جنین فریز شده چیست؟

اولین انجماد موفق اسپرم ۵۵ سال پیش بوده است. اسپرم (سلول جنسی مرد) سلولی کوچک و مایع داخل سلولی آن کم است. به همین دلیل انجمادش کار سختی نیست و نگهداری آن هم آسان است. طولانی ترین زمان نگهداری اسپرم که به تولد نوزاد زنده منجر شد، ۲۱ سال بوده است. این اسپرم متعلق به جوانی آمریکایی است که مبتلا به بیماری هوچکین شده بود و باید شیمی درمانی و رادیوتراپی می کرد و درنتیجه قدرت باروری اش از دست می رفت. برای همین پیش از شروع درمان در حالی که هنوز ازدواج هم نکرده بود، اسپرمش را برای آینده منجمد کردند و حالا که متاهل شده حدود ۴ سال پیش با اسپرم خودش، بچه ای دارد.

تاریخچه بارداری آزمایشگاهی
از تاریخچه فریز کردن سلول های جنسی در دنیا بیش از نیم قرن می گذرد. در آن روزگار هنوز IVF (لقاح مصنوعی خارج رحمی و سپس قرار دادن جنین تشکیل شده در بدن مادر) وارد عرصه پزشکی زنان نشده بود چون عمر این روش به ۳۰ سال می رسد. درباره فریز کردن جنین ، پس از اینکه روش لقاح مصنوعی خارج رحمی به عنوان متدی مناسب جای خود را باز کرد، ضرورت منجمد کردن جنین های تشکیل شده حس شد.برای انجام این روش (لقاح مصنوعی خارج رحمی)، به طور مصنوعی و با تجویز قرص های هورمونی به مادر، بدن او را وادار به تخمک گذاری بیش از حد می کنند و در نتیجه به جای اینکه این خانم مانند خانم های دیگر هر ماه تنها یک تخمک داشته باشد، در پایان مصرف داروها گاهی تا ۳۰ عدد تخمک آزاد می کند.

این تخمک ها را با اسپرم پدر در محیط آزمایشگاه مجاور و جنین های سالم را انتخاب کرده و به محیط رحم و لوله های آن می فرستند.متاسفانه در آن زمان از بین این همه تخمک، تنها چند تای آن مورد استفاده قرار می گرفت و بقیه جنین های تشکیل شده را دور می ریختند. با آمدن روش فریز کردن جنین ، دیگر جنین های باقیمانده را دور نریختند و با منجمد کردن آنها و استفاده از آن در مواقع لزوم، احتمال بارداری مادر را افزایش دادند. مادر برای بارداری های بعدی نیازی نداشت تا دوباره هزینه استفاده از داروها را به جان بخرد و گرفتاری های جسمی و روحی را تحمل کند چون جنین آماده داشت. حتی اگر خودشان دوباره تصمیم به بچه دار شدن نداشته باشند می توانند جنین یا تخمک فریز شده را اهدا کنند یا برای تحقیقات هدیه بدهند.

۳ دلیل اصلی برای انجام اینکار وجود دارد:
-بسیاری از خانمهایی که تخمک خود را منجمد می کنند، در حال حاضر آمادگی لازم برای بارداری را ندارند. این دسته از خانمها ترجیح می دهند پس از بهبود شرایط و با آمادگی کامل در آینده اقدام به بارداری کنند.
خانمها بنا به دلایلی بارداری خود را به تعویق می اندازند، به عنوان مثال، منتظر بدست آوردن موقعیت مالی بهتری هستند، می خواهند درس یا تحصیلشان به پایان برسد یا اینکه هنوز ازدواج نکرده اند.

بنابراین به این دسته از خانمها توصیه می شود که تخمک خود را فریز کنند در این حالت آنها با دوام می شوند و خانمها می توانند از آنها استفاده کنند.خانمها می توانند تخمکهای فریز شده را گرم کرده و از آن در ن که آمادگی دارند تا باردار شوند هرچند که دیر شده باشد در ۳۰، ۴۰ یا حتی ۵۰ سالگی از آن استفاده کنند.

-حفاظت از قدرت باروری در طول درمان پزشکی: شیمی درمانی و پرتو درمانی می توانند منجر به کاهش قدرت باروری شوند. اگر تعدادی از تخمکها قبل از شروع درمان، انبار شوند این امکان باروری و انتقال تخمک به رحم، پس از درمان و بهبودی کامل وجود دارد.

فریز کردن جنین و فواید آن
برای جلوگیری از دور انداختن لقاح در طول لقاح آزمایشگاهی. جنین های اضافی از IVF معمولا فریز می شوند و در زمان دیگری انتقال داده شده یا از آنها صرفنظر می شود. فریز کردن تخمک این امکان را می دهد به همان اندازه که لازم است در IVF بارور شوید و تخمکهای بارور نشده را برای استفاده های بعدی منجمد کنید.

بهترین سن برای فریز کردن تخمک

هرچقدر جوان تر باشید برای فریز کردن بهتر است. همانطور که سن شما بالا می رود سن تخمک نیز افزایش پیدا می کند. بنابراین قدرت باروری شما کاهش پیدا می کند و خطر اختلالات کروموزومی جنین نیز افزایش پیدا می کند.

