حاملگی در سنین بالا، مشکلات طولانی مدت مادر

در یک مطالعه‌ی جدید برخی از یافته‌های هشدار دهنده، خطرات قلبی عروقی مادران مسن‌تر نظیر سکته مغزی و حمله‌ی قلبی را در مراحل بعدی زندگی نشان می‌دهد، در ادامه راهکارهایی برای جلوگیری از بروز این بیماری‌ها ارائه می‌شود.

درمان‌های باروری رو به رشد و آسان به این معنی است که زنان می‌توانند بارداری خود را بر اساس ساعت بیولوژیکی طبیعی مورد نظر خود ترسیم کنند. اما بارداری در سنین بالاتر می‌تواند منجر به افزایش خطراتی برای کودک مانند سندرم داون ـ با توجه به تخمک‌های قدیمی‌تر مادر ـ شود و در حال حاضر تحقیقات جدید ارائه شده در کنفرانس بین‌المللی سکته مغزی انجمن سکته آمریکا در سال ۲۰۱۶ خطرات نگران‌کننده‌ای برای مادر را حتی با گذشت مدت زمانی طولانی از بارداری نشان می‌دهد. این مطالعه نشان داد داشتن یک نوزاد بعد از ۴۰ سالگی با افزایش احتمال سکته مغزی و حمله قلبی در دوران بعد همراه است.

اثرات طولانی مدت داشتن یک نوزاد

محققان داده‌های بیش از هفتاد و دو هزار زن 50 تا 79 ساله در یک دوره 12 ساله را مورد مطالعه قرار دادند. آن‌ها میزان سکته، حمله قلبی و مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی در میان 6/4 درصد از زنان باردار بیش از چهل سال را، با زنانی که در سنین پایین‌تر بچه‌دار شده بودند، مقایسه کردند. خطرات خاص در مادرانی که در مراحل بعدی زندگی و دیرتر بچه‌دار شدند به این شکل افزایش یافته بود؛ میزان سکته مغزی ایسکمیک (ناشی از لخته، رایج‌ترین نوع سکته مغزی) از 4/2 به 8/3 درصد، سکته هموراژیک (ناشی از خون‌ریزی مغزی) از نیم به یک درصد، حمله‌ی قلبی از 5/2 به 3 درصد و مرگ قلبی ـ عروقی از 3/2 به 9/3 درصد. آنچه واضح است، زنانی که در سن 40 سال یا بیشتر باردار شدند بیشتر در معرض خطر بروز عوارض در طی و بلافاصله پس از بارداری بودند، مطالعه حاضر نشان می‌دهد که ممکن است در دراز مدت نیز عواقبی وجود داشته باشد.

محققان متوجه شدند که بسیاری از عوامل خطرساز برای بیماری‌های قلبی عروقی مانند فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا، مسئول بسیاری از اختلالات در میان مادران مسن‌تر بودند. اما چرا بارداری بعد از 40 سالگی منجر به عوامل خطر در وهله‌ی اول می‌شود؟ به گفته یکی از محققان «بارداری منجر به چند تغییر فیزیولوژیکی در بدن زنان می‌شود، قلب و رگ‌های مادر در معرض فشار و افزایش حجم برای تأمین توأمان مادر و نوزاد است و توانایی تحمل چنین تغییرات فیزیولوژیکی و حجم بالای کار قلب و عروق با افزایش سن کاهش می‌یابد. بنابراین، اختلال قلبی عروقی بیشتر احتمال دارد که در سنین بالا بروز کنند.

بنابراین، با اتمام بارداری علائم آن می‌تواند از بین برود. «زنانی که آخرین بارداری آنان در سن بیشتر است در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا و اختلالات مربوط به آن و دیابت دوران بارداری ـ دیابت حاملگی ـ هستند همچنین شواهدی وجود دارد که نرخ نامتناسب بالاتری از عوامل خطر قلبی عروقی پس از سال اول بعد از بارداری را برای آنان نشان می‌دهد.

اما به نظر نمی‌رسد یک حادثه قلبی عروقی به هر یک از عوامل خطر مرتبط شود: سکته ناشی از خون‌ریزی، توسط یک خون‌ریزی مغزی ایجاد می‌شود و باعث می‌شود تا حدود ۱۳ درصد از سکته‌های مغزی اتفاق افتد. چند نظریه برای ارتباط به ظاهر مستقیم بارداری با این نوع از سکته مغزی وجود دارد. شاید وجود شرایط پزشکی ناشناخته در دوران بارداری در سنین بالا باعث آن می‌شود، این تغییرات بدون داشتن علائم ظاهری تا چند سال بعد پیشرفت می‌کند و به صورت سکته ناشی از خون‌ریزی مغزی آشکار می‌شود. تحقیقات بیشتری برای کشف رابطه خاصی بین بارداری و این نوع از سکته مغزی مورد نیاز است.

چگونه خطر ابتلا را کاهش دهیم؟

فرض کنید شما بیش از 40 سال دارید و باردار هستید، آیا کاری برای کاهش احتمال ابتلا به این پیامدهای منفی بهداشتی وجود دارد؟ «هنوز مشخص نیست که آیا زنانی که در سن 40 سال یا بیشتر باردار شدند می‌توانند خطرات زندگی آینده را کاهش یا تغییر دهند. با رژیم غذایی سالم، ورزش تحت نظر پزشک و کنترل وزن می‌توان از بروز عوارضی مانند دیابت بارداری و فشار خون بالا جلوگیری کرد.

بعدها پس از بارداری، آگاهی از افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی می‌تواند به شما و پزشک شما در جستجوی علائم آن کمک کند. به علاوه این امر برای حفظ یک شیوه زندگی سالم در سن شما اهمیت دارد. غربالگری منظم و بررسی عوامل خطر به شیوه‌ای دقیق‌تر ممکن است یک گام منطقی باشد.
حتی با افزایش خطرات، زنان بیش از ۴۰ سال نباید باردار شوند، بلکه آن‌ها باید بیشتر از اثرات بالقوه بعد از آن آگاه شوند. انتخاب بارداری در سن ۴۰ سال یا بیشتر به یک انتخاب فردی برای زنان تبدیل شده است. این مطالعه به سادگی با در اختیار گذاشتن اطلاعات اضافی در مورد عواقب طولانی مدت بارداری در سنین بالا به در نظر گرفتن فاکتور زمان در تصمیم‌گیری‌ مادران برای بارداری کمک می‌کند.