مراقبتهای دوران بارداری، مهمترین نکات

زن باردار باید هر روز یا حداقل هر دو روزی یک بار اجابت مزاج داشته باشد. در خانم های باردار شرایط برای ایجاد یبوست مهیا و آماده است. مخصوصا در کسانی که مقدار کافی آب نمی نوشند و رژیم غذایی مناسبی ندارند. در زنان بارداری که قبل از حاملگی از یبوست رنج می برند این حالت در دوران بارداری شدت می یابد و علت آن بیشتر مربوط به کند شدن حرکات روده در اثر هورمون جفتی و پروژسترون و اثر فشار رحم به روی دستگاه گوارش است.

برای جلوگیری از پیدایش یبوست نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
1- مقدار زیادی آب بنوشید. برای این کار علاوه بر مصرف آب در طول مدت روز، دو لیوان آب سرد را بلافاصله بعد از برخاستن از خواب و قبل از رفتن به رختخواب فراموش نکنید.
۲- هر روز یا حداقل هر دو روز باید بلافاصله بعد از صرف صبحانه اجابت مزاج نماید. در صورت اشکال در رفع مدفوع باید با پزشک خود تماس بگیرید.
3- در رژیم غذایی روزانه خود مقدار کافی میوه یا سبزی مصرف کنید. میوه هایی مانند سیب، زردآلو، انجیر، زیتون، پرتقال، هلو، گلابی، آناناس، گوجه،‌ آلو، توت، توت فرنگی و سبزیجاتی مانند لوبیا سبز، کلم پیچ، هویج، کرفس، ذرت، کاهو، پیاز، نخود، اسفناج، گوجه فرنگی و شاهی به علت داشتن ماده مخصوصی به نام سلولز بسیار مفیدند. سلولز در روده ها هضم و جذب نمی شود ولی حجم مدفوع را افزایش داده و به دفع مدفوع کمک می کند. غذاهای دیگری مانند گندم سبوس دار نیز به اجابت مزاج کمک می کنند.
۴- در بعضی موارد برای نرم کردن مدفوع و جلوگیری از ایجاد خراش در مخاط رکتوم می توانید ۱۸۰ سانتی متر مکعب ( سی سی) روغن زیتون ولرم را شب موقع خواب تنقیه نمایید به این ترتیب اجابت مزاج صبح با درد و سوزش مقعد همراه نخواهد شد.
5- اگر علیرغم تبعیت از تمام دستورات فوق الذکر بار یبوست ادامه یابد از روغن زیتون یا روغن پارافین خوراکی به مقدار یک قاشق مربا خوری بعد از هر غذا استفاده می گردد. از مسهل های قوی نباید استفاده نمود زیرا به علت ایجاد تحرک معده و روده، ممکن است زایمان زودرس را باعث شوند. در یبوست های مقاوم، از تنقیه استفاده می شود. به هر حال از تنقیه باید به عنوان آخرین حربه استفاده نمود.باز تاکید می کنیم که در یبوست های شدید با پزشک خود تماس بگیرید و از مصرف خود سرانه مسهل و ملین خودداری کنید.گاهی به علت مصرف کپسول آهن با بعضی از انواع مواد غذایی، زن باردار ممکن است به اسهال مبتلا شود که معمولا خود به خود بهبود می یابد. ابتلا طولانی یا مکرر به اسهال را باید به پزشک اطلاع داد.

مراقبت از کلیه ها
فعالیت کلیه ها در دوران بارداری زیاد می شود و اختلال کارکرد آنها ممکن است برای جنین و مادر خیلی گران شود. اگر خانمی از ناراحتی کلیوی رنج می برد باید قبل از حامله شدن به پزشک متخصص زنان مراجعه نماید زیرا در دوران بارداری به علت محدودیت در استفاده از عکس برداری ( رادیو گرافی) تشخیص بسیار مشکل است.بیماران مبتلا به بیماری های وخیم کلیه مانند نفریت مزمن باید قبل از حاملگی توسط پزشک متخصص کلیه مجاری ادرار معاینه شوند، زیرا در دوران بارداری به علت افزایش کار کلیه نارسایی آن شدت یافته و در نتیجه ممکن است جنین در داخل رحم از بین برود. هم چنین ممکن است حاملگی برای جان این مادران خطرناک باشد و باید در مورد حامله شدن از پزشک خود اجازه بگیرند.در نفریت های خفیف و سایر اختلالات کلیوی زن باردار معمولا بدون هیچ گونه عارضه ای دوران بارداری را سپری نماید به شرط این که در تمام طول مدت حاملگی تحت نظر پزشک متخصص زن قرار گیرد.

