مزایای زایمان فیزیولوژیک، روش های کاهش درد

از زمان شروع بارداری، بدن با ترشح هورمون‌ها، خود را برای یک زایمان طبیعی آماده می‌کند. این هورمون‌ها روی عضلاتی مانند عضلات لگن، کمر و شکم تاثیر می‌گذارد تا شما بتوانید بدون دخالت دارو در پایان بارداری زایمان کنید. این‌ گونه زایمان، زایمان فیزیولوژیک نامیده می‌شود که در آن پزشک و ماما هیچ دارویی به شما تزریق نمی‌کنند، فقط شما را تحت نظر قرار می‌دهند و بدن شما با طی کردن روند زایمان، جنین را به دنیا می‌آورد. زایمان فیزیولوژیک در واقع همان زایمان طبیعی است که بدون آمپول فشار یا دیگر داروها انجام می‌شود. در این مطلب می‌توانید با مزایا و ممنوعیت انجام زایمان فیزیولوژیک و همین‌طور روش‌های کاهش درد در این زایمان آشنا شوید.

مزایای زایمان فیزیولوژیک

در زایمان طبیعی، پزشک یا با تزریق دارو، روند زایمان را کنترل می‌کند یا ممکن است از روش‌های کاهش درد استفاده کند. به این گونه زایمان، زایمان واژینال نیز گفته می‌شود. اما در زایمان فیزیولوژیک، پزشک و ماما تا زمانی که مورد خطرناکی را مشاهده نکنند در روند زایمان شما هیچ‌ دخالتی نخواهند داشت. زایمان فیزیولوژیک نسبت به زایمان واژینال مزایایی دارد که برخی از آنها شامل موارد زیر است:

زمان زایمان

وقتی خانم بارداری تصمیم می‌گیرد که به صورت فیزیولوژیک زایمان کند، تا پایان بارداری صبر می‌کند. انجام زایمان در هفته‌های آخر بارداری یعنی ۳۹ و ۴۰، باعث می‌شود که جنین کاملاً رشد کند و پس از زایمان نیازی به مراقبت‌های ویژه نداشته باشد. همچنین در هفته‌های پایانی، رشد مغز جنین نیز کامل می‌شود.

بهبودی سریع‌تر

دهانه‌ی رحم و واژن بسیاری از خانم‌هایی که به صورت فیزیولوژیک زایمان می‌کنند، شکافی برنمی‌دارد و نیازی به بخیه نیست. همچنین معمولاً در زایمان فیزیولوژیک پرینه پاره نمی‌شود. اما هنگامی که پزشک یا ماما، پرینه را شکاف می‌دهند، پس از زایمان این ناحیه را بخیه می‌زنند. این امر احتمال عفونت و خونریزی بعد از زایمان را افزایش می‌دهد.

کاهش عوارض ناشی از دارو

داروهایی که هنگام زایمان ‌به منظور سرعت بخشیدن تزریق می‌شود، ممکن است با افزایش انقباضات رحمی، اکسیژن‌رسانی به جنین را با مشکل مواجه کند. همچنین این داروها، احتمال خونریزی مادر پس از زایمان را نیز افزایش می‌دهد. توجه داشته باشید اگر مقدار دارویی که به شما تزریق می‌شود، انقباضات رحم را بیش از اندازه افزایش دهد، احتمال پارگی رحم و کنده شدن زودهنگام جفت نیز بیشتر خواهد شد. اگر بارداری پرخطر ندارید، از پزشک خود بخواهید که زایمانتان را به صورت فیزیولوژیک برنامه‌ریزی کند. توجه کنید که زودتر از موعد به بیمارستان نروید. اگر در بیمارستان بستری شوید، بهتر است در مورد تمام داروهایی که به شما داده می‌شود، سوال کنید. در هر شهری که زندگی می‌کنید، در مورد بیمارستانی که زایمان فیزیولوژیک انجام می‌دهد، تحقیق کنید. این حق شماست که زایمانی انجام دهید که کمترین خطر و عارضه را برای شما و کودکتان دارد.

