آزار و اذیت کودکان، والدین بیشتر مراقب باشند!

کودک آزاری عبارت است از آسیب یا تهدید سلامت جسم و روان، رفاه و سلامت کودک توسط والدین یا اشخاصی که نسبت به او مسؤول هستند. اگرچه بسیاری افراد مفهوم کودک‌آزاری را با خشونت جسمی و جنسی معادل می‌دانند اما کارشناسان بر این امر تاکید دارند که آزارهای عاطفی و روحی دایره‌ای وسیع از رفتارهایی را شامل می‌شود که هر روزه با کودکان صورت می‌گیرد و متاسفانه کمتر کسی است که این موارد را در زمره کودک‌آزاری محسوب نماید.

کودک آزاری به چهار نوع تقسیم بندی می‌شود: کودک آزاری جسمی،کودک آزاری جنسی، کودک آزاری روانی، کودک آزاری ناشی از غفلت.

کودک آزاری جسمی
به حالت بالینی کودکانی گفته می شود که یک بار یا به دفعات متعدد مورد ضرب و شتم و آزار عمدی پدر، مادر، قیم و یا والدین رضاعی که مسؤولیت آنها را بر عهده دارند، قرار مواردی همچون توهین، تحقیر، تهدید، تمسخر یا حتی انتخاب نام نامناسب برای کودک، بی‌توجهی به مراقبت از او، بی‌توجهی به نیازهای پزشکی و درمانی کودک، گوش ندادن حرف‌های او، از بین بردن اعتماد به نفس او، بغل کردن او بدون میل کودک و بسیاری دیگر از این رفتارها در زمره کودک‌آزاری عاطفی و روانی به حساب می‌آید.

می‌گیرند. این آسیب رسانی را «سندرم کافی» یا «سندرم کودک کتک خورده» نیز می‌گویند که علاوه بر آزار جسمی، آزارهای روانی و ناشی از غفلت را هم شامل می‌شود. در این نوع کودک آزاری، خشونت معمولاً توسط دست صورت می‌گیرد و استفاده از ابزارهایی مثل سلاح سرد و گرم معمول نیست.

کودک آزاری جنسی
تجاوز، فحشا، واداشتن، بکارگیری و یا استفاده از کودک برای هرگونه رفتار روشن جنسی و هرگونه بهره‌برداری جنسی از کودکان از مصادیق بارز این آسیب است که والدین یا دیگر افراد فامیل یا جامعه عامل اصلی این آزارند.

کودک آزاری روانی
محرومیت از محبت کافی و آسیب‌های مختلف روانی و بسیاری از موارد به ظاهر بی‌اهمیت هم در این طبقه آزارها می‌گنجد. مواردی همچون توهین، تحقیر، تهدید، تمسخر یا حتی انتخاب نام نامناسب برای کودک، بی‌توجهی به مراقبت از او، بی‌توجهی به نیازهای پزشکی و درمانی کودک، گوش ندادن حرف‌های او، از بین بردن اعتماد به نفس او، بغل کردن او بدون میل کودک و بسیاری دیگر از این رفتارها در زمره کودک‌آزاری عاطفی و روانی به حساب می‌آید.

کودک آزاری ناشی از غفلت
زمانی که به نیازهای عاطفی و هیجانی کودک توجهی نشود، عوارض روانی ناشی از غفلت را داریم و وقتی محرومیت از نیازهای اساسی مثل غذا، پوشاک، در معرض خطر قرار دادن کودک، عدم مراقبت‌های بهداشتی، پیش می‌آید عوارض جسمی ناشی از غفلت نسبت به کودک نمود پیدا می‌کند. این نوع کودک‌آزاری هم به سبب بی‌توجهی و عدم آگاهی والدین آمار بالایی دارد.

وضعیت کودک آزاری در کشورهای جهان
مشکل کودک آزاری در غالب کشورهای جهان اعم از پیشرفته و در حال توسعه دیده می شود، اما در جوامع جرم‌خیز آمار ارتکاب به کودک آزاری بسیار بالاتر از سایر جوامع است. در جوامعی که خشونت های سازمان یافته مثل جنگ یا انواع آسیب های اجتماعی زیاد است و نابرابری های اجتماعی وجود دارد و هم چنین در جوامعی که خشونت در سطح جامعه، رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی، مقبول است و قوانین مشخص و مؤثری نیز در زمینه حمایت از حقوق کودکان وجود ندارد، میزان کودک آزاری بسیار بالاتر از جوامع و کشورهایی است که خشونت کمتری در آن ها رواج دارد.

بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی و یک سازمان مستقل سالانه بیش از پنج میلیون کودک درسراسر جهان مورد اذیت و سوء استفاده قرار می گیرند که در ۱۴ تا ۱۷ درصد از موارد به مرگ کودکان منجر می شود.

حمایت از حقوق کودکان ، سالانه بیش از پنج میلیون کودک درسراسر جهان مورد اذیت و سوء استفاده قرار می گیرند که در ۱۴ تا ۱۷ درصد از موارد به مرگ کودکان منجر می شود. به گزارش این نهاد مستقل ، بیش از نیمی از کودک آزاری ها به علت ترس کودکان و یا ترس خانواده ها از درخطر افتادن آبرو، گزارش نمی شود.

در حالی که کشورهای غربی، خود را به عنوان مدعیان حقوق بشر در سطح جهان معرفی می کنند شواهد متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد چنین سیاست‌های ضد حقوق بشری در برخی از همان کشورهای غربی وجود دارد.

دختران بیش از پسران در معرض کودک آزاری قرار می گیرند
نتیجه یک پژوهش انجام شده نشان داد 66 درصد کودک آزاری ها از سوی مردان اعمال می شود و دختران بیش از پسران در معرض کودک آزاری قرار می گیرند. همچنین 25 درصد کودک آزاری ها در خانواده های طلاق اتفاق می افتد. این در حالی است که آمارها نشان می دهد 50 درصد والدین ایرانی معتقدند تنبیه برای کودک لازم است و 40 درصد والدین نیز به تنبیه بدنی گرایش دارند. بررسی ها در خصوص روابط میان خانواده و فرزندان نشان می دهد، در مقابل یک مورد کودک آزاری که فاش می شود، حداقل 20 مورد دیگر پنهان می ماند.

به بیان دیگر، شاید بتوان اینطور قلمداد کرد که آمار واقعی کودک آزاری جسمی در ایران، روزانه ۴۰۰ مورد است. یعنی سالی بیش از ۱۴۶ هزار بارکودکان ایرانی، مورد هجوم والدینشان قرار می گیرند.
تحقیقات نشان می دهد بیش از 90 درصد کودک آزاری ها در محیط خانه اتفاق می افتد

و این در حالی است که پدران با ۴۸/۵ درصد، بالاترین و پس از آن مادران با ۲۳/۸ درصد در ردیف بعدی عوامل کودک آزاری جسمانی در خانواده های کودک آزار قرار دارند. این چنین که به نظر می رسد، جامعه، به شکل افسارگسیخته ای از کودکان خود انتقام می گیرد. به بیان دیگر، ابعاد این آسیب اجتماعی به اندازه ای گسترده است که نمی توان حد و مرزی برای آن قائل شد، چون آماری که توسط بهزیستی داده شده تنها برای کودک آزاری‌هایی است که اطلاع داده شده است، نه همه کودک آزاری ها. چرا که تحقیقات میدانی نشان می دهد میزان واقعی کودک آزاری جسمی ، ۲۰ برابر تعدادی است که اعلام می شود.

آموزش فرزندپروری نیاز والدین امروز
به گفته مدیر انجمن حمایت از کودکان بدسرپرست اصفهان بزرگترین مشکل کودک‌آزاری عاطفی این است که نمود بیرونی و فیزیکی ندارد و این مسئله طی سالها تکرار می‌شود و اثرات بسیار مخربی بر کودک خواهد داشت. به گفته آلما رجایی‌فرد، اصفهان یک شهر نسبتا سنتی است اگرچه یک کلانشهر است اما هنوز فرهنگ سنتی‌اش را حفظ کرده و طبعا فرهنگ تربیت فرزند هم در آن سنتی است و کمتر پدرو مادری به کلاس‌های فرزندپروری راغب است اگرچه ما این کلاس‌ها را بصورت رایگان برگزار می‌کنیم اما کمتر والدینی برای این مسائل وقت می‌گذارد!

آزارهای هر روزه کودکان ما
این کارشناس ارشد حقوق پرده از مواردی برداشت که هر روزه تعداد زیادی از والدین کودکانشان را با این موارد آزار می‌دهند و کودک آزاری تنها تنبیه بدنی یا آزار جنسی نیست. الفاظ نامناسب و توهین‌های لفظی والدین، معلم یا هر فرد دیگری! به گفته او یک آزار روانی و عاطفی است. زمانی که به یک کودک لقبی زشت می‌دهیم او این را باور می‌کند و در سیر تکامل و رفتارش تاثیرگذار است.