از آزمایش ادرار می تواند برای تشخیص بیماران مبتلا به مرض قند و یا کسانی که استعداد ابتلا به مرض قند را دارند استفاده نمود. برای تشخیص بعضی اوقات پزشک متخصص زنان از پزشک متخصص بیماری های غدد نیز کمک می گیرد.علاوه بر قند، آلبومین نیز ممکن است در ادرار ظاهر شود. آلبومین ماده ای است که از هضم مواد پروتئینی در بدن حاصل شده و توسط کلیه ها دفع می شود. به طور طبیعی در حاملگی مقدار جزئی از آلبومین وارد ادرار می شود ولی اگر مقدار آن بیشتر از حد معمول باشد نشانه خوب کار نکردن کلیه هاست.

مراقبت از دستگاه تناسلی
در دوران بارداری مقدار ترشح واژینال ممکن است افزایش یابد و اگر این ازدیاد ترشح مهبل با علائمی همراه نباشد نباید نگران شد ولی اگر زیادی ترشح با بوی بد و خارش همراه باشد حتما باید به پزشک خود اطلاع دهید.شایع ترین علل ازدیاد ترشح مهبل عفونت های تریکومونائی و قارچی هستند. برای درمان تریکومونا از شیاف و قرص مترونیدازول استفاده می شود. البته از قرص مترونیدازول نباید در دوران بارداری استفاده نمود، زیرا این دارو از جفت خود گذشته و خود را به جنین می رساند. در عفونت های قارچی نیز از پماد و شیاف استفاده می شود و چون این نوع عفونت در بیماران مبتلا به مرض قند شایع است لذا خون بیماران مبتلا به عفونت های قارچی را باید برای تشخیص مرض قند آزمایش نمود.پزشک متخصص زنان باید تمام زنان باردار را از نظر امکان وجود سوزاک مورد آزمایش قرار دهد و زنان مبتلا را به پنی سیلین و یا در صورتی که حساسیت داشته باشند با سایر آنتی بیوتیک های بی ضرر معالجه نمایند.آزمایش خون در اولین مراجعه زن باردار به مطب برای تشخیص سیفلیس ضرورت دارد زیرا این بیماران را می توان با پنی سیلین به آسانی درمان نمود.

مراقبت از پستان ها
در تمام طول زندگی به خصوص در دوران بارداری باید خانم ها از پستان خود مراقبت نمایند. در طول مدت بارداری به تدریج پستان ها برای شیر دادن آماده می شوند و این هیچ ارتباطی به تصمیم مادر در مورد شیر دادن ندارد.به عقیده ما تمام مادران باید به نوزاد خود شیر بدهند مگر آنکه دلیل قانع کننده ای برای شیر ندادن داشته باشند زیرا از نظر فیزیکی و روحی شیر دادن برای مادر و بچه بسیار ثمر بخش و ارضاء کننده است.پستان ها در دوران بارداری بزرگ و سفت و حساس می شوند و بعضی از زنان باردار از درد و سوزش نوک پستان شکایت می کنند. پستان ها را مانند سایر قسمت های بدن باید هر روز با آب و صابون شستشو داد. از ماه چهارم حاملگی به بعد ترشح غلیظ و سفید رنگی به نام کلستروم از نوک پستان ها خارج می شود که بعضی اوقات خشک شده و باعث تحریک پوست اطراف آن می شود. برای جلوگیری از آن باید نوک پستان را با آب ولرم به کمک پنبه تمیز نمود. بعضی از خانم ها از روغن زیتون برای نرم نگه داشتن نوک پستان ها استفاده می کنند و گروهی دیگر نوک پستان را با الکل می شویند. الکل نه تنها نوک پستان را سخت می کند بلکه موجب سوزش آن نیز می شود. سخت شدن نوک پستان نیز باعث ترک خوردگی آن می شود. بنابراین بهتر است که در دو ماه آخر بارداری هر شب به حال الکل از روغن کاکائو یا لانولین برای نرم نگه داشتن نوک پستان ها استفاده نمود.