ممنوعیت انجام زایمان فیزیولوژیک

به‌طورکلی اگر امکان زایمان طبیعی واژینال وجود نداشته باشد، زایمان فیزیولوژیک را نیز نمی‌توان انجام داد. همچنین در مواردی که مادر به القای زایمان احتیاج داشته باشد نیز زایمان فیزیولوژیک صورت نمی‌گیرد. در صورت وجود هر کدام از موارد زیر، زایمان فیزیولوژیک انجام نمی‌شود:

- ابتلا به پره‌اکلامپسی

- پرولاپس بند ناف

- خونریزی شدید مادر باردار

- تبخال تناسلی

- بارداری سه‌قلو یا بیشتر

- بیماری قلبی یا ریوی مادر

- اختلالات رشد چنین

- قرارگیری غیرطبیعی جنین

- اختلالات لانه‌گزینی مانند جفت چسبنده یا جفت سرراهی

روش‌های کاهش درد زایمان فیزیولوژیک

زایمان فیزیولوژیک نیز مانند زایمان با دردهایی همراه است. برای کاهش درد زایمان فیزیولوژیک از دارو استفاده نمی‌شود و می‌توان از روش‌های غیردارویی با تاثیرات روحی و روانی، درد زایمان فیزیوژیک را کاهش داد. برخی از این روش‌ها شامل موارد زیر است:

آماده کردن شرایط روانی مادر

پرسنل زایشگاه یا ماما در ابتدا خود را به زن باردار معرفی و سعی می‌کنند یک جو آرام را به وجود آورند. این آشنایی باعث ایجاد اعتماد زن باردار به ماما می‌شود.

حضور یک همراه حمایت‌کننده در کنار مادر

بعضی از بیمارستان‌ها این امکان را می‌دهند که همسر شما هنگام زایمان حضور داشته باشد. همچنین مامای همراه نیز می‌تواند هنگام زایمان شما را همراهی کند. اگر این امکان میسر نبود، از یک دوست یا خواهش کنید در کنارتان باشد، زیرا تعداد زیادی از خانم‌های باردار، عصبی و زودرنج هستند و این مسئله باعث ایجاد مشکلات و ناراحتی‌های زیادی طی مراحل زایمان می‌شود و زنان باردار فکر می‌کنند که از حمایت لازم برخوردار نیستند.

وضعیت‌های مادر در زایمان

برای کاهش درد می‌توان وضعیت‌های مادر را تغییر داد. مادر باردار می‌تواند به شکل‌های زیر قرار بگیرد:

ایستاده

در حالت ایستاده دست‌های خود را به دیوار تکیه دهید و وزن خود را به جلو وارد کنید. در این حالت، وزن جنین بیشتر به کمر وارد می‌شود نه به لگن.

نشسته

به‌ صورت برعکس روی صندلی بنشینید و پاها را از قسمت زانو به جلو بیاورید. از مامای همراه بخواهید که ماساژ پشت را انجام دهد.

سجده

زمانی که دهانه‌ی رحم کامل باز نشده است، طوری روی پاهایتان بنشینید که زانوها و سر شما پایین قرار بگیرد و در وضعیتی مشابه سجده قرار بگیرید.

خوابیده

خوابیدن به پهلوی چپ، بهترین وضعیت در طول زایمان است و خون‌رسانی به جنین بهتر انجام می‌شود. در این حالت می‌توان زیر سر و زانوی خود بالش قرار دهید تا احساس آرامش کنید.

ماساژ

این یک روش شگفت‌انگیز در کاهش درد است که توسط همسر یا مامای همراه انجام می‌شود. می‌توان ماساژ را با مقدار کمی پودر تالک یا روغن گیاهی انجام داد. ماساژ به کاهش درد و آرامش شما کمک زیادی می‌کند.

کاربرد گرما

استفاده از پتوهای گرم‌کننده و کمپرس گرم، وان آب گرم، دوش گرم یا استفاده از پد گرم و مرطوب می‌تواند در طول زایمان درد را کاهش دهد. کار گرما این است که جریان خون آن منطقه را زیاد می‌کند و باعث آرامش و راحتی می‌شود. همچنین گرما باعث تسکین درد کمر ناشی از خستگی خواهد شد.

