علت بیماری یبوست در نوزادان

یبوست در دوران نوزادی و کودکی اغلب برای والدین و مراقبان سلامت و بهداشت مشکلی اضطراب آور است. یبوست عبارت است از اختلال در حرکات روده ای با مشخصات؛ کم تر بودن حرکات روده ای نسبت به حد معمول، سخت و خشک بودن و عبور سخت یا دردناک مدفوع.

اگر مدفوع در طول روز چندین بار، نرم و بدون درد دفع شود کودک دچار یبوست نخواهد شد. چنان چه کودک احساس ناراحتی همراه با ناله داشته باشد، کمرش را قوسی شکل خم کند، پاهایش را صاف نگه دارد و هنگام حرکات روده ای قرمز شود چنین نشانه هایی به معنای قطعی یبوست نیست.

دلایل یبوست
نخوردن فیبر یا الیاف کافی از راه غذا

نوشیدن بیش از حد شیر یا آب میوه

نرسیدن مایعات کافی به بدن

نداشتن تحرکات کافی بدنی

آلرژی های غذایی

شرایط معین بدنی و داروهای مصرفی

حرکات روده ای نامنظم

الیــاف رژیمـی
الیاف رژیمی کربوهیدرات های گیاهی هستند که بدن قادر به هضم آن ها نیست. این مواد روی هم انباشته می شوند و حرکات روده ای را ایجاد و کمک می کنند تا دفع مواد مدفوعی راحت تر صورت گیرد. پژوهش ها نشان می دهند که اگر کودکان الیاف خوراکی را به میزان کافی دریافت کنند این الیاف باعث می شوند یبوست ایجاد نشود، به ویژه اگر حرکات روده ای آن ها کند شده باشد. غذاهایی مانند میوه ها و سبزیجات، نان های غله ای، غلات، مغزها، لوبیا، عدس و سایر حبوبات از جمله موادی هستند که الیاف مورد نیاز بدن کودک را برای برطرف کردن یبوست تأمین می کنند.

در همین حال گوشت، مرغ، تخم مرغ، ماهی، شیر و فرآورده های شیری و لبنیات الیاف ندارند. پر کردن شکم کودک با این دسته از غذاها و نوشیدنی ها باعث می شود که کودک برای غذاهایی که الیاف دارند کم تر احساس گرسنگی کند. اگر فکر می کنید که کودک تان به اندازه ی کافی الیاف دریافت نمی کند از میوه یا سبزی در هر وعده یا میان وعده ی غذایی استفاده کنید، غلات دارای الیاف زیاد به او بدهید، یا فرآورده هایی که حاوی حبوبات باشد را به کودک بخورانید. برای کودکان بالاتر از یک سال مصرف روزانه شیر را به ۵۰۰ تا ۷۵۰ میلی لیتر و آب میوه را نیز تا ۱۸۰ میلی لیتر در روز محدود کنید.

دستور مصرف الیاف در روز بر اساس گرم
12 - 0 ماهگی: تجویز نمی شود.

3-1 سالگی: 19 گرم الیاف (مصرف شود)

8-4 سالگی: 25 گرم الیاف (مصرف شود)

100 درصد آب میوه هایی که مانند آلو، سیب یا هلو که مقادیر بالایی سوربیتول دارند، ممکن است باعث یبوست شوند و نباید بیش از 60 میلی لیتر از آن را روزانه به کودک بخورانید. وقتی برای خرید مراجعه می کنید به میزان گرم الیاف را روی برچسب پاکت دقت کنید.

اگرهای مصرف مایعات
- اگر کودکان مقدار کافی مایعات ننوشند باعث یبوست می شود. به علاوه تحقیقات نشان می دهند هر چه فرزند شما مایعات بیش تری بنوشد به درمان یبوست کمک می کند.
- اگر دیدید رنگ ادرار کودک تان کدر است نیاز به مصرف بیش تر مایعات هست.
- چنان چه کودک شما پوشک مصرف می کند انتظار داشته باشید در روز تا ۶ پوشک عوض کند.
- اگر کودکی زیر یک سال سن دارد تغذیه باید طبق خواسته اش هر وقت احساس گرسنگی کرد، باشد.
- اگر شیردهی دارید، مطمئن شوید کودک، پستان را درست در دهان نگه داشته باشد و هر بار ۳-۲ مکیدن را به صورت کامل انجام دهد.
- اگر در شیردهی مشکل دارید از ماما یا پزشک تان برای رفع این مشکل کمک بخواهید.
- اگر شیر خشک به کودک تان می دهید از برنامه ریزی مناسب برای شیردهی شامل زمان بندی و دستور تهیه استفاده کنید.
- ترجیح این است که تا سن 9 ماهگی پیش از آن که کودک تان را با غذای خشک تغذیه کنید به او شیر بخورانید.
- وقتی به کودک تان غذای خشک می دهید یک فنجان آب کنار غذایش بگذارید.
- اگر کودک تان بیش از یک سال سن دارد آب را بین غذا و میان وعده برایش بگذارید.