در زنان بارداری که نوک پستان پهن و فرورفته دارند یکی از تمرین های مفید این است که دو انگشت شصت و سبابه را مجاور نوک فرورفته پستان گذاشته و در حالی که انگشت را به داخل نسج پستان می فشارند به آهستگی مثل یک صلیب انگشته ها را ابتدا به بالا و پایین و سپس به چپ و راست بکشند. معمولا با چهار پنج بار تکرار نوک پستان خارج می شود، پس از خروج، نوک پستان را از قاعده با دو انگشت گرفته و کمی به طرف بیرون بکشید. به این ترتیب به تدریج نوک پستان بیرون آمده و آماده شیر دادن می شود. این تمرین از ماه ششم حاملگی هر روز باید تکرار شود.

مراقبت دهان و دندان
به محض اطلاع از بارداری برای معاینه باید به دندان پزشک مراجعه نموده و حداقل دو بار در طول بارداری باید دندان ها توسط دندان پزشک جرم گیری و تمیز شوند و اگر در ضمن معاینه دندان پوسیده ای مشاهده شد، پر کردن آن اشکالی ندارد و به این ترتیب می تواند از فساد بیشتر آن ممانعت نمود.کشیدن، پر کردن و سایر اعمال ضروری دندان ها را می توان در دوران بارداری انجام داد ولی کارهای غیر لازم بهتر است به بعد از زایمان موکول شود.قبل از عکس برداری از دندان ها حامله بودن خود را به دندانپزشک گوشزد نمایید. زیرا او با گذاشتن پیش بند سربی، جنین و سایر قسمت های بدنتان را از اصابت اشعه ایکس مصون نگه می دارد.از کارهای دندانی که در آن زن باردار مدتی در حال نشسته قرار می گیرد و با درد شدید همراهند باید اجتناب نمود مگر اینکه کاری فوریت داشته باشد نتوان آن را تا بعد از زایمان به تعویق انداخت بنابراین دندانپزشک باید قبل از انجام اعمال دندانی مشکل با پزشک متخصص زنان مشورت نماید. زیرا این کار علاوه بر خطراتی که برای مادر و جنین دارد تغذیه زن باردار را نیز مختل می نماید.

برای جلوگیری از پوسیدگی و داشتن دندان های سالم باید بعد از هر غذا و یا حداقل یک بار در شبانه روز دهان را شسته و دندان هایتان را مسواک بزنید. مسواک زدن بعد از هر استفراغ را نباید فراموش کرد. با خلال دندان باید تکه های کوچک غذا را از بین دندان ها خارج نمود. در موقع استفاده از خلال دندان باید مواظب لثه ها بود تا آسیبی به آنها وارد نشود. در زنان بارداری که در موقع مسواک زدن دندان خونریزی از لثه دارند، ماساژ لثه با انگشت ۲ تا ۳ بار در روز بسیار مفید است. از ماده ای به نام گلیسیرین می توان برای بند آوردن خونریزی لثه استفاده نمود. برای این کار باید با یک تکه کوچک پنبه این ماده را به محل خونریزی مالید. خونریزی لثه در اختلالات تغذیه و کمبود ویتامین C نیز دیده میشود.عوام معتقدند که برای هر بچه یک دندان مادر از بین می رود. اگرچه این موضوع حقیقت ندارد ولی بدون شک حاملگی کم و بیش روی دندان ها اثر می گذارد.

مراقبت از مو و آراستن آن
زنان باردار باید حداقل روزی یک بار موی سر را شانه زده و پوست سر را ماساژ بدهند. شستشوی سر هفته ای دو بار با صابون یا شامپوی ملایم کافی است.در زنان بارداری که موی خشک داشته و از شوره سر رنج می برند. مالیدن روغن زیتون به مو و پوست سر بسیار مفید است. امروزه بیشتر به جای روغن زیتون از ترکیبات تجاری که برای اینکار ساخته شده است استفاده می کنند.برای خوشنودی شوهر و به خاطر بهبود روحیه خود سعی کنید که ظاهرتان همیشه آراسته باشد. آراستن موی سر و پوشیدن لباس های قشنگ و آرایش صورت قبل از آمدن شوهرتان به منزل بسیار مهم است زیرا همه خانم های باردار زیبایی مخصوصی به خود دارند که با توجه به نکات فوق الذکر بهتر به نمایش گذاشته می شود. اگر عادت به آرایشگاه دارید در دوران بارداری نیز این کار را ادامه دهید. فر شش ماهه و میزان پلی ضرری ندارد ولی از رنگ کردن موها اجتناب کنید.