بالای والدین از کودک، توقع رفتارهای عاقلانه و مودبانه در مراسمات، مهمانی‌ها از جمله این نوع کودک‌آزاری است. انتظار درک سطح اقتصادی والدین از طرف کودک که امروزه بسیاری از والدین این توقع را دارند باعث می‌شود کودک در ذهنش این تصور را داشته باشد که خانواده قدرت حمایت از او را ندارد و این گفته‌ها برای او اضطراب‌آور است. جمله عادی دوستت ندارم احساس عدم امنیت و تخریب روحی برای کودک درپی دارد. کودک در این زمان فکر می‌کند نمی‌تواند روی علاقه و حمایت والدینش حساب کند. توهین، تحقیر، ترساندن و تهدید، رفتارهایی است که همه روزه در اکثر موارد با کودکان انجام می‌شود و اثرات تخریبی آنها متاسفانه کاملا خاموش و البته بیشمار است.‌

طلاق بزرگترین آزار عاطفی کودکان
طلاق ممکن است برای بچه‌ها آسیب رسان باشد اما شیوه طلاق و تعامل همسران با هم و فرزندان، در شدت این آسیب تاثیر بسزایی دارد. به گفته رجایی‌فرد طلاق و دعواها و نزاع‌های والدین بزرگترین عامل آزارهای عاطفی کودک است و بیشتر کودک‌آزاری روانی و عاطفی در این نوع خانواده‌ها دیده می‌شود بسیاری مواقع یکی از والدین بچه‌ها را گرو می‌گیرد تا همسر سابقش حاضر شود از گرفتن مهریه‌اش صرفنظر کند این رفتار یکی از بزرگ‌ترین جنایت های عاطفی است. به گفته این فعال حقوق کودکان اضطراب و نگرانی، افسردگی و پرخاشگری، انزواطلبی، تمایل به خودکشی، فقدان مهارت حل مسئله، عدم کنترل خشم و آسیب رساندن به خود از پیامدهای کلی کودک‌آزاری است.

تحصیلات بالا نشانگر فرزندپروری خوب نیست
بسیاری از والدین در موضوع فرزندپروری ناآگاه و بی‌اطلاعند. به گفته این وکیل دادگستری متاسفانه ما انتظاراتمان از فرد تحصیل‌کرده انتظار غلطی است. ممکن است فردی در درجه بالای تحصیلی باشد اما روابط اجتماعی و خانوادگی خوبی نداشته باشد و از نظر والد بودن امتیازی نداشته باشد. متاسفانه بسیاری از والدینی که کودک را ناخودآگاه آزار می‌دهند خود به آزار کودک آگاه نیستند بلکه اینها همگی قصد تربیت کودک را دارند اما به شیوه‌های فرزندپروری آگاهی ندارند. به نظر می‌رسد جای درسی در زمینه فرزندپروری در دروس دانشگاه یا حتی آموزش‌های قبل از ازدواج به شدت خالی است.

۱۲۳ خط ارتباطی با اورژانس اجتماعی
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان اصفهان در بحث کودک‌آزاری گفت: به هرنحوی که با خط 123 اورژانس اجتماعی ما اطلاعی درباره کودک‌آزاری یا حتی احتمال وقوع آن گزارش شود کارشناسان مربوطه سعی می‌کنند اطلاعات را گرفته و به محض اینکه فکر کنند نیاز به مداخله است تیم سیار اورژانس اجتماعی که شامل یک مددکار اجتماعی و یک روان‌شناس است به محل اعزام می‌شوند. به گفته فرشاد همکاران همزمان از نیروی انتظامی هم درخواست حضور می‌نمایند.

در شرایطی که خانواده مانع حضور همکاران ما شود حکم ورود به منزل از طریق مقامات قضایی دریافت می‌شود. همکاران در محل ابتدا صحت کودک‌آزاری را بررسی می‌کنند و به والدین توصیه می‌شود به اورژانس اجتماعی مراجعه کنند و اگر تشخیص دهند جان کودک در خطر است به کمک نیروی انتظامی در اسرع وقت کودک از خانواده خارج شده و مداخلات روان‌شناسی سریعا آغاز می‌شود و این اقدامات تا جایی انجام می‌شود که از امنیت کودک مطمئن شویم. در غیر اینصورت کودک به یکی از بستگان امین و بازهم در غیر اینصورت به مراکز شبانه روزی بهزیستی منتقل می‌شود.