رایحه درمانی

رایحه درمانی، درمان با بوی خوش است. در این روش از روغن‌ها، شیره‌ی گیاهان، علف‌ها و درختان استفاده می‌شود. اسطوخودوس، زاج و برکاموت برای آرامش مادر استفاده می‌شود. همچنین می‌توان چند قطره از آن‌ را درون یک وان آب گرم ریخت.

روش لاماز

در روش لاماز خانم‌ها به جای اینکه داد و فریاد کنند و کنترل دردشان را از دست بدهند، با شل کردن عضلات و الگوی تنفسی، انقباضات رحمی را ضعیف جلوه می‌دهند. این استراتژی همچنین شامل تمرکز روی یک نقطه‌ی مرکزی مثل تابلوی مورد علاقه و زیبایی است. این تمرکز باعث می‌شود که راه‌های عصبی مشغول شوند و به درد پاسخ ندهند. هنگام انجام این روش، خانم باردار یاد می‌گیرد مادامی که یک گروه از عضلات ویژه‌ی خود را منقبض می‌کند، عضلات دیگر را شل کند.

روش برادلی

روش برادلی، معمولاً زایمان به‌ وسیله‌ی حمایت همسر نامیده می‌شود و بر پایه‌ی مشاهداتی ابداع شده که روی رفتار حیوانات دیده شده است. در این روش روی به کار بردن هماهنگ بدن، استفاده از کنترل تنفسی، تنفس شکمی و تشویق به شل کردن عمومی بدن تاکید می‌شود و شوهر، نقش فعالی را در کمک کردن به همسر باردارش برای شل کردن بدن و استفاده‌ی صحیح از تکنیک‌های تنفسی بر عهده می‌گیرد.

تکنیک‌های تجسم خلاق

روش تمرکز حواس و منحرف کردن حواس از درد، تکنیکی برای تسکین درد است. بعضی از خانم‌ها در اتاق زایمان به وسایل مورد علاقه‌‌‌شان فکر می‌کنند و طی انقباضات، توجه خود را معطوف به آن جسم می‌کنند.

تکنیک‌های تنفسی

تکنیک‌های تنفسی شامل تنفس پاک، تنفس آرام، تنفس گام به گام متغیر، تنفس گام به گام الگویی یا اصلاح‌شده است. این تکنیک‌ها معمولاً در کلاس‌های آمادگی زایمان آموزش داده نمی‌شود. چنین تکنیک‌هایی باعث حواس‌پرتی مادر باردار از درد می‌شود و به او کمک خواهد کرد تا انقباضات خود را کنترل کند.

موزیک

موسیقی ضبط‌شده یا زنده، ریتم تنفسی را آرام می‌کند و طی زایمان آرامش بیشتری ایجاد خواهد کرد. در نتیجه اضطراب، استرس و درد را کاهش می‌دهد.

آب‌درمانی

آب‌درمانی شامل حوضچه‌ی شنا، حمام و جکوزی است که در آنها از آب گرم استفاده می‌شود. در برخی بیمارستان‌ها از یک وان آب با هوای فشرده استفاده می‌شود که باعث کاهش تولید آدرنالین و در نتیجه کم شدن اضطراب و ناراحتی زنان می‌شود و با افزایش سطح اکسی‌توسین و اندورفین باعث تحریک انقباضات رحمی و کاهش احساس درد خواهد شد. برای استفاده از حمام، وان یا جکوزی توصیه می‌شود که طی فاز فعال باشد، زیرا استفاده از این روش طی فاز نهفته باعث کند شدن انقباضات موثر و گاهی متوقف شدن آنها به صورت موقتی می‌شود. دمای آب باید ۳۷ درجه‌ی سانتی‌گراد یا کمتر باشد. درصورتی‌که از آب‌درمانی طی زایمان استفاده می‌شود، مادر باردار می‌تواند شروع به نوشیدن مایعات کند. استفاده از روش آب‌درمانی می‌تواند باعث ایجاد آرامش مادر شود و درد پشت و شکم او را نیز کاهش دهد.

منبع: مادرشو