:
- تب، کمتر از ۵ روز طول بکشد.
- رفتار کودک نسبتاً طبیعی باشد. یعنی کودک همچنان بازیگوش است و به طور طبیعی غذا می‌خورد. البته ممکن است کمی خسته‌تر از همیشه به نظر برسد.
- دمای حداکثر ۳۹.۱ درجه سانتیگراد در کودکان بین ۳ ماه تا ۳ سال و دمای حداکثر ۳۹.۴ درجه سانتیگراد در کودکان بالای ۳ سال جای نگرانی ندارد.
- تب خفیف پس از واکسیناسیون. اگر این حالت کمتر از ۴۸ ساعت طول بکشد طبیعی است.

زمان مراجعه به متخصص کودکان
اگر کودک تان کمتر از دو ماه سن دارد و درجه حرارت بدن او از راه رکتال ( مقعد) بیشتراز 38 درجه سانتی گراد است. فوراً او را نزد پزشک ببرید. این یک ضرورت مطلق محسوب می شود. پزشک برای تشخیص وجود یک عفونت یا یک بیماری جدی، لازم است از شیرخوار یک معاینه بالینی کامل به عمل آورد.
همچنین اگر سن کودک تان بین سه تا شش ماه و درجه حرارتش ۳/۳۸ یا بالاتر باشد یا چنانچه سنش بیشتر از شش ماه و درجه حرارتش برابر با ۴/۳۹ درجه سانتی گراد یا بالاتر باشد، باید مراتب را به پزشک او اطلاع دهید. چنین درجه حرارت بالایی می تواند معرف یک عفونت مهم یا کم شدن آب بدن بوده و نیاز به درمان داشته باشد. عفونت ها می توانند عبارت باشند از: گلو درد شدید، گوش درد شدید، سرفه، پیدایش بثورات غیر منتظره در بدن یا استفراغ های مکرر یا اسهال. همچنین اگر کودک تان بسیار بدخلق یا بیش از حد معمول خواب آلود باشد، لازم است او را به پزشک نشان دهید. در حقیقت سطح فعالیت کودک خردسال تان، در مقایسه با نشانه تب، علامت بسیار مهم تری به شمار می رود.

اگر کودکتان بالای یک سال سن دارد و از خواب و خوراک خوبی برخوردار بوده و حالت بازیگوشی خود را حفظ کرده است، لزومی ندارد در نشان دادن او به پزشک عجله کنید ولی اگر تب بالایی دارد که بیش از بیست و چهار ساعت ادامه یافته است، لازم است او را نزد پزشک ببرید. اگر کودک تب دار، دچار هذیان گویی شود، حالت ترس به خود بگیرد، چیزهایی را ببیند که وجود ندارند یا با لحنی غریب صحبت کند، باید با پزشک او تماس بگیرید. این علائم غیرعادی، معمولاً با پایین آوردن تب ازبین می روند و کودک حالت عادی اش را باز می یابد ولی با وجود این باید مورد معاینه پزشک قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود علائم فوق مربوط به مشکل مهم دیگری مثل سرسام یا تورم مغز (آنسفالیت)، یا پرده های پوشاننده مغز و طناب نخاعی (مننژیت) نباشد.
پیشامدهای دیگری مانند وجود تب در کودکی که در یک محیط به شدت گرم مثل یک اتومبیل بیش از حد داغ قرار داشته است، باید فوراً به مرکز فوریت های پزشکی ارجاع داده شود. همچنین وجود تب را در شرایطی که کودک به بیماری هایی دچار است که عکس العمل سیستم دفاعی بدن او را کاهش می دهند مثل بیماری سیکل سل، سرطان یا در زمانی که تحت درمان با داروهای استروییدی (کورتونی) است، به پزشکش اطلاع دهید.
اگر کودکتان به خصوص اولین دفعه ای است که دچار تشنج ناشی از تب شده است، باید هرچه زودتر به متخصص اطفال مراجعه شود. باید مطمئن شد که این تشنج مربوط به تب بوده و ارتباطی با موارد خطرناکی مانند بروز بیماری مننژیت نداشته است.

درمان خانگی تب
تب معمولاً نیازی به درمان دارویی ندارد مگر اینکه کودکتان ناراحت یا دارای سابقه تشنج ناشی از تب باشد. چنانچه سابقه ای از تشنج یا یک بیماری مزمن در کار نباشد، حتی یک تب بالا نمی تواند خطرناک یا مهم تلقی شود. مهم تر از هر چیز آن است که بیشتر توجه به تغییر رفتار کودک خود داشته باشید. اگر اشتها و خوابش خوب بوده و در نحوه بازی هایش تغییری پیدا نشده است، معمولاً نیاز به هیچ نوع درمانی ندارد.
در صورتی که کودک تان دچار تبی باشد که آرامشش را برهم زده است، می توانید او را با روش های زیر مورد درمان قرار دهید:

استفاده از دارو
چندین نوع دارو در دسترس هستند که می توان با کمک آنها مکانیزم بروز تب را مهار کرد. این داروها که تحت عنوان عوامل پایین آورنده تب نام گذاری شده اند عبارتند از: استامینوفن، ایبوپروفن و آسپرین، تمام این سه دارویی که فروش آنها بدون نسخه هم میسر است به طور یکسان قادر به کاهش تب هستند. اما مصرف آسپرین در بیماری های ویروسی ممنوع است.
آکادمی کودکان آمریکا، مصرف این دارو را به خاطر پایین آوردن تب در بچه ها توصیه نمی کند. مصرف ایبوپروفن برای بچه های شش ماهه به بالا مورد تأیید است. در هر حال اگر کودکتان دچار بیماری کلیوی، آسم، زخم معده یا سایر بیماری های مزمن است استفاده از ایبوپروفن منوط به دستور پزشک خواهد بود. باید توجه داشت که ( به خاطر احتمال خطر آسیب رسانی به کلیه ها ) آنها را در بچه هایی که بدنشان دچار کم آبی بوده یا گرفتار استفراغ هستند، نباید بدون نظارت پزشک مصرف کرد.

راهنمای والدین