درد شکم در دوران بارداری، چه اندازه طبیعیه؟

درد شکم در دوران بارداری طبیعی است. اندام های شما در این دوران دائم درحال تغییراست. رحم بزرگتر و رباط های عضلات این بخش کشیده می شوند. با این وجود گاهی درد شکم دلایلی جدی تر دارد بهتر است برای یافتن منشأ این نوع از دردها به نکات زیر توجه کنید تا بتوانید تشخیص دهید که چه زمانی باید به پزشک خود مراجعه کنید.

از یبوست گرفته تا دردهای رباط های ناحیه رحم، همه ممکن است علائم شروع یک شکم درد خوش خیم باشد. اگر درد ادامه دار باشد یا به همراه علائمی مانند خون ریزی یا گرفتگی شدید عضلات باشد باید به پزشک زنان مراجعه کنید.
۱- رحم شما در حال رشد و بزرگ تر شدن است.
با بزرگ تر شدن رحم به حفره شکمی فشار وارد می شود و جابه جا می شود. این امر سبب احساس تهوع یا اتساع در شکم می شود. راه حل مقابله با این شرایط این است که وعده های غذایی خود را افزایش داده و حجم آن را کمتر کنید، منظم ورزش کنید، استراحت کافی داشته باشید و مثانه خود را مرتب خالی کنید.
۲- درد رباط های گرد رحمی.
گاهی اوقات هم زمان با بزرگ تر شدن رحم، رباط های گرد این ناحیه ( دو رباط که از جلوی رحم عبور کرده و به سمت کشاله ران می روند) کشیده می شوند. شما احتمالا این درد را در نواحی پایین شکم حس می کنید که به کشاله های ران سرایت می کند. این درد هنگامی که شما جابه جا می شوید دردناک و تیز خواهد بود و معمولا در سه ماهه دوم بارداری شروع می شود و خودبه خود برطرف می شود ولی اگر خیلی احساس ناراحتی می کنید با پزشک خود مشورت کنید تا اجازه مصرف استامینوفن را به شما بدهد.
۳- یبوست و گاز معده.
یبوست و گاز متأسفانه بخشی از بارداری هستند. هورمون پروژسترون که طی بارداری افزایش می یابد، باعث کاهش حرکت کل لوله گوارشی و درنتیجه عبور کندتر غذا از آن می شود. برای رفع یبوست، آب بیشتر و موادغذایی فیبر دار استفاده کنید. اگر مشکل رفع نشد، از پزشک خود بخواهید تا برایتان داروهای ملین یا مکمل های فیبری تجویز کند.
۴- انقباض های برکستون هیکس (Braxton Hicks).

انقباض های برکستون هیکس با رقیق شدن دهانه رحم ارتباطی ندارند و اغلب دردناک هستند. نکته اصلی، تشخیص این نوع انقباض ها از انقباض های اصلی مرتبط با زایمان زودرس است. زمان رخ دادن انقباض های اصلی رفته رفته به هم نزدیک می شود. اگر زن باردار هم زمان با شروع انقباض ها بتواند به کارهای روزانه اش مانند کتاب خواندن، تلویزیون نگاه کردن یا صحبت کردن ادامه دهد، پس احتمالا این انقباض ها مربوط به زایمان نیستند. از دست دادن آب بدن می تواند باعث شروع انقباض های برکستون هیکس شود. در نتیجه دقت کنید که مایعات کافی بنوشید. اگر انقباض ها از بین نرفتند و شک داشتید که آیا از نوع انقباض های واقعی هستند یا خیر با پزشک خود تماس بگیرید.

