عادت های بد کودکان، چرا تقلید می کنند؟

سوال
سلام .خدا قوت.ریحانه 8 ساله ما رفتارهای زشت دیگران را به سرعت گرفته و تقلید می کنه، رفتارهایی که در خانواده ما نیست. مثلا ادا و کلمات زشت دختر خاله 12 سالش که در فامیل به بی ادبی شناخته میشه و شاید دو ماه یکبار ملاقاتی باشه یا به سرعت جذب هم مدرسه ایی هایی میشه که از خودش بزرگترن و آرایش میکنن.مشکل دیگه؛ خیلی حرف گوش نکن و لجباز و ریخت و پاشش و رو جمع نمیکن. مثلاً برای انجام تکلیف مدرسه مادرش 10 بار میگه بیار دیکته بگم و آخر متاسفانه با تهدید و توهین کلامی مادرش کارش را با کم حوصلگی انجام میده. از ارائه راهکارهای اصلاحی شما ممنون خواهیم بود.

جواب
باسلام
کاربر گرامی مطالبی که بیان میکنید از ویژگی های طبیعی رشدی کودکان در این سن است. من در ادامه توضیحات مختصری بر گرفته از کتاب تغذیه، تربیت و نگهداری کودک/دکتر بنیامین اسپاک ارایه می دهم تا متوجه شوید رفتارهای فرزندتان ناهنجار نیست بلکه از ویژگی های رشدی وی است:
دگرگونی کودک بعد از 6 سالگی
- رفتار کودک به صورت چشمگیری تغییر می کند
- احساس استقلال بیشتری می کند
- نسبت به گفتار و رفتار سایر کودکان تمایل بیشتری نشان می دهند
- به یادگیری علوم مجرد مانند ریاضیات یا فراگیری اصول مکانیک و برق، اظهار علاقه می کنند
- رهایی از پیوندهای خانواده آغاز می شود و کودک به عنوان فردی مستقل راه تازه ای را در پیش می گیرد
- کودک 6 سال به بالا به اندازه کودک 3 تا 5 ساله از والدین خویش حرف شنوی ندارند
- کودک زیر ۶ سال به تقلید از والدین می پردازند اما کودکان بالای ۶ سال به دلیل رهایی از خانواده بیشتر تقلید از دوستان و یا آموزگار مورد علاقه خود می پردازند و ممکن است رفتارهای اشتباه آنان را نیز یاد بگیرند
- بعد از 6 سالگی نیز بدون شک والدین شان را دوست دارند اما از آشکار ساختن این محبت پرهیز می کنند
- نسبت به دیگران سردی نشان می دهند مگر آنکه اطمینان پیدا کنند که آنها را افراز برجسته ای به حساب می آورند
- می خواهند با آنان مانند افرادی مهم و با شخصیت رفتار شود
- با وجودی که افکار درست و نادرست والدین به صورت جزیی از شخصیت کودک درآمده است، اما فرزند نسبت به تذکرات پدر و مادر کم حوصلگی نشان می دهد و میل دارد مسئولیت کارها را خود بر عهده گیرد.

رفتار ناپسند
- در این مرحله برخی واژه های زاید مودبانه بزرگسالان را حذف می کنندو لحن خشن می گیرند.بر خلاف میل والدین، آرایش مو و لباسی مشابه سایر همسالان خود می خواهد، این تقلید از اعضای غیر خانوداه بر شکل غذا خوردن و سایر فعالیت های کودک نیز اثر می گذارد.
کودک در این دوره شروع به نشان دادن ناهنجاری هایی می کند، به عنوان مثال لباسهای خود را به گوشه ای پرتاب می کند و ... این رفتار والدین را ناراحت کرده باعث می شود تصور کنند تربیت انها موثر نبوده، در صورتی که این عکس العمل کاملاً طبیعی بوده و زمانی که کودک به استقلال کامل برسد تمام تربیت صحیح پدر و مادر بروز می کند. بهتر است در این زمان با خشونت با او رفتار نکرده و با صحبتهای تحقیر آمیز آنها را سرزنش نکنید. بهترین روش توضیح دادن در مورد عواقب این موارد است. به طور مثال زمانی که با دستهای کثیف به سر میز می آید می توان به جای جر و بحث خشونت او را از بیماریهایی که او را تهدید می کند آگاه ساخت تا خود او تصمیم بگیرد. اینگونه هم به او آزادی عمل برای تصمیم گیری و القای حس استقلال داده شده و هم از عمل زشت او جلوگیری شده.

برای کاهش رفتارهای منفی او از نظم موثر بهره ببرید. برای به کار بردن این روش می باید از دو قانون استفاده کرد:
- قانون اول: در رفتار با کودک باید ثابت قدم بود. یعنی اینکه شما و همسرتان باید از قبل، در مورد اینکه فرزندتان مجاز به انجام چه کارهایی است و چه کارهایی را نباید انجام دهد، هماهنگ باشید. و نیز باید بدانید، در صورتیکه فرزندتان ازحد خود تجاوز کرد چگونه با او برخورد کنید که در این مورد نیز نیاز به هماهنگی قبلی دارد. وقتی کودک کار خطایی انجام می دهد نباید یکی از شما کودک را دعوا کند و دیگری از او حمایت کند. همچنین نباید در مورد یک عمل کودک یک روز بی توجه باشید ولی روز دیگر بخاطر همان کار او را دعوا کنید. نتیجه آنکه روش شما باید مداوم ، مشابه، و هماهنگ باشد.
- قانون دوم: وقتی فرزندتان کار اشتباهی می کند، آرام اما محکم و ثابت قدم باشید. اگر این دو قانون را درست اجرا کنید، حد و حدود خود را درک می کند. داشتن برنامه ریزی روزانه برای کودک باعث می شود تا شرایطی که باعث تنش شده کم شود و کودک بفهمد که شما چه توقعاتی از او دارید. مثلا بهتر است که زمان انجام تکالیف، ساعت خواب و دیگر مسائلی که برای شما اهمیت دارد از قبل مشخص شود تا کودک بداند که شما چه توقعی از او دارید. البته همانگونه که بچه ها موظف هستند که بدون سوال، برنامه مورد نظر شما را اجرا کنند، شما نیز باید وقتی برای کارهای مورد علاقه کودک در نظر بگیرید. باید بدانید که کودکان دارای نظرات خاص خود هستند و می توانند برای خود تصمیم بگیرند. این مسئله بخش مهمی از شکل گیری شخصیت کودک را شامل می شود. حتی گاهی اوقات زمانی را با در نظر گرفتن نظر او و مشورت با او برای انجام فعالیت تنظیم کنید .پس این شما هستید که مسائل قابل بحث و غیرقابل بحث را مشخص کنید.اجازه دهید کودکتان تبعات رفتارش را ببیند. مثلا اگر تذکر دادید و او برای نوشتن دیکته نیامد، دیگر با او کاری نداشته باشید و رهایش کنید تا با تکالیف ناقص به مدرسه برود و تبعات این بی توجهی را ببیند