توجهات قبل از انتقال جنین های فریز:
زمان مراجعه جهت آماده سازی بیمار جهت انتقال جنین های فریز حداقل دو ماه پس از عمل تخمک گیری و یک هفته مانده به قاعدگی یا نهایتاً تا روز اول قاعدگی می باشد.
در این زمان بیمار تحت سونوگرافی قرار گرفته و در صورت مطلوب بودن وضعیت تخمدان ها، رحم و آندومتر و نداشتن عفونت، تحت درمان با ترکیبات استروژن دار به منظور آماده سازی رحم برای پذیرشجنین قرار داده می شود.
بیمار مجدداً حوالی سیزدهم یا چهاردهم سیکل قاعدگی سونوگرافی شده ودر صورت مناسب بودن وضعیت رحم و آندومتر جهت لانه گزینی جنین، تحت درمان با ترکیبات دارای استروژن و پروژسترون (تواماً) قرار داده می شود و زمان انتقال جنین برای وی مشخص می شود.

تخمکها چگونه برای فریز کردن برداشته می شوند
مراحل آن شبیه مراحل IVF است و ۲ تا ۴ هفته زمان می برد:
نزدیک به زمان قاعدگی، داروهای باروری تجویز می شود تا تخمدانها را برای تولید تخمکهای بیشتر تحریک کنند. ( معمولا بدن در هر ماه تنها یک تخمک آزاد می کند.)
پس از گذشت چند روز باید برای معاین و چکاب به متخصص خود مراجعه کنید. وضعیت شما از طریق سونوگرافی و سطح هورمانهای خون تحت نظر قرار می گیرد تا مشخص شود که چه زمان تخمکها برای برداشتن آمادگی پیدا کردند.
زمانیکه تخمکها بالغ شدند، در طول یک روش سرپایی که 30 دقیقه طول می کشد بازیابی می شوند. ابتدا شما را بی حس می کنند. سپس دکتر با استفاده از یک سوزن از دیواره واژن و با کمک سونوگرافی تخمکها را بر می دارد
معمولا در این شرایط ۵ تا ۲۰ تخمک قابل برداشت است

پس از آن به منزل برمی گردید و استراحت می کنید . ممکن است برای مدت چند روز دچار گرفتگی عضلات شکمی شوید.

تخمکهای فریز شده چگونه عمل می کنند
تخمکها به سرعت منجمد می شوند. هرچقدر تعداد تخمکهایی که فریز می کنید بیشتر باشد، شانس داشتن یک تخمک زنده و سالم از مرحله فریز، گرم کردن و بارورشدن بالاتر می رود. زمانیکه شما آمادگی لازم برای بارداری را پیدا کرده اید، تخمک شما گرم می شود . تخمک گرم شده و زنده با اسپرم در آزمایشگاه برای تولید لقاح ترکیب می شود. متخصصین به خانمی که ۳۳ سال سن دارد پیشنهاد می کنند تا حدود ۲۰ تا ۳۰ تخمک فریز شده نگهداری کنند اما به خانمی که سنش بالاتر از آن است توصیه می شود تخمکهای بیشتری را فریز کند و دلیل آن این است که تخمکهای سالم به منظور برداشت در این دسته از خانمها کمتر است.

◄ توجهات روز انتقال جنین
1- در روز انتقال جنین می بایست، بیمار به همراه همسر خود مراجعه و تشکیل پرونده دهد.
۲- پس از طی مدت زمانی انتظار جهت برگشت جنین های فریز به دمای محیط آزمایشگاه، بیمار به اتاق عمل فرستاده می شود.
3- در اتاق عمل بیمار روی تخت معاینه قرار گرفته و جنین ها با کاتترهای مخصوص به رحم بیمارانتقال داده می شود.
۴- پس از انتقال جنین در اتاق عمل، بیمار مرخص شده و نیاز به استراحت مطلق نیست.

انجماد به جنین صدمه می زند
این سوال اساسی انجماد سلولی است؛ آیا انجماد صدمه ای به جنین می رساند و پس از ذوب شدن جنین با یک جنین تازه یکسان است؟ برای دستیابی به پاسخ، مطالعات زیادی انجام داد ه اند. بچه هایی که محصول جنین فریز شده در ۲۵ سال پیش بوده اند (که تعداد زیادی هستند)، را از نظر عصبی و قلبی و همه دستگاه های بدن بررسی کردند و دریافتند که با دیگر همسالان خود که امروزه جوانانی ۲۵ ساله هستند تفاوتی نداشته اند.

طولانی ترین زمانی که تا حالا جنین را در فریز نگه داشته اند و بچه سالم به دنیا آمده ۱۰ سال و در آمریکا انجام شده است. هم اکنون بسیاری از کودکان با فریز آهسته یا فریز شیشه ای (سریع) متولد می شوند. جالب اینکه ما هم توانستیم جنین منجمد شده را ۳ سال در تانک ازت نگه داریم. داستان از این قرار بود که این خانم ۳ سال پیش با لقاح مصنوعی خارج رحمی باردار شد و حالا که فرزندش ۳ سال دارد، تصمیم گرفته بچه دوم بیاورد و ما جنین منجمدشده او را که ۳ سال در تانک ازت نگه داشته بودیم، برایش قرار دادیم و بارداری موفق داشت.
جالب است که این ۲ بچه از نظر تشکیل با هم هم سن هستند ولی از نظر زمان تولد ۳ سال تفاوت دارند. اهمیت این مورد در این نیست که با جنین فریز باردار شده است، این اتفاق هر روز در مراکز متعدد کشور رخ می دهد. موضوع مهم این موفقیت در آن است که جنین ۳ سال در فریز بوده و صدمه ای ندیده است.