فعالیت بدنی
فعالیت بدنی به کارکرد خوب روده ها کمک می کند. با هم فعالیت کردن در قالب بازی نوعی تفریح است و سبک زندگی سالمی برای شما و برای فرزندتان فراهم می کند.
- در بوستان با فرزندتان قدم بزنید.
- با فرزندتان بازی گروهی کنید.
- با فرزندتان حرکات موزون انجام دهید.

حساسیت غذایی
با وجود اینکه یبوست می تواند علامت حساسیت غذایی باشد اما با ماما یا پزشک درباره ی نیاز به حذف هر گونه مواد غذایی از تغذیه کودک مشاوره بگیرید.

شرایط ویژه ی دارویی و پزشکی
- در صورتی که تصور می کنید یبوست فرزندتان به دلیل شرایط پزشکی یا دارویی است با پزشک کودکتان مشورت کنید.

نگه داشتن تحرکات روده ای
- برخی از کودکان تحرک روده هایشان را نگه می دارند. این مورد حتی پیش از یادگیری دستشویی رفتن هم شایع است. این کار باعث می شود که مدفوع سخت تر و خشک تر عبور کند.

دلیل این که کودکان حرکات روده ای را نگه می دارند و در نتیجه از خروج مدفوع خود جلوگیری می کنند، چیست؟

ترس استفاده از دستشویی، ترس از محیط غریب، هیبت دستشویی، از این که مدفوع به بدن کودک آسیب برساند، از فشار در یادگیریِ دستشویی رفتن، از حرکات روده ای و بسیار مشغول بازی و یادگیری بودن.

اگر کودک شما زیاد وول می خورد، خودش را در وضعیت عجیب و غریب قرار می دهد، دائم تکان می خورد، روی نوک انگشتان پاهایش می ایستد و باسن و ران هایش را سفت می کند به معنای آن نیست که یقیناً دچار یبوست است.

اگر فکر می کنید که کودک به اندازه ی کافی الیاف دریافت نمی کند از میوه یا سبزی در هر وعده یا میان وعده ی غذایی استفاده کنید. غلات دارای الیاف زیاد به او بدهید یا فرآورده هایی که حاوی حبوبات باشد را به کودک بخورانید.

موارد زیر را در آموزش دستشویی به کودک در نظر بگیرید:
- زمان مناسبی را برای یاد دادن دستشویی رفتن و کمک به کودک انتخاب کنید.
- یاد بدهید بعد از هر وعده غذایی به مدت حدود 30 دقیقه روی صندلی بنشیند.
- کتاب داستان مناسب را برای او داخل دستشویی ببرید.
- دستشویی های مخصوص کودک نوپا که جایی برای نشستن و حمایت از پاهای او دارد، استفاده کنید.
- اگر کودک از نشستن روی دستشویی امتناع می کند، اجازه دهید که حرکات روده ای را روی پوشک انجام دهد تا از یبوست پیشگیری شود.
- به هنگام یاد دادن دستشویی رفتن آرام و انعطاف پذیر باشید.

پیگیری پزشکی
در صورتی که کودک علائم زیر را دارد به دنبال تشخیص و درمان باشید:
- اگر در سن زیر 6 ماهگی دچار یبوست شده باشد.
- اگر تب دارد.
- اگر خون در مدفوعش دیده می شود.
- اگر هنگام حرکات روده ای درد دارد.
- اگر کندی اضافه وزن یا کاهش وزن دارد.
- در صورت مشاهده ی علائم بالا، ملین به کودک نخورانید.
تنقیه انجام ندهید، شیاف ندهید و مکمل های دارویی یا گیاهی را نیز بدون تجویز پزشک متخصص به او نخورانید.