موارد حادتر دردهای شکمی طی دوران بارداری کدام ها هستند؟
خیلی از خانم ها بارداری سالم و ایمنی را تجربه می کنند ولی گاهی برخی عارضه های جدی طی بارداری رخ می دهد که نیازمند رسیدگی سریع متخصص زنان می باشد. برخی از این عارضه ها که باید به آن ها دقت کنید عبارتند از: خون ریزی، درد غیرقابل تحمل، تب و اختلال در بینایی.
5- بارداری خارج رحمی.
بارداری خارج از رحم (بارداری نابه جا) که در آن سلول تخم (زیگوت) در جایی به جز رحم (اغلب در لوله فالوپ) لانه گزینی می کند در ۵۰/۱ بارداری ها رخ می دهد. در این شرایط شما احتمالا بین هفته ششم تا دهم بارداری دردهای شدید و خون ریزی را تجربه می کنید زیرا لوله فالوپ در حال بزرگ تر شدن است. خانم هایی که در گذشته تجربه یک بارداری خارج رحمی یا جراحی های لگن، شکم و لوله فالوپ را داشته اند یا در زمان لقاح مبتلا به اندومتریوز، چسبندگی لوله، عفونت لگن یا دارای ابزار درون رحمی (IUD) بوده اند، بیشتر در معرض بارداری خارج از رحم هستند. ناهنجاری در شکل رحم و استفاده از تکنیک های باروری آزمایشگاهی نیز خطر بارداری خارج رحم را افزایش می دهد. این نوع بارداری نمی تواند ادامه پیدا کند و نیازمند درمان سریع است. اگر نتیجه تست بارداری شما مثبت ولی هنوز با معاینه های پزشکی تأیید نشده است و درد شکم دارید، باید سریعا معاینه شوید. پرشک شما با سونوگرافی می تواند تشخیص دهد که تخم (زیگوت) در داخل رحم مستقر شده است یا خیر.
6- سقط.
وقتی خانم ها در سه ماهه اول درد شکم را تجربه می کنند باید نگران خطر سقط باشند زیرا تقریبا ۱۵ تا ۲۰ درصد بارداری ها به سقط ختم می شوند. علائم سقط عبارتند از: خون ریزی و گرفتگی های عضلانی که می توانند منظم یا شبیه گرفتگی های دوران قاعدگی (پریود، عادت ماهانه) باشند.
7- زایمان زودرس.
اگر قبل از هفته ۳۷ام بارداری انقباض های منظم را تجربه می کنید و کمر دردتان از بین نمی رود، احتمالا زایمان زودرس را پیش رو خواهید داشت. باید سریعا با پزشک خود تماس بگیرید. این انقباض ها ممکن است با ترشحات واژن یا خون یا کاهش در تحرک جنین همراه باشند. در مواردی که این انقباض ها عادی باشند، مشکلی ایجاد نمی شود و خانم باردار مرخص می شود.
8- جداشدن جفت.
جفت منبع اکسیژن و مواد غذایی برای نوزاد شماست و معمولا به خوبی به دیواره رحم متصل است و تا زمان به دنیا آمدن نوزاد از آن جدا نمی شود. در موارد نادری (یک تولد از هر ۲۰۰ تولد) جفت از دیواره رحم جدا می شود که یک عارضه خطرناک است و معمولا در سه ماهه سوم نیز اتفاق می افتد. این نوع درد معمولا دردی شدید ومداوم در نواحی پایین شکم است که به مرور بدتر می شود. رحم شما سفت شود و اگر آن را فشار دهید فرو نمی رود. همچنین خون ریزی های تیره رنگ بدون لخته نیز مشاهده می کنید. در چنین مواردی ممکن است خانم باردار مجبور به زایمان می شود که در اغلب موارد متخصص زنان زایمان سزارین را انجام می دهد. اگر فقط قسمتی از جفت جدا شده باشد پزشک اجازه ادامه بارداری را می دهد یا زایمان را تحریک کرده و نوزاد را با زایمان طبیعی به دنیا می آورد. خانم هایی که سابقه جداشدگی جفت، فشار خون بالا، تروما یا جراحت شکمی، فشار خون قابل کنترل (پری-اکلامپسیا، (Preeclampsiaدارند، بیشتر در معرض این خطر هستند.
9- پری-اکلامپسیا (Preeclampsia)
این نوع عارضه به همراه دیگر ناهنجاری های فشارخون در ۵ تا ۸ درصد خانم های باردار دیده می شود. پری-اکلامپسیا معمولا بعد از هفته بیستم بارداری مشاهده می شود؛ به همین دلیل است که پزشک در هر معاینه فشار خون شما را بررسی می کند. این عارضه با فشار خون بالا و مشاهده پروتئین در ادرار همراه است. فشار خون بالا رگ های داخل رحم که تغذیه و اکسیژن رسانی به جنین را انجام می دهند منقبض می کند و باعث کندشدن رشد نوزاد می شود. پری-اکلامپسیا خطر جداشدن جفت را نیز افزایش می دهد. در موارد حادتر عارضه پری-اکلامپسیا، درد در نواحی بالاتر سمت راست شکم، تهوع، سردرد، ورم و اختلالات بینایی نیز وجود دارد.
10- عفونت مجاری ادراری (UTI)
حدود ۱۰ درصد خانم های باردار در مرحله ای از دوران بارداری خود به عفونت مجاری ادراری مبتلا می شوند. علائم رایج عفونت ادراری زنان عبارتند از: تکرر ادرار، درد یا سوزش ادرار و خون در ادرار. اما برخی از بیماران مبتلا به عفونت ادرار، درد شکمی را نیز تجربه می کنند. به همین علت و برای جلوگیری از گسترش عفونت به کلیه ها و وقوع زایمان زودرس، در هر معاینه ادرار خانم باردار نیز تست می شود. عفونت مجاری ادراری در مراحل اولیه با آنتی بیوتیک درمان می شود.
11- التهاب آپاندیس
التهاب آپاندیس به سختی در دوران بارداری تشخیص داده می شود زیرا همان طور که رحم بزرگ می شود، آپاندیس تا نزدیکی ناف یا کبد بالا می رود. به علت تشخیص دیرهنگام این التهاب، خطر مرگ خانم باردار به دلیل التهاب آپاندیس زیاد است. گرچه علامت بارز التهاب آپاندیس درد در سمت راست و پایین شکم است ولی زمان بارداری درد ممکن است در نواحی بالاتر احساس شود. علائم دیگر عبارتند از: کم اشتهایی، تهوع و استفراغ.
12- سنگ کیسه صفرا
سنگ های کیسه صفرا در خانم ها مخصوصا خانم هایی با وزن زیاد، سن بالای ۳۵ سال و سابقه تولید سنگ رایج تر است. درد سنگ کیسه صفرا که اصطلاحا به آن التهاب کیسه صفرا (کُله‌سیستیت، Cholecystitis ) می گویند، شدید است و در سمت راست و بالای شکم متمرکز است. در برخی موارد درد به کمر و زیر کتف راست نیز سرایت می کند.
با توجه به این نکات شما باید هر زمانی که نگران بارداری و شرایط خود هستید یا علائم زیر را مشاهده می کنید با پزشک خود تماس بگیرید.
درد شکم با خون ریزی یا بدون خون ریزی تا قبل از هفته دوازدهم بارداری
خون ریزی با انقباض های شدید عضلات
احساس بیش از ۴ انقباض در یک ساعت به مدت دو ساعت
دردهای شکمی شدید و حاد
اختلالات بینایی
سردردهی شدید
ورم شدید دست ها ، پاها یا صورت
درد یا سختی هنگام دفع ادرار، خون